Nhiều biểu hiện bất minh

Theo đơn tố cáo của anh Đặng Công Duy ở Cao Đình, Tri Phương, Tiên Du, Bắc Ninh, khoảng tháng 11/2017, anh được một người giới thiệu đến gặp bà Đàm Thị Quỳnh. Trong buổi gặp, bà Quỳnh giới thiệu rằng Công ty TNHH Đào tạo Quốc tế HINODE (sau đây gọi tắt là Cty HINODE) hiện đang đào tạo và đưa người đi lao động tại Nhật Bản với kinh phí là 90 triệu đồng, còn đối với đối tượng là bộ đội xuất ngũ chỉ phải nộp 35 triệu đồng. Do anh Duy là bộ đội xuất ngũ nên bà Quỳnh yêu cầu nộp đủ 35 triệu đồng và anh Duy đã nộp trước 25 triệu.

 Chỉ có chức năng tư vấn, hướng nghiệp nhưng Cty HINODE lại thường xuyên tuyển người đi lao động ở nước ngoài

Sau khi đóng tiền, anh Duy được Cty HINODE cho đi học 1 tuần về môn Toán do một người tên là Tùng dạy (anh Tùng được giới thiệu là trưởng phòng đào tạo). Hết 1 tuần, Cty HINODE cho anh nghỉ, chờ thi.

Đến ngày thi, Cty HINODE đưa anh đến Trường Đại học Đại Nam (đóng trên địa bàn quận Hà Đông, Hà Nội) thi các môn Toán, thể lực và phỏng vấn. Khi đến nơi thi, anh Duy mới được biết rằng anh và các lao động khác đi theo chương trình của tổ chức IM Japan và chương trình này là miễn phí. Nghe vậy, anh và nhiều lao động khác mới quay lại Cty HINODE để đòi lại số tiền đã nộp.

Lúc này, bà Quỳnh yêu cầu người lao động làm đơn xin “hỗ trợ” và chỉ trả lại anh 15 triệu đồng; 20 triệu đồng còn lại không trả và nói trừ vào “phí đào tạo”. Đồng thời bà Quỳnh yêu cầu người lao động nộp lại hết mọi giấy tờ liên quan đến việc thu tiền thì mới trả lại tiền cho họ.

Cũng liên quan đến sự việc này, đơn của anh Đỗ Minh Tiến ở Bình Long, Võ Nhai, Thái Nguyên cho biết, anh cũng thuộc diện phải nộp 35 triệu đồng như anh Duy. Khi nộp tiền, cán bộ của Cty HINODE giải thích 5 triệu đồng là tiền học phí, 10 triệu đồng là tiền đặt cọc, nhưng khi viết phiếu thu lại ghi tất cả 15 triệu là tiền học phí. Khi anh thắc mắc về điều này thì cán bộ của Cty bảo “cứ làm đi, không phải lo”.

Sau khi anh Tiến nộp tiền, bà Quỳnh khẳng định sẽ “bao” để tất cả mọi người đều đỗ và dặn dò, tuyệt đối không được tiết lộ với ai về các khoản chi phí…

Ngày 21/4/2018, Cty HINODE đưa anh Tiến đi thi theo chương trình của IM Japan. Trước khi đi, bà Quỳnh dặn anh cũng như mọi người phải tuyệt đối không được nói là đi qua trung tâm môi giới và mọi người phải tỏ ra là không hề quen biết nhau…

Sau khi phát hiện ra việc thu tiền của Cty HINODE là không đúng, anh Tiến cũng trở lại Cty này để đòi tiền nhưng Cty chỉ trả lại 20 triệu, còn lại 15 triệu nói là trừ vào tiền học phí và tiền hồ sơ…

Không chỉ có trường hợp anh Duy, anh Tiến, hàng trăm lao động khác cũng phải nộp tiền oan vào Cty HINODE. Nhiều người lao động tuy biết bị mất tiền không đúng nhưng khi được đi xuất khẩu lao động rồi thì cũng bỏ qua, không đòi lại tiền; thậm chí có người lao động còn lo sợ liên đới, tiếp tay cho việc làm sai này nên còn ra sức giấu giếm, không tố cáo đến cơ quan chức năng.

Tiền hậu bất nhất

Ngày 2/7/2018, PV đã có cuộc làm việc với bà Đàm Thị Quỳnh, Giám đốc Cty HINODE về những nội dung tố cáo nêu trên.

Tại cuộc làm việc, bà Quỳnh thừa nhận Cty không được cấp phép đào tạo để cấp chứng chỉ, không có chức năng đưa người lao động ra nước ngoài (không được cấp phép xuất khẩu lao động); Cty chỉ được phép hoạt động tư vấn về giáo dục, dạy học dưới hình thức bổ sung kiến thức cho học sinh…

 Phiếu thu tiền của Cty HINODE

Theo bà Quỳnh, trong quá trình hoạt động, Cty có liên kết với một số Cty để xuất khẩu lao động, theo đó Cty HINODE nhận lao động về, sắp xếp chỗ ăn ở, với số lượng mỗi tháng 10 - 15 em.

Còn việc dạy học, bà Quỳnh cũng thừa nhận việc dạy học không có giáo trình giáo án mà chỉ là hỗ trợ kiến thức như “thể lực, chống đẩy… giống như bài tập thể dục buổi sáng”, bà Quỳnh nói.

Về ông Tùng, theo bà Quỳnh, ông Tùng không có nghiệp vụ chuyên môn, việc ông Tùng dạy là chỉ “test IQ và ôn lại bảng cửu chương”, kiểu như hỗ trợ ôn lại kiến thức bỏ rơi sau nhiều năm chứ không phải giảng dạy - bà Quỳnh trần tình.

Khi PV hỏi việc giảng dạy chỉ đơn giản như vậy nhưng tại sao học phí thu rất cao thì bà Quỳnh lại giải thích, Cty phải lo cả chuyện ăn ở cho người lao động. Tuy nhiên, sau đó ít phút, bà Quỳnh lại buột miệng rằng, người lao động phải đi ăn hàng ở bên ngoài chứ Cty không có điều kiện nấu ăn cho họ…

Về việc lao động phải nộp hàng chục triệu đồng cho Cty HINODE dưới hình thức “hợp đồng dịch vụ”, bà Quỳnh giải thích, đó là do người lao động tin tưởng Cty và tự nộp tiền chứ họ “không tin” các Cty xuất khẩu lao động(?). Và theo bà Quỳnh, số tiền thu lên tới hàng chục triệu cho đến hơn 100 triệu mỗi lao động là Cty HINODE “thu hộ” các đơn vị liên kết. Tuy nhiên, bà Quỳnh không đưa ra bằng chứng về việc HINODE chuyển trả các đơn vị liên kết số tiền “thu hộ” nêu trên.

Đáng chú ý, theo điều tra của PV, cho đến thời điểm hiện nay, Cty HINODE không được bất kỳ một đối tác nào có chức năng xuất khẩu lao động cho phép Cty liên doanh, liên kết để tham gia vào việc đưa người lao động đi nước ngoài. Mặt khác, khi được hỏi, việc thu hộ này có được đơn vị nào ủy quyền hay không thì bà Quỳnh thừa nhận không được ai ủy quyền và cho biết thêm, việc ủy quyền thì thủ tục rất phức tạp, nếu “vạch vòi ra thì không đúng”, việc Cty thu tiền chỉ đơn giản là do người lao động tin tưởng mà nhờ vả(?).

Cần làm rõ những vi phạm

Ngày 4/7, PV tiếp tục có cuộc làm việc với Trung tâm Lao động ngoài nước (Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội). Ông Cấn Văn Long, Phó trưởng Phòng đào tạo của Trung tâm cho biết, chương trình IM Japan chỉ tuyển chọn lao động đi làm việc tại Nhật Bản theo chương trình phi lợi nhuận, người lao động không mất phí đặt cọc, không mất phí môi giới, được tài trợ vé máy bay…

 Chỉ học 1 tuần nhưng Cty HINODE thu tới hơn 15 triệu đồng

Thực hiện chương trình này, Trung tâm tuyển lao động trực tiếp, người lao động nộp hồ sơ tại Trung tâm, không qua bất kỳ đơn vị môi giới nào. Sau khi thi tuyển, người lao động đạt yêu cầu thì được Trung tâm đào tạo trong thời gian 7 tháng… Tất cả những thông tin này đều được đăng tải công khai trên trang web của Trung tâm.

Về Cty HINODE, ông Long khẳng định không hề biết Cty này và không có bất kỳ hoạt động hợp tác nào với HINODE. Đối với những người lao động bị các đối tượng cò mồi, môi giới dụ dỗ, ông Long khuyến cáo người lao động nên xin lùi thời gian thi tuyển để đòi lại tiền, sau đó nộp hồ sơ lại từ đầu, để không bị mất tiền oan.

Liên quan đến vấn đề này, luật sư Nguyễn Xuân Toán, Văn phòng luật sư Bình An- Đoàn luật sư Hà Nội cho biết, chỉ có những đơn vị có giấy phép của Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội mới được đưa người lao động ra làm việc tại nước ngoài. Những đơn vị này có thể liên kết với các tổ chức, cá nhân để tạo nguồn cung ứng lao động nhưng các tổ chức, cá nhân đó không được phép thu tiền của người lao động. Việc tổ chức đào tạo cũng phải do các đơn vị được cấp phép trực tiếp đảm nhận.

“Như vậy, việc Cty HINODE không có chức năng xuất khẩu lao động nhưng lại tổ chức đào tạo và thu tiền của người lao động để làm các thủ tục đưa họ ra nước ngoài là trái phép. Hơn nữa, nếu có việc thu tiền đối với người lao động theo chương trình IM Japan như lao động phản ánh là có dấu hiệu của tội lừa đảo”- luật sư Toán nhấn mạnh.

Trước những việc làm mập mờ, thiếu minh bạch và có biểu hiện vi phạm pháp luật của bà Đàm Thị Quỳnh - Giám đốc Cty HINODE, đề nghị các cơ quan chức năng sớm vào cuộc, kiểm tra, làm rõ để đảm bảo quyền lợi của người lao động cũng như chấn chỉnh tình trạng lộn xộn, bát nháo trong hoạt động xuất khẩu lao động thời gian gần đây.

Thế Vũ