“Bảo bối” từ Tổng cục môi trường

Khu vực này thuộc xã Đông Thạnh, huyện Hóc Môn, đây là vùng đất dành cho dự án giãn dân từ trước năm 1980 theo chủ trương đưa dân từ quận 4, quận 1 giãn cư kinh tế mới ra ngoại ô. Một thời gian sau, bãi rác Đông Thạnh hình thành ngay bên cạnh khu dân cư này. Từ một bãi rác nhỏ, dần dần hình thành núi rác với sự ô nhiễm môi trường nghiêm trọng. 

Năm 1999, thành phố quy hoạch thêm vườn ươm (thuộc công ty Cây xanh đô thị) ở gần bãi rác cũng góp thêm tác nhân gây ô nhiễm nặng từ việc phun thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ… làm chết cây cối, ô nhiễm không khí. Thêm vào đó là việc hàng trăm tấn rác thải độc hại đổ về bãi rác. 

 Hố rác nằm cạnh Trường tiểu học Trần Văn Danh.

Bà Lê Thị Của (một người dân ở đường ĐT4, xã Đông Thạnh, Hóc Môn, cách tâm bãi rác khoảng 1,5km) cho biết: “Mấy năm trước, khi thấy nguồn nước có mùi lạ, tôi lấy mẫu đưa lên Viện Pasteur ở quận 3,TP. HCM kiểm nghiệm. Kết quả cho thấy nguồn nước ở đây bị nhiễm kim loại nặng, không thể dùng để ăn uống được. Từ đó, tôi phải mua nước bình hoặc nước ở nơi khác để nấu nướng, còn nước giếng thì để dùng tắm giặt”.

Ông Trần Văn Ước (một người dân sống gần bãi rác, đã nhiều lần gửi đơn khiếu nại lên các cấp chính quyền) đưa chúng tôi đến bên một hố rộng khoảng 100m², sâu khoảng 5m, ông Ước chỉ tay và nói: “Đây là hố sâu được móc lên để chôn rác, giờ còn chưa đổ hết. Kế bên hố này là trường tiểu học Trần Văn Danh”.

Tìm hiểu thông tin, phóng viên Báo congluan.vn được biết ngày 7/8/2013, Tổng cục môi trường (thuộc