Một tầm nhìn mới cho APEC

Với chủ đề bao trùm của năm APEC 2017 “Tạo động lực mới, cùng vun đắp tương lai chung”, trong suốt năm 2017 vừa qua, các nhà lãnh đạo và đại diện các nền kinh tế APEC đã thảo luận về 4 ưu tiên mà nước chủ nhà Việt Nam đề xuất.

Những sáng kiến và ưu tiên hợp tác của Năm APEC 2017 mà Việt Nam đưa ra đều được các đại biểu đánh giá cao và cho rằng rất phù hợp với bối cảnh tình hình thế giới hiện nay, thúc đẩy các nội dung hợp tác cốt lõi của APEC. Đặc biệt là, tất cả những nội dung cho 4 nhóm ưu tiên và chủ đề mà Việt Nam đưa ra đều được đưa vào trong tất cả các văn kiện cao nhất của APEC và được các nền kinh tế thành viên ủng hộ mạnh mẽ. Tuần lễ Cấp cao đã thông qua 8 văn kiện quan trọng, nhất là Tuyên bố cấp cao Đà Nẵng và Tuyên bố chung Hội nghị liên Bộ trưởng Ngoại giao - Kinh tế. Đây là lần đầu tiên, APEC nhất trí thúc đẩy phát triển bao trùm về kinh tế, tài chính và xã hội, và khởi nghiệp sáng tạo. Các nhà lãnh đạo APEC đã đưa ra thông điệp mạnh mẽ về thúc đẩy tự do hóa thương mại và đầu tư, ủng hộ hệ thống thương mại đa phương. APEC tiếp tục giữ vững đà hợp tác, liên kết kinh tế, phát huy vai trò là cơ chế liên kết kinh tế hàng đầu khu vực, duy trì giá trị cốt lõi của APEC là tự do hóa thương mại và đầu tư.

Các nhà lãnh đạo APEC cũng đã đề ra những định hướng lớn thúc đẩy hợp tác APEC đến năm 2020 và chuẩn bị tầm nhìn sau năm 2020, hướng tới một APEC vì người dân và vì doanh nghiệp; góp phần xây dựng cộng đồng châu Á - Thái Bình Dương hòa bình, ổn định, năng động, gắn kết và thịnh vượng; phát huy vai trò lãnh đạo của APEC trong ứng phó các thách thức mới trên toàn cầu. Để hiện thực hóa các nội dung này, các thành viên nhất trí thành lập Nhóm Tầm nhìn APEC. 

Đánh giá về các chủ đề được đưa ra thảo luận tại hội nghị lần này, Tổng thống Cộng hòa Chile Michelle Bachelet nhận định: “Việt Nam đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy việc thực thi các nội dung quan trọng và chúng tôi hoàn toàn chia sẻ với Việt Nam về những ưu tiên trong Chương trình nghị sự của Năm APEC 2017”. Còn Tổng thống Nga V. Putin nhấn mạnh tới tính thực tế trong các chủ đề được đưa ra thảo luận, đồng thời đánh giá cao hiệu quả của hội nghị lần này và cho rằng hội nghị có ý nghĩa rất to lớn trong thúc đẩy hợp tác khu vực.

Tổng Giám đốc Quỹ tiền tệ quốc tế (IMF) Christine Lagarde cũng đánh giá cao các sáng kiến của Việt Nam tại diễn đàn này. Theo bà Lagarde, chủ đề mà Việt Nam chọn trong năm APEC 2017 rất phù hợp, hướng đến một tương lai chung bao trùm cho APEC, trong đó nhấn mạnh đến tăng trưởng bền vững và mọi người dân đều được hưởng lợi.

Bộ trưởng Ngoại giao Mexico Luis Vedegaray cũng cho rằng, rất nhiều ý tưởng được Việt Nam đưa ra tại APEC 2017 gây ấn tượng tích cực, trong đó có các vấn đề về phát triển nông nghiệp bền vững trước những tác động của biến đổi khí hậu, hỗ trợ các doanh nghiệp vừa và nhỏ cùng với việc cải cách các quy định.

