Trước tình hình đó, Ngân hàng nhà nước đã đưa ra hàng loạt yêu cầu và bắt buộc các nhà băng thực hiện như tuân thủ quy định lãi suất, thu hồi nợ phải đúng quy định. Theo Cục Cạnh tranh và bảo vệ người tiêu dùng, Bộ Công thương trong giai đoạn 10 năm (2007 - 2017), lĩnh vực cho vay tiêu dùng liên tục có tốc độ tăng trưởng cao, trung bình 20%/năm, đạt quy mô 646.000 tỉ đồng, phục vụ 20 triệu lượt khách hàng trên cả nước. 

Dư địa của thị trường tài chính tiêu dùng vẫn rất lạc quan với mức tăng trưởng 25 - 30%/năm trong những năm sắp tới. Tại Việt Nam, loại hình công ty này đang phát triển khá nhanh với sự góp mặt của nhiều công ty. Các công ty này đang dần chiếm lĩnh thị trường cho vay tài chính đáp ứng nhu cầu mua nhà, mua xe của người dân với thủ tục đơn giản, thuận tiện, nhanh chóng. Tuy nhiên, mức lãi suất ở mức khá cao.

Ngày 15/5, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) đã có văn bản số 3436/NHNN-TTGSNH yêu cầu các Tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài (gọi tắt là TCTD) chấn chỉnh hoạt động cho vay tiêu dùng, cho vay phục vụ đời sống tại các TCTD. 

Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) yêu cầu các tổ chức tín dụng, chi nhánh NH nước ngoài rà soát các quy định nội bộ, đảm bảo ban hành đầy đủ theo đúng quy định của pháp luật, đặc biệt các quy định nội bộ về cho vay phục vụ đời sống, cho vay tiêu dùng, quản lý tiền vay, phát hành và cung ứng dịch vụ thanh toán thẻ tín dụng phù hợp với đặc điểm hoạt động kinh doanh. 

Các NH thương mại và công ty tài chính phải chấp hành nghiêm chỉnh các văn bản quy phạm pháp luật về cho vay phục vụ đời sống, cho vay tiêu dùng, phát hành thẻ tín dụng, nhất là các quy định về lãi suất, phí liên quan đến hoạt động cho vay; nguyên tắc, phương pháp tính lãi và phí, minh bạch lãi suất… 

Ngân hàng Nhà nước đã có văn bản chấn chỉnh hoạt động cho vay tiêu dùng, cho vay phục vụ đời sống tại các tổ chức tín dụng. Ảnh minh họa.

Các quy định về niêm yết hợp đồng theo mẫu, điều kiện giao dịch chung, cung cấp thông tin về hợp đồng theo mẫu, điều kiện giao dịch chung cho khách hàng cũng cần được tổ chức tín dụng thực hiện nghiêm túc. Cung cấp đầy đủ cho khách hàng trước khi xác lập thỏa thuận cho vay, các thông tin về lãi suất cho vay, nguyên tắc và các yếu tố xác định lãi suất trong trường hợp áp dụng lãi suất có điều chỉnh, lãi suất quá hạn, loại phí và mức phí… 

Riêng đối với các công ty tài chính tiêu dùng, phải ban hành đầy đủ quy định về khung lãi suất cho vay tiêu dùng áp dụng thống nhất trong toàn hệ thống trong từng thời kỳ, trong đó bao gồm mức lãi suất cho vay cao nhất, mức lãi suất cho vay thấp nhất đối với từng sản phẩm cho vay tiêu dùng. Các công ty tài chính phải báo cáo NHNN về lãi suất cho vay theo quy định. 

Ngoài ra, các tổ chức tín dụng cần thực hiện nghiêm các quy định về đôn đốc, thu hồi nợ; rà soát, quản lý chặt chẽ các điểm giới thiệu dịch vụ, nhân viên giới thiệu dịch vụ, đối tác của tổ chức tín dụng để bảo đảm tuân thủ các quy định của pháp luật và quy định nội bộ của đơn vị cho vay. Hoạt động phát hành thẻ tín dụng cũng cần được kiểm soát chặt chẽ. 

Các tổ chức tín dụng cần bảo đảm cán bộ, nhân viên thực hiện đúng quy trình, quy định nội bộ và quy định của pháp luật (trong đó bao gồm minh bạch thông tin hợp đồng, bảo mật thông tin khách hàng, sử dụng biện pháp thu hồi nợ phù hợp...). NHNN cũng yêu cầu rà soát chất lượng cán bộ, nâng cao chất lượng quy trình tuyển dụng, đánh giá cán bộ, hạn chế rủi ro đạo đức có thể xảy ra ở các tổ chức tín dụng… 

Việc đưa ra các yêu cầu chấn chỉnh này diễn ra trong bối cảnh Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng cho hay liên tục nhận được phản ánh của người tiêu dùng liên quan tới FE Credit, công ty tài chính tiêu dùng 100% vốn của Ngân hàng Việt Nam Thịnh Vượng (VPBank).

 Cụ thể, họ nhận được các cuộc điện thoại, tin nhắn với nội dung đề nghị trả khoản nợ dù không vay. Trong số này có người bị gọi điện, quấy rối liên tục trong 6 tháng gần đây, tần suất cuộc gọi nhiều nhất là 10 cuộc một ngày. Ngoài ra, hành vi liên hệ thu hồi nợ của FE Credit có dấu hiệu quấy rối, đe dọa người tiêu dùng. 

Các hình thức quấy rối này hiện gây bức xúc, ảnh hưởng tới cuộc sống và công việc hàng ngày của họ. Việc quấy rối người tiêu dùng cũng sẽ là một trong những nội dung rà soát của Cơ quan Thanh tra Giám sát Ngân hàng Nhà nước khi thanh tra tới đây. 

Văn bản này ra đời trong bối cảnh tài chính cho vay tiêu dùng đang "bùng nổ" và phát triển có dấu hiệu nóng. Hoạt động cho vay cũng đem lại những phiền toái đồng thời ở nhiều nơi nhiều chỗ còn có sự "lập lờ" về lãi suất, cách tính lãi khiến khách hàng như bị ...rơi vào "mê cung". 

Được biết, thời gian tới, NHNN cho biết sẽ chấn chỉnh hoạt động này để lập lại kỉ luật kỉ cương./.

Bảo Anh