Chui vào hang hổ mới bắt được hổ

Tôi đã từng phỏng vấn nhà báo Liên Liên cách đây mấy năm và cũng luôn theo dõi những công việc của chị hàng ngày. Cùng làm nghề nhưng không ít những lần “thót tim” khi biết chị đang điều tra về những vụ việc khó, nguy hiểm. Điều dễ nhận thấy nhất ở chị, đó là sự quyết liệt, dấn thân và dĩ nhiên, cả sự thông minh, linh hoạt cần có để an toàn khi tác nghiệp.

Trước khi trao đổi về loạt bài, chúng tôi đặt ra câu hỏi với Liên Liên rằng, phóng viên điều tra thì có nên xuất hiện công khai hay không khi mà thường trực những mối nguy hiểm  rình rập?

 Nhà báo Liên Liên tác nghiệp tại chợ Long Biên 

Với loạt bài về "Phức tạp hoạt động bảo kê tại chợ Long Biên" càng khẳng định bản lĩnh nghề nghiệp và kỹ năng đặc biệt của chị. “Đây là đề tài chúng tôi nhận được nguồn tin từ báo Phụ nữ. Vì đề tài này cần nhiều người tác nghiệp nên chúng tôi đã phối hợp cùng với nhau. Khi chúng tôi bắt tay vào cuộc điều tra, mọi thứ gần như bế tắc bởi những căn cứ chưa đủ. Chúng tôi có lúc vò đầu bứt tai tưởng như ngõ cụt. Dần dần, mọi thứ sáng tỏ hơn và chúng tôi quyết định đưa nó ra ánh sáng. Và lúc này, câu chuyện không còn dừng lại ở đội bốc xếp kia nữa” – nhà báo Liên Liên nhấn mạnh.

Có rất nhiều khó khăn mà nhà báo phải trải qua, chẳng hạn như hoàn cảnh và thời gian thực hiện đề tài này khá khó khăn nên phải tiến hành thực hiện từ 21h, 22h đến sáng hôm sau. Việc tác nghiệp diễn ra ban đêm nên sự phối hợp giữa các lực lượng chức năng rất khó nếu có bất trắc. Vì vậy, cả nhóm phóng viên xác định, khi cần phải thức trắng đêm. Nếu có, chỉ có thể tranh thủ ngủ gà gật ở mọi chỗ có thể chừng 15 phút cho tỉnh táo. Thế nhưng, loạt bài liên tục được phát sóng đã thấy được sức làm việc không ngừng nghỉ và một quyết tâm theo bám đến cùng vấn đề của nhóm tác giả.

Hỏi về cách thức tác nghiệp của người làm báo khi buộc phải lục tung hiện trường tìm kiếm chứng cứ thuyết phục, kiểu như “chui vào hang hổ mới bắt được hổ”, nhà báo Liên Liên tâm sự: Chúng tôi đã mất khá nhiều thời gian để thu thập thông tin trước khi chính thức tiến hành điều tra. Trong quá trình thực hiện, để lấy được những bằng chứng cụ thể, nhóm chúng tôi phải phối hợp nhiều người quay cùng lúc, phải bàn tính thật chi tiết để có những cảnh quay làm bằng chứng thuyết phục nhất.

Chúng tôi phân công mỗi người một vị trí, trong các vai khác nhau để tiếp cận những người trực tiếp thực hiện hành vi bảo kê ở chợ Long Biên. Trong thời gian tiến hành theo dõi, dù biết họ sẽ "hành động" nhưng vì nhiều lý do, lúc thì trời mưa, lúc thì họ đi xe máy thông thuộc địa hình hơn… nên nhiều lần chúng tôi bị mất dấu vết. Đó là những khó khăn trong quá trình thực hiện dù đã lên kế hoạch kỹ lưỡng bố trí người bám theo để khi phát hiện có hành vi vi phạm sẽ ghi hình đầy đủ nhất.

Quyết không để sự việc chìm xuồng

Đề tài về hoạt động thu tiền bảo kê ở chợ Long Biên là đề tài khá gai góc và rất nguy hiểm khi thực hiện.Thế nhưng điều đó dường như không khiến cho một nhà báo bản lĩnh như Liên Liên chùn bước. Chị chia sẻ rằng, gần như không ai biết chúng tôi đang thực hiện đề tài gì, ở đâu? Đó cũng là một trong những “chìa khóa” khiến nhóm tác nghiệp mở được bức màn đen đã bị những thế lực ngầm che giấu nhiều năm. Do tính chất nguy hiểm khi thực hiện đề tài, nhóm phóng viên đã phải giữ bí mật tuyệt đối. Thông tin đề tài phóng sự điều tra cũng được giữ kín tới sát giờ phát sóng nhằm tránh những áp lực không đáng có. 

“Là người làm phóng sự điều tra lâu năm nên tôi có kinh nghiệm trong việc dự đoán để làm sao tránh ảnh hưởng, áp lực nhằm đảm bảo thông tin và phóng sự được lên sóng. Đề tài này có đặc thù đó là áp lực trực tiếp trong khi tác nghiệp khá nặng nề do tính chất nguy hiểm. Chúng tôi xác định, đây là những đối tượng họ có thể manh động nếu phát hiện ra việc ghi hình của chúng tôi. Cả quá trình, chúng tôi phải bí mật tuyệt đối. Bí mật với cả người nhà” – nhà báo Liên Liên chia sẻ.

Điều đặc biệt là, sau khoảng thời gian “bí mật với cả người nhà”, cũng ngay khi phóng sự đầu tiên được phát sóng trên VTV, tôi đã thấy Liên Liên và nhóm tác giả liên tục đăng tải, kêu gọi mọi người cùng chia sẻ rộng rãi trên facebook, mạng xã hội. Nhờ đó, hàng loạt cơ quan báo chí khác đã vào cuộc mạnh mẽ. Khi thì là một status kêu gọi ủng hộ, share bài, khi là những đường link đã được phát sóng...

Chia sẻ về điều này nhà báo Liên Liên khẳng định: “Chúng tôi cũng nhận được phản hồi và ủng hộ mạnh mẽ của khán giả. Mục đích của việc chia sẻ này là mong muốn mọi người cùng lên tiếng để vụ việc được xử lý một cách triệt để. Nếu sau phóng sự, những đối tượng trên không bị xử lý, thanh thế của họ lại càng lớn khiến tiểu thương càng sợ hãi hơn và đành chấp nhận việc nộp tiền bảo kê mà không dám lên tiếng. Vì vậy, chúng tôi mong muốn, sự việc này phải được xử lí triệt để, không có bất cứ áp lực nào đằng sau dung túng khiến sự việc bị ‘chìm xuồng’.

 Nhà báo Liên Liên: Chúng tôi mong muốn, sự việc này phải được xử lí triệt để, không có bất cứ áp lực nào đằng sau dung túng khiến sự việc bị "chìm xuồng"