Chính phủ đang nỗ lực xây dựng môi trường kinh doanh thông thoáng thuận lợi
Còn nhớ, năm 2006, khi BillGate đến Việt Nam đã ngay lập tức tạo ra “cơn sốt” trên thị trường chứng khoán. Thị giá của cổ phiếu FPT (doanh nghiệp đứng ra tổ chức chuyến thăm của BillGate) đã tăng ngoạn mục lên hơn 700.000đồng/CP. Vậy, tại sao lại có “cơn sốt” ấy?
Tiến sĩ Đặng Đức Long (Ban Kinh tế Trung ương) ngày đó đã có bài viết trên báo Tuổi trẻ TP. Hồ Chí Minh nói về cái quyền được làm giàu của giới doanh nhân Việt và đặt câu hỏi tại sao không dám mơ ước Việt Nam sẽ có những tỷ phú đô – la? Theo lý giải của Tiến sĩ Đặng Đức Long, nguồn cơn tạo ra “cơn sốt” BillGate không gì khác ngoài kỳ vọng – một kỳ vọng lớn lao vào cơ hội làm ăn lớn mà thị trường Hoa Kỳ mang lại của giới doanh nhân Việt. Bên cạnh đó, là khát vọng làm giàu, khát vọng được trở thành tỷ phú như BillGate của hàng nghìn doanh nhân Việt. Gần 10 năm sau khi BillGate đến Việt Nam, chúng ta đã có nhiều doanh nghiệp tỷ đô cũng như mỗi năm có tới hàng vạn doanh nghiệp Starup với khát vọng trở thành triệu phú, tỷ phú.
Doanh nghiệp luôn là xương sống của nền kinh tế còn doanh nhân là kẻ vận hành hệ xương sống đó. Theo thống kê, hiện cả nước có khoảng trên 600.000 doanh nghiệp và như vậy có khoảng 1 triệu doanh nhân. So với mục tiêu đến năm 2020, Việt Nam có khoảng 5 triệu doanh nghiệp, hiện lượng doanh nhân ở nước ta vẫn còn quá thấp. Rõ ràng, phong trào khởi nghiệp, đổ vào vào sản xuất kinh doanh vẫn chưa có một “cơn sốt”. Ngoài số lượng doanh nghiệp, doanh nhân còn thấp hơn nhiều các nước trong khu vực thì tỷ lệ vốn khả dụng đang nằm trong các ngân hàng thương mại còn ở mức cao là minh chứng rõ nét cho điều này?
Phải chăng, giới doanh nghiệp, doanh nhân Việt đang “mất nhiệt”, đã suy giảm khát vọng làm giàu?
Thực tế không phải vậy. Nhưng, đã có những lực cản khiến khát vọng làm giàu chưa biến thành khí thế hừng hực và hành động quyết liệt. Đó chính là cơ chế quản lý, những rào cản vô hình về thủ tục hành chính, vấn nạn vòi vĩnh, nhũng nhiễu của cơ quan công quyền, sự bất bình đẳng trong đối xử giữa doanh nghiệp nhà nước và doanh nghiệp tư nhân. Đó còn là những “khoảng tối méo mó” trong môi trường kinh doanh do cái được gọi là “nhóm lợi ích” tạo ra.
Khi đã bị “nhóm lợi ích” chi phối, điều chỉnh thì các nguyên tắc thị trường cạnh tranh, các bài học kinh doanh thông thường không còn giá trị. Điển hình nhất là lĩnh vực đấu thầu, đấu giá đang có rất nhiều phản ánh về “những doanh nghiệp sân sau”, những dự án béo bở do doanh nghiệp thân hữu đảm nhận… Vậy, khi “cuộc chơi” trên thương trường đã không tuân theo luật mà bị chi phối bằng các “thủ thuật”, chắc chắn khát vọng làm giàu, đổ vốn vào sản xuất, kinh doanh của giới doanh nhân Việt sẽ chững lại.
Văn kiện Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XII đã nêu rõ kinh tế tư nhân là động lực quan trọng đối với sự nghiệp công nghiệp hóa và hiện đại hóa đất nước.
Đây được cho là bước tiến trong nhận thức về vai trò và vị trí của khu vực kinh tế tư nhân đối với sự phát triển của đất nước. Mặc dù vậy, câu hỏi được đặt ra là khu vực này đã đủ sức để trở thành đầu tàu của nền kinh tế hay chưa và đâu là giải pháp để khu vực kinh tế tư nhân thực sự trở thành động lực của nền kinh tế.
Cần nói thêm rằng, chính những người trong cuộc khi mổ xẻ về DN Việt Nam đã thẳng thắn chỉ ra, đó là: Trình độ quản lý của doanh nghiệp Việt đặc biệt là khối doanh nghiệp tư nhân này xem ra vẫn còn khá “xôi đỗ”. “Cái yếu của chúng ta chính là yếu trong năng lực quản lý ở cấp dưới. Càng thấp thì năng lực càng yếu, do vậy đội ngũ ở cấp thấp yếu, phương pháp quản lý mới thay cho phương thức thủ công và hành chính cũ được rất ít. C
òn khá nhiều những bất cập cần tháo gỡ cả từ phía Nhà nước và từ phía DN để kinh tế tư nhân nói chung DNTN nói riêng có thể thực sự cất cánh. Và vì thế, cần sự nỗ lực từ tất cả các bên. Những vấn đề ấy, có lẽ cần được bàn sâu hơn, tìm cách gỡ những nút thắt để kinh tế tư nhân thực sự là động lực cho phát triển.
Chính phủ đang quyết liệt thực hiện các giải pháp xây dựng một chính phủ hành động, kiến tạo và phục vụ. Hàng loạt điều kiện kinh doanh vô lý đã và tiếp tục bị loại bỏ. Công cuộc đấu tranh phòng chống tham nhũng vừa qua cũng đã xử lý nhiều “nhóm lợi ích” một thời thao túng nhiều lĩnh vực sản xuất, kinh doanh. Động thái Tổng công ty vốn nhà nước thời qua thực hiện thoái vốn ở nhiều doanh nghiệp, thúc đẩy nhanh quá trình cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước cũng đang tạo ra cơ hội cho giới doanh nghiệp, doanh nhân.
Doanh nghiệp có thể tự đi, tự lớn nhưng nếu môi trường kinh doanh thực sự thuận lợi, bình đẳng trong các tiếp cận với các lợi thế kinh doanh, nguồn vốn… thì bài toán hiệu quả kinh tế, tận dụng tối đa các nguồn lực kinh tế sẽ có lời giải tốt. Đội ngũ doanh nghiệp thì vẫn luôn tin tưởng, kỳ vọng và mong mỏi được đối xử công bằng và tạo nhiều cơ hội hơn để có thể phát triển từ đó có thể đóng góp nhiều hơn cho đất nước và xã hội như lời bà Vũ Thị Thuận, Chủ tịch HĐQT Công ty Traphaco chia sẻ: “Nhà nước hãy tạo động lực cho chúng tôi, chúng tôi sẽ phát triển, vươn lên và tạo ra nhiều của cải, cũng như đóng góp nhiều hơn cho xã hội”.
Nguyễn Thạch Trí Vĩnh
