Sau hơn 2 năm thực hiện thí điểm taxi công nghệ tại Việt Nam mà mới đây là sự thâu tóm của hãng Grab với Uber tại thị trường Đông Nam Á, đang đặt ra yêu cầu cùng với việc tạo điều kiện cho loại hình này phát triển trong tình hình hiện nay thì cần thiết lập một môi trường cạnh tranh bình đẳng. Thời điểm trước khi Uber, Grab vào Việt Nam, taxi truyền thống đang trong giai đoạn phát triển mạnh mẽ, đặc biệt là tại các thành phố lớn với nhiều hãng taxi hoạt động. 

Tuy nhiên, chỉ trong thời gian ngắn khi Uber, Grab vào thị trường Việt Nam, số xe tham gia đã lên tới hơn 60.000 xe. Con số này bằng cả quá trình phát triển của các doanh nghiệp taxi truyền thống trong nhiều năm. Đặc biệt, Uber, Grab được người dân đón nhận ngay lập tức và nguồn nhân lực cũng được huy động rất nhanh chóng. Taxi công nghệ có kết nối thông minh, hiện đại, quy mô hơn thì cần được khuyến khích. Tuy nhiên, vấn đề đặt ra ở đây là vì sao các doanh nghiệp taxi truyền thống không thay đổi chính mình, ứng dụng công nghệ mới mà lại phản ứng mạnh mẽ lại loại hình taxi công nghệ như thời gian vừa qua. Có thể nói doanh nghiệp taxi công nghệ nước ngoài với tiềm lực tài chính mạnh đã nhanh chóng trở thành đối thủ cạnh tranh trực tiếp với taxi truyền thống. 

Nhiều hãng nhỏ nhanh chóng bỏ cuộc vì mất khách, mất nhân lực về tay đối thủ. Các hãng lớn trụ được thì cũng lao đao vì thị phần giảm sút. Đỉnh điểm là năm 2017, Vinasun đã thông báo sa thải 8.000 nhân viên để tinh giản đội ngũ. Mai Linh cũng mất 6.000 nhân viên dưới áp lực cạnh tranh của những ông lớn taxi công nghệ. Ông Vũ Hà, Phó Giám đốc Sở Giao thông Vận tải Hà Nội cho biết, thời gian qua, Sở đã nghiên cứu đưa ra nhiều quy định để làm sao quản lý loại hình taxi công nghệ. “Chúng tôi cho rằng, ứng dụng khoa học công nghệ là rất tích cực, tuy nhiên cần phải quản lý để hạn chế tiêu cực. Không thể thả nổi loại hình này, đặc biệt trong điều kiện giao thông của thành phố vẫn đang quá tải và thường xuyên xảy ra ùn tắc”, ông Hà cho hay. 

Sự phát triển của các loại hình dịch vụ “taxi công nghệ” đã và đang làm thay đổi nhận thức về một loại hình dịch vụ không chỉ từ doanh nghiệp ứng dụng công nghệ, người sử dụng dịch vụ mà còn từ các ngành quản lý.  

Từ thương vụ Uber sáp nhập vào Grab hồi đầu tháng Tư, các hãng taxi truyền thống sẽ chỉ còn lại một đối thủ lớn. Đây sẽ là cơ hội để các doanh nghiệp taxi truyền thống “lật lại thế cờ” nếu phát huy được những điểm mạnh, tinh giản lại bộ máy, áp dụng khoa học công nghệ và cạnh tranh vào những điểm mà Grab còn yếu. Phải nhận thức rằng, không thể cấm được taxi công nghệ, đó là sự phát triển tự nhiên của thị trường. Không chỉ Uber, Grab, sắp tới có thể nhiều hãng khác cũng áp dụng công nghệ. Nằm trong xu thế chung của việc ứng dụng khoa học công nghệ trong kinh doanh vận tải tại Việt Nam, sự phát triển của các loại hình dịch vụ “taxi công nghệ” đã và đang làm thay đổi nhận thức về một loại hình dịch vụ không chỉ từ doanh nghiệp ứng dụng công nghệ, người sử dụng dịch vụ mà còn từ các ngành quản lý. 

Theo đánh giá của ông Khuất Việt Hùng, Phó chủ tịch chuyên trách Ủy ban an toàn giao thông Quốc gia, việc Grab mua Uber thực sự là cơ hội cho các doanh nghiệp Việt. Khi Grab thành công ở Đông Nam Á, giành lại thị phần của Uber, là ví dụ rất sinh động các doanh nghiệp ở Đông Nam Á; trong đó có Việt Nam có thể trưởng thành, đứng vững trên thị trường của mình. Điều này tạo cảm hứng, và niềm tin tốt đẹp cho doanh nghiệp. Người dùng quan tâm tới giá cả và dịch vụ, chứ không cần trung thành với một hãng nào. Tại sao các doanh nghiệp không kết hợp với nhau. Về mặt công nghệ dù các ứng dụng có thể phức tạp nhưng không phải là thách thức quá lớn. Giải pháp phát triển hài hòa giữa taxi công nghệ và truyền thống phải nhìn từ cả 3 phía là doanh nghiệp, khách hàng và Nhà nước. Trong đó, phía Nhà nước cần sớm đưa ra quy định cụ thể về tính chất pháp lý, trách nhiệm, vai trò, nghĩa vụ… của từng doanh nghiệp trên với đặc thù riêng. 

Grab hay các công ty cung cấp ứng dụng công nghệ kết nối vận tải phải chịu sự quản lý, tuân thủ theo quy định của Nhà nước. Theo đó, các cơ quan chức năng đang nỗ lực quản lý theo hướng đảm bảo việc triển khai phát triển ứng dụng công nghệ gọi xe đi kèm với kinh doanh vận tải phải tạo ra môi trường cạnh tranh lành mạnh. Dự thảo mới nhất về Nghị định sửa đổi Nghị định 86/2014/NĐ-CP của Chính phủ về kinh doanh và điều kiện kinh doanh vận tải bằng xe ô tô (Nghị định 86) vừa trình Chính phủ; trong đó có những nội dung quản lý khá chặt, nếu thực hiện được sẽ tạo ra sự cân bằng về điều kiện kinh doanh. 

Về vấn đề rất được nhiều người quan tâm hiện nay là quản lý thuế, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Đường bộ Việt Nam Phan Thị Thu Hiền khẳng định, các cơ quan quản lý Nhà nước sẽ đưa vào dự thảo sửa đổi Nghị định 86 để tạo thành một mặt bằng chung, đưa khung chính sách chung để đảm bảo thuận lợi cho doanh nghiệp, công bằng, không thất thoát thuế của Nhà nước./.

Cẩm Tú