Các DN cần lập kế hoạch xuất khẩu bền vững để vươn ra thị trường quốc tế (Ảnh: T.L)
Rào cản lớn về tâm lý
Khi trả lời câu hỏi tại sao các DN xuất khẩu của Việt Nam không quá mặn mà đối với việc xuất khẩu sang thị trường EU - ông Nguyễn Ngọc Sơn, Chuyên gia Tổ chức xúc tiến nhập khẩu từ các nước đang phát triển của Hà Lan cho rằng, trong số muôn vàn những rào cản từ mặt pháp lý đến rào cản về thị trường vẫn còn rào cản rất lớn về tâm lý.
“Mọi người đều suy nghĩ rằng, xuất khẩu sang EU có khoảng cách quá xa về địa lý cũng như sự khác biệt về văn hóa nên chi phí cho việc tiếp cận thị trường cao khiến cho lợi nhuận về lâu dài của DN không cao. Chừng nào các chủ DN có được những nghiên cứu cụ thể, phân tích được đâu là những chi phí, đâu là những rủi ro để “cân-đo-đong-đếm” hiệu quả, khi đó bài toán xuất khẩu mới được giải nhanh hơn” – ông Sơn nhấn mạnh.
Theo ông Sơn, hiện nay phần lớn các DN xuất khẩu của Việt Nam vẫn chú trọng nhiều hơn đến những thương vụ, đối tượng khách hàng cụ thể và trước mắt, hoàn toàn thiếu một bức tranh toàn cảnh về tiềm năng thị trường. Điều này dẫn đến việc các DN khó xác định được mức ngân sách, hoặc những nguồn lực khác như con người, thời gian để dành cho quá trình xúc tiến xuất khẩu.
Bên cạnh đó, DN Việt ngoài việc không có đầy đủ thông tin của thị trường, còn thiếu sự tuân thủ về minh bạch và truy xuất nguồn gốc. Trên thực tế, các DN xuất khẩu gặp rất nhiều chi phí để có thể áp dụng, tuân thủ một cách có hệ thống và bài bản các quy chuẩn trong toàn bộ hệ thống sản xuất hoặc trong chuỗi cung ứng mà bên nhập khẩu đưa ra.
“Câu chuyện phổ biến thời gian qua là nhiều DN đã tuân thủ được các quy trình xuất khẩu, trong năm nay sản phẩm đã có thể xuất khẩu được nhưng đến năm sau, khi phải đánh giá quy trình DN lại không tuân thủ được. Đây chính là rào cản lớn nhất của các DN xuất khẩu” - ông Nguyễn Ngọc Sơn lo ngại.
Tăng khả năng liên kết
Thông tin về thị trường vẫn còn bị nhiều DN bỏ ngỏ (Ảnh: T.L)
Do đó, để giúp cho DN có thể phát huy được lợi thế xuất khẩu bền vững, ông Sơn cho rằng, các DN cần chỉ rõ được xuất khẩu sản phẩm nào là chủ lực, xuất khẩu sang thị trường nào, có phù hợp với các thế mạnh và lợi thế của DN hay không… Trên cơ sở đó chọn cách định vị và cách tiếp thị sản phẩm hiệu quả.
Đặc biệt, DN cần hiểu được nhu cầu của khách hàng về sản phẩm có nguồn gốc xuất xứ, có chứng chỉ chất lượng, từ đó đưa ra định vị phù hợp với những sản phẩm mang tính ngôi sao, phục vụ cho các phân khúc khách hàng phù hợp.
Phần lớn DN Việt là DN nhỏ và vừa, do đó, việc tiếp cận và triển khai những hợp đồng lớn DN phụ thuộc vào khả năng liên kết của các DN. Thời gian qua, nhiều DN Việt đã phải hợp tác nhau lại, chọn một DN năng động và mạnh về thị trường đứng làm đầu chuỗi để có thể dễ dàng đáp ứng được yêu cầu của khách hàng, nhà nhập khẩu.
Theo ông Sơn, đây chỉ là những nỗ lực mang tính đơn lẻ, chưa mang tính hệ thống của thị trường. Trong việc liên kết để đẩy mạnh xuất khẩu, ông Sơn nhấn mạnh đến vai trò của các chủ DN. Họ chính là những người chèo lái con thuyền kinh doanh nói chung và con thuyền xuất khẩu nói riêng.
“Đây chính là lực lượng nòng cốt nên năng lực của chủ DN chiếm một vai trò hết sức quan trọng. Đó chính là thông tin và khả năng phân quyền, tổ chức lực lượng của mình, phân bổ nguồn lực như thế nào cho câu chuyện xuất khẩu” – ông Sơn nhấn mạnh.
Để xuất khẩu được bền vững, vươn ra thị trường quốc tế, DN cần lập kế hoạch xuất khẩu và đưa ra được các hành động triển khai, sau đó rà soát và điều chỉnh kế hoạch cho những kỳ tiếp theo. Chu trình này nên được thực hiện liên tục và lặp đi lặp lại để đảm bảo các hoạt động, các định hướng của mỗi DN luôn theo kịp với sự năng động của thị trường cũng như bắt kịp các yêu cầu mới của khách hàng. Có như vậy, hoạt động kinh doanh nói chung, xuất khẩu nói riêng mới bền vững.
Song Nguyên