 Dấu ấn vị thế của Việt Nam

Với việc tổ chức thành công APEC 2017, Việt Nam đã thể hiện vai trò, vị thế mới của mình trong cộng đồng quốc tế. APEC Việt Nam 2017 diễn ra trong bối cảnh tình hình thế giới, khu vực và APEC có rất nhiều diễn biến phức tạp, trong đó có thách thức rất lớn khi quan điểm của nước Mỹ về tự do hóa thương mại và mậu dịch đa phương đã thay đổi và xu hướng bảo hộ mậu dịch trở thành chính sách của nhiều quốc gia. Vượt qua những thách thức đó, Việt Nam đã làm tốt vai trò chủ nhà không chỉ trong việc tổ chức Tuần lễ cấp cao APEC tại Đà Nẵng mà tất cả các sự kiện tại 10 tỉnh thành trong cả năm 2017. Thành công của Tuần lễ cấp cao nói riêng và các Hội nghị APEC nói chung xuất phát từ chủ trương, sự quan tâm chặt chẽ của Đảng, Nhà nước, các cấp lãnh đạo, sự tham gia tích cực của các Bộ ngành, địa phương.

Theo Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh, Tuyên bố chung Hội nghị Cấp cao do chúng ta chủ trì soạn thảo được các thành viên đánh giá là ngắn gọn, súc tích, mang tầm chiến lược, và có những ngôn ngữ mạnh mẽ về ủng hộ hệ thống thương mại đa phương, cam kết chống chủ nghĩa bảo hộ, mà trước đó Hội nghị G-20 cũng không đạt được. Việt Nam cũng đã điều hòa tốt sự khác biệt giữa các thành viên, tạo không khí hợp tác, xây dựng, tạo đồng thuận chung. Chúng ta đã thể hiện rõ bản lĩnh Việt Nam trong việc xử lý những khác biệt rất lớn giữa các thành viên, vững vàng trong những thời điểm khủng hoảng, thậm chí gần đổ vỡ trong thương lượng văn kiện. Vị thế đất nước, sức mạnh mềm của Việt Nam thực sự đã giúp chúng ta điều hành, dẫn dắt hợp tác APEC; đồng thời, thành công APEC 2017 cũng góp phần gia tăng vị thế, sức mạnh mềm của đất nước.

Một dấu ấn khẳng định vị thế của nước chủ nhà Việt Nam khi Năm APEC 2017 là một trong số ít Tuần lễ Cấp cao trong 10 năm qua có sự tham dự đông đủ của tất cả 21 nhà lãnh đạo APEC và cũng là lần đầu tiên các nhà lãnh đạo APEC tiến hành đối thoại với lãnh đạo của tất cả 10 thành viên ASEAN nhằm tăng cường phối hợp trong việc thúc đẩy tăng trưởng và liên kết kinh tế khu vực. Tuần lễ Cấp cao APEC 2017 cũng thu hút sự tham gia của các tổ chức quốc tế lớn như Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), Ngân hàng Thế giới (WB), Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) và Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB).

Trong dịp Tuần lễ Cấp cao APEC 2017, đã có 3 chuyến thăm cấp Nhà nước của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Trung Quốc, Tổng thống Hoa Kỳ và Tổng thống Chile, và chuyến thăm chính thức của Thủ tướng Canada. Đây đều là những chuyến thăm mang tính lịch sử tới Việt Nam và đạt được các thỏa thuận mang tầm chiến lược, mở ra những trang mới cho quan hệ của Việt Nam với các đối tác. Đặc biệt, đây là lần đầu tiên Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Trung Quốc thăm Việt Nam ngay sau Đại hội Đảng, và cũng là lần đầu tiên Tổng thống Hoa Kỳ thăm Việt Nam ngay trong năm đầu tiên lên cầm quyền. Với trên 50 cuộc gặp gỡ, tiếp xúc của Lãnh đạo cấp cao nước ta với các đối tác trong Tuần lễ Cấp cao, hàng loạt các thỏa thuận hợp tác được ký kết cho thấy, một sự tin cậy, một vị thế mới của Việt Nam trong bản đồ chính trị quốc tế.

Bên cạnh đó, trong toàn bộ 243 hoạt động mà Việt Nam tổ chức trong năm 2017 đã có hơn 21.000 đại biểu tham dự, riêng Tuần lễ Cấp cao là khoảng 11.000 người. Đây là con số đông đảo nhất những năm gần đây, nói lên sự quan tâm to lớn của thế giới và khu vực đối với APEC và Tuần lễ Cấp cao. Hội nghị Thượng đỉnh doanh nghiệp APEC đã thu hút con số kỷ lục hơn 2.000 doanh nghiệp, trong đó có khoảng 1.300 doanh nghiệp quốc tế. Hội nghị Thượng đỉnh kinh doanh Việt Nam có khoảng 2.200 doanh nghiệp tham dự, trong đó khoảng 850 doanh nghiệp Việt Nam, hơn 3.000 phóng viên trong và ngoài nước đưa tin về Tuần lễ Cấp cao. Chúng ta cũng đã ký tổng cộng 121 thỏa thuận hợp tác, hợp đồng với các đối tác có tổng trị giá gần 20 tỷ USD.

Một trong những thành công lớn nhất không thể không nhắc đến của kỳ Hội nghị Cấp cao APEC 2017 là vai trò quan trọng của Việt Nam trong việc đạt được thỏa thuận cốt lõi về nguyên tắc cho TPP-11 với tên gọi mới là Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP). Hiệp định này với những nội dung cơ bản và quan trọng được các bên đồng thuận có ý nghĩa không chỉ với các nước thành viên APEC mà còn khẳng định thêm vai trò dẫn dắt của Việt Nam tại Diễn đàn quan trọng này.

Cũng không thể không nhắc đến những khoảnh khắc đời thường của các nhà lãnh đạo nền kinh tế APEC trong những ngày họ lưu lại ở Việt Nam. Đây có lẽ là những chi tiết vô cùng thú vị, sinh động, mà không cần phải diễn tả nhiều cũng đủ để cho bạn bè quốc tế hiểu rõ hơn về đất nước, con người Việt Nam. Hình ảnh các nhà lãnh đạo APEC hòa mình vào dòng người tản bộ trên phố, thưởng thức ẩm thực bình dân, tham quan mua sắm đồ lưu niệm, chụp ảnh selfie với người dân... đã được truyền đi khắp thế giới, mang đến thông điệp về một Việt Nam thân thiện, mến khách, thanh bình…

APEC 2017 tại Việt Nam đã thành công hơn cả sự mong đợi. Gia nhập APEC đã gần 20 năm, đây là lần thứ 2 Việt Nam đảm nhận vai trò nước chủ nhà. So với lần trước (năm 2006), có thể nói, giờ đây vị thế đất nước, tầm vóc nền kinh tế Việt Nam đã mạnh hơn; tình hình thế giới, khu vực Châu Á - Thái Bình Dương cũng đã có những biến động mới, cũng như những vấn đề mà nền kinh tế thế giới đang phải đối mặt cũng đã ở một tầm mức mới.

Với APEC 2017, thế giới nhìn rõ hơn Việt Nam đã hội nhập rất sâu vào đời sống quốc tế, và là một đối tác đáng tin cậy, trước hết ở thái độ rất trách nhiệm, khả năng hòa đồng, kết nối rất cao. Người ta nhìn thấy hình ảnh một đất nước rất cởi mở, năng động, người dân thân thiện, một nền văn hoá đầy bản sắc.❏

T.Toàn