Theo đó, Phó Thủ tướng Thường trực Trương Hòa Bình có ý kiến chỉ đạo: UBND tỉnh Đồng Nai kiểm tra, xem xét nội dung phản ánh, khiếu nại của ông Tiết Chí Hòa và có biện pháp giải quyết theo quy định của pháp luật, báo cáo kết quả lên Thủ tướng Chính phủ trước ngày 30/11/2018; Văn phòng Chính phủ thông báo để UBND tỉnh Đồng Nai biết, thực hiện.

Quyết định thu hồi đất ký năm 2008, nhưng hiệu lực thi hành từ 2004?

Theo hồ sơ, năm 1996, ông Tiết Chí Hòa có mua một một mảnh đất gồm hai thửa 269 và 270, tờ bản đồ số 11, tổng diện tích 5.935 m2 tại ấp Bùi Chu, xã Bắc Sơn, huyện Thống Nhất (nay là huyện Trảng Bom), được cấp GCNQSDĐ số 00283/QSDĐ ngày 23/4/1999.

Năm 2000, ông Hòa tham gia thành lập Công ty Thực Phẩm Bảo Khang đóng trên khu đất liền kề hai thửa 269 và 270. Tới năm 2003 thì quyết định góp vốn vào công ty bằng hai thửa đất nói trên, nhưng chưa kịp làm thủ tục chuyển tên sang cho công ty.

 Ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Thường trực Trương Hòa Bình.

Ngày 13/9/2004, UBND tỉnh Đồng Nai ban hành Quyết định 4158/QĐ.CT.UBT về việc "cho Công ty Liên doanh phát triển KCN Sông Mây thuê đất để xây dựng chợ và giao QSDĐ cho Công ty để xây dựng khu phố chợ…", tổng diện tích đất cho dự án là 35.262 m2.

Khoản 2 Quyết định này ghi rõ: "Ranh giới khu đất được xác định theo trích đo bản đồ địa chính khu đất số 1602/BĐĐC tỉ lệ 1/1000 (thuộc thửa số 458, tờ bản đồ số 11 bản đồ địa chính xã Bắc Sơn, huyện Trảng Bom) do đội đo đạc huyện Trảng Bom thực hiện ngày 5/7/2004, Sở TNMT tỉnh Đồng Nai ký xác nhận ngày 27/7/2004…"  Như vậy, đất bị thu hồi là thửa 458, tờ bản đồ số 11, không ghi thửa 269 và 270, tờ bản đồ số 11 mà ông Hòa đứng tên.

Tới 31/12/2004, ông Hòa được huyện Trảng Bom mời đến nhận 51.620.000 đồng bồi thường. Vì không đồng tình giao đất, ông Hòa đã liên tiếp bị UBND huyện Trảng Bom xử phạt vi phạm hành chính. Đến 12/1/2006, UBND huyện Trảng Bom ra kế hoạch 02/KH-UBND để tổ chức cưỡng chế lấy đất của ông.

Khi ông Hòa liên tiếp khiếu nại, UBND tỉnh Đồng Nai lại ra Quyết định 2989/QĐ-UBND về việc "thu hồi đất để bồi thường, giải phóng thực hiện dự án xây dựng chợ và khu phố chợ tại xã Bắc Sơn, huyện Trảng Bom" vào 11/9/2008. Quyết định này cũng bất ngờ bỏ đi nội dung xác định vị trí đất thu hồi (thuộc thửa số 458, tờ bản đồ số 11 - PV) vốn ghi rõ trong Quyết định 4158/QĐ.CT.UBT ngày 13/9/2004 trước đó.

Quyết định ký ngày 11/9/2008, nhưng ghi hiệu lực thi hành từ 13/9/2004?

Ngược đời là, Quyết định 2989/QĐ-UBND ký ngày 11/9/2008 không thể hiện việc thay thế hay hủy bỏ Quyết định 4158/QĐ.CT.UBT năm 2004 trước đó, nhưng lại ghi "hiệu lực thi hành từ 13/9/2004", khiến người dân thắc mắc: UBND tỉnh Đồng Nai dựa vào đâu để "di dời" hiệu lực một quyết định thu hồi đất ngược về quá khứ tới 4 năm? 

Việc "lùi" hiệu lực thi Quyết định thu hồi đất của UBND tỉnh Đồng Nai bị đặt nghi vấn "né" Nghị định 181/2004/NĐ-CP có hiệu lực từ 29/10/2004. Lẽ thường, khi ký Quyết định thu hồi đất thời điểm 2008, UBND cấp tỉnh phải lấy Nghị định 181/2004/NĐ-CP về thi hành Luật đất đai làm căn cứ. Quan trọng nhất, khoản 1, Điều 61, Nghị định 181/2004/NĐ-CP ghi rõ: "Đấu giá quyền sử dụng đất được áp dụng khi Nhà nước giao đất có thu tiền sử dụng đất, cho thuê đất hoặc khi thi hành án, thu hồi nợ có liên quan đến quyền sử dụng đất…" 

Theo Nghị định 181/2004/NĐ-CP, giao đất cho doanh nghiệp làm dự án có thu tiền sử dụng đất, cho thuê đất, thì phải qua đấu giá để đảm bảo tính minh mạch, bảo vệ quyền và lợi ích của nhà nước, người dân.

Cho thuê 26.034 m2 đất, giá chỉ "168 đồng/m2/năm"?

Cả ở hai Quyết định ký năm 2004 và 2008, UBND tỉnh Đồng Nai đã thu hồi, giao, cho thuê 35.626 m2 đất không qua đấu giá quyền sử dụng đất.

Bên cạnh đó, tại Quyết định 4158/QĐ.CT.UBT ngày 13/9/2004, UBND tỉnh Đồng Nai cho Công ty Liên doanh phát triển KCN Sông Mây thuê 26.034 m2 để xây chợ, các công trình dịch vụ thương mại, đường giao thông,… với "Giá thuê đất: 168đ/m2/năm". Nếu vậy, doanh nghiệp chỉ phải trả hơn 4,3 triệu đồng/năm cho 26.034 m2 đất.

Chợ Sông Mây nhỏ bé, lọt thỏm giữa khu phố chợ ở xã Bắc Sơn, huyện Trảng Bom. Vào trưa 25/9/2018, chợ không có một bóng người.

Về ranh đất, mốc giới đất thu hồi và giao cho doanh nghiệp trên thực địa, Quyết định 2989/QĐ-UBND ngày 11/9/2008 của UBND tỉnh Đồng Nai chỉ ghi: "Thu hồi 35.262 m2 đất tại xã Bắc Sơn, huyện Trảng Bom, bao gồm 21.315 m2 đã giao cho Công ty TNHH Bảo Giang nhưng Công ty chưa nộp tiền sử dụng đất, chưa triển khai dự án và 13.947 m2 đất các hộ gia đình, cá nhân sử dụng…" mà không thấy bất cứ thông tin, thống kê nào về số lô thửa, tờ bản đồ, bản vẽ hiện trạng,… hay số hộ dân đang cư ngụ, sản xuất, canh tác.

Khu đất (bên phải) ở vị trí hai mặt tiền đường của ông Hòa vẫn để hoang. Giá đất trong khu vực chợ hiện lên tới hàng tỉ đồng/nền.

Thêm nữa, chi tiết "thuộc thửa số 458, tờ bản đồ số 11 bản đồ địa chính xã Bắc Sơn, huyện Trảng Bom" trong Quyết định 4158/QĐ.CT.UBT ngày 13/9/2004 vốn thể hiện vị trí đất lại bất ngờ bị "xóa bỏ" trong Quyết định 2989/QĐ-UBND ngày 11/9/2008 một cách khó hiểu. Từ đó, người dân mới hoài nghi UBND huyện Trảng Bom "tự biên tự diễn" về ranh đất ngoài thực địa, dễ dẫn tới sự tùy tiện chọn thửa đất để thu hồi, cưỡng chế cho doanh nghiệp làm dự án chợ - khu phố chợ.

Theo quan sát của phóng viên, khu đất 5.935 m2 của ông Hòa có vị trí đắc địa trên mặt tiền Tỉnh lộ 767. Một phần đất đã được dùng để mở đường nhựa đi vào chợ Sông Mây và khu dân cư bên trong. Trên đường này, phía Công ty Thực phẩm Bảo Khang còn diện tích đất lớn mặt tiền đường để hoang hóa. Khu đất đối diện Công ty Thực phẩm Bảo Khang đã mọc lên khu nhà phố liền kề đang kinh doanh tấp nập.

Cạnh chợ Sông Mây có nhiều nhà phố đang được xây dựng. Riêng dãy nhà này được cho là trên phần đất cưỡng chế của ông Hòa, bị tố xây không phép.

Đến nay, cả người dân bị thu hồi đất cũng không thể xác định mốc giới ngoài thực địa của 26.034 m2 đất mà UBND tỉnh Đồng Nai cho Công ty Liên doanh phát triển KCN Sông Mây thuê giá 168 đồng/m2/năm; không rõ trong ấy, bao nhiêu m2 làm công trình dịch vụ thương mại, bao nhiêu m2 làm đường giao thông,...

Người dân mong mỏi các cơ quan chức năng vào cuộc thanh tra, kiểm tra làm rõ: UBND tỉnh Đồng Nai thu hồi, giao đất cho doanh nghiệp làm dự án chợ hay kinh doanh bất động sản? Có hay không việc cố ý làm trái trong thu hồi, giao đất, gây thất thoát tài sản nhà nước? Có hay không việc dùng con dấu nhà nước để thay đổi hiệu lực thi hành của văn bản nhà nước nhằm hợp thức hóa sai phạm trong thu hồi, cưỡng chế, giao và cho thuê hàng chục ngàn m2 đất không qua đấu giá? 

Nhà báo & Công luận sẽ tiếp tục thông tin.

Kiên Giang