1. Để có được cơ hội nghe kể về câu chuyện của 22 năm về trước từ nguyên Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam (HNBVN) Phan Quang quả thực không phải dễ dàng. Bởi năm nay ông đã ở vào cái tuổi xưa nay hiếm, lại là người rất cẩn trọng trong từng câu chữ, từng cuộc gặp gỡ. BBT báo Nhà báo & Công luận với lớp lãnh đạo trẻ, năng động, tâm huyết đã trực tiếp đến thăm ông với tấm lòng tri ân sâu sắc. Buổi tối trước ngày hẹn gặp, nhà báo Phan Quang có nhắn tin cho tôi, đại ý là, mặc dù phòng khách nhà ông rất hẹp nhưng tấm lòng ông thì luôn rộng mở, chào đón các nhà báo trẻ. Để rồi cuộc trò chuyện giữa hai thế hệ làm báo, giữa người đặt viên gạch đầu tiên cho sự ra đời của tờ báo và những người gánh trên vai trách nhiệm gìn giữ, tiếp nối truyền thống tốt đẹp ấy trở nên ý nghĩa vô cùng. Ở đó mọi ồn ào của cuộc sống dường như tan biến, chỉ có sự ấm áp của yêu thương, có sự tin yêu, tin tưởng vào thế hệ trẻ và cả niềm hoài vọng về tương lai... Nhà báo Phan Quang nhấn mạnh: Ý tưởng ra đời tờ báo là cơ quan ngôn luận của HNBVN không phải mới có khi chuẩn bị xuất bản báo NB&CL mà sớm hơn nhiều, từ đầu của những năm 1980. Chuẩn bị Đại hội lần thứ 4 của Hội (đã hợp nhất với Hội Nhà báo yêu nước và dân chủ miền Nam Việt Nam sau khi nước nhà thống nhất và vẫn lấy tên là HNBVN), chúng tôi rất thiết tha muốn có tờ báo riêng của giới báo chí. Tuy nhiên, tình hình chưa cho phép. Phải chờ đến cuối năm 1984, tạp chí “Người làm báo” mới ra mắt bạn đọc (số 1, đề ngày 1/1/1985) nhưng cũng chỉ xuất bản ba tháng một kỳ. Và phải đến mười năm sau, vào năm 1996, dưới ánh sáng đổi mới của Đảng, báo chí khởi sắc, số ấn phẩm và hội viên HNBVN tăng cao so với trước, tờ báo Nhà báo & Công luận mới chính thức ra đời.

Nhà báo Phan Quang trò chuyện cùng Tổng biên tập 
Báo Nhà báo & Công luận Lê Trần Nguyên Huy. 

2. Đã 22 năm trôi qua, những câu chuyện về sự ra đời của tờ báo vẫn được nhà báo lão thành Phan Quang kể tường tận, rành rẽ. Câu chuyện không chỉ xoay quanh bối cảnh ra đời, những khó khăn buổi đầu xuất bản mà còn có biết bao kỳ vọng, niềm tự hào mà thế hệ lãnh đạo ngày đó đặt lên vai tờ báo. Việc lựa chọn, đặt tên cho tờ báo là quyết định tập thể của Thường vụ Hội sau nhiều lần bàn bạc. Qua chia sẻ, nhà báo Phan Quang (lúc bấy giờ đang giữ chức vụ Phó Tổng thư ký Thường trực phụ trách mảng chính trị, tư tưởng nghiệp vụ, điều hành cơ quan của Hội), cái tên Nhà báo & Công luận... chất chứa trong đó nhiều kỳ vọng. Với HNBVN, tờ báo có trách nhiệm lớn lao khi không chỉ đưa thông tin, phản ánh dư luận mà còn phải định hướng dư luận. Báo Nhà báo & Công luận là tờ báo của HNBVN, của tất cả các hội viên cũng là của giới báo chí Việt Nam, các nhà báo chuyên nghiệp và không chuyên nghiệp, của những người quan tâm đến báo chí, muốn nói lên tiếng nói, tâm tư, nguyện vọng. Ý nghĩa tên gọi vừa mang tính khái quát đồng thời có tính đặc thù của nghề nghiệp.

Một cái tên đẹp, một tâm hồn đẹp cần thiết cho một sự trưởng thành, phát triển bền vững trong tương lai. Có được nền tảng của quá khứ ấy, “đứa con tinh thần” của hội viên – nhà báo ở tuổi 22 với đầy năng lượng, sức trẻ, đã vượt qua không ít thăng trầm, giữa bao biến cố thời thế thế thời. Ngay từ những ngày đầu thành lập cho đến nay, tờ báo luôn bám sát chủ trương đường lối của Đảng, Nhà nước, phản ánh mọi thông tin nóng hổi trong đời sống xã hội, lên tiếng bảo vệ lẽ phải, bảo vệ quyền lợi chính đáng của người dân. Đặc biệt, tờ báo cũng ngày càng khẳng định được dấu ấn về một “món ăn đặc sản” thu hút sự quan tâm của giới báo chí khi phản ánh kịp thời nhịp sống, sự chuyển mình của báo chí truyền thông, của hoạt động công tác hội, thực hiện đúng tôn chỉ mục đích của cơ quan ngôn luận HNBVN, xứng đáng với niềm kỳ vọng của thế hệ đi trước.

 Nhà báo Phan Quang trò chuyện cùng BBT và cán bộ, phóng viên Báo Nhà báo & Công luận.

3. Nhà báo lão thành Phan Quang, nguyên Tổng Giám đốc Đài Tiếng nói Việt Nam, nguyên Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam, không chỉ là nhà báo tài ba mà còn là nhà văn, nhà văn hóa, nhà ngoại giao – một chính khách tầm vóc và ấn tượng. Có thể với ông, tờ báo Nhà báo & Công luận chỉ là một lát cắt nhỏ trong cuộc đời làm báo sôi động của mình nhưng ông vẫn dõi theo những bước đi trong từng giai đoạn của báo Nhà báo & Công luận. Nhà báo Phan Quang khẳng định: Đạt được kết quả như hiện nay là rất đáng mừng, đó là công lao của nhiều thế hệ trong suốt 22 năm qua của những người trực tiếp làm báo Nhà báo & Công luận. Trong thời gian tới, tờ báo của chúng ta có trách nhiệm rất nặng nề, các bạn hôm nay là những người đại diện cho thế hệ trẻ tiếp nối truyền thống ấy. Chúng ta cần phải nghĩ, phải nhớ đây là cơ quan của Hội nên không chỉ là tờ báo của những người làm báo trực tiếp tại tòa soạn, mà nó còn là của cả Hội Nhà báo Việt Nam và của giới báo chí Việt Nam... Cho nên để xứng đáng với kỳ vọng của đất nước, của công chúng thì các bạn còn cần phải phấn đấu rất nhiều. Sự phấn đấu ấy cũng không nằm ngoài những kỳ vọng mà lãnh đạo HNBVN đã đề ra. Đó là việc nâng cao trách nhiệm xã hội của người làm báo, giữ gìn đạo đức trong sáng của người làm báo. Chúng ta phải vươn lên hiện đại, mang tính chuyên nghiệp ngày càng cao hơn trong thế giới đa phương tiện như hiện nay, dần dần nâng tầm vị thế của tờ báo.

Những lời đánh giá và nhắn gửi của nhà báo Phan Quang cho những người trẻ chúng tôi hôm nay cũng là những định hướng quan trọng mà BBT tờ báo đang hướng đến. Tuổi 22, đó là sự tự tin tiếp bước của thế hệ hôm nay – một thế hệ hội tụ đủ đam mê, trí tuệ và quyết tâm lớn để xây dựng tờ báo Nhà báo & Công luận thực sự xứng đáng là “điểm tựa” đáng tin cậy của giới báo chí và công chúng báo chí cả nước.  Như chàng thanh niên đang tuổi lớn, báo NB&CL 22 năm với biết bao khát vọng đổi mới, vươn tới sự “trung thực – năng động – sáng tạo”, cho hôm nay và mai sau.

Bảo Minh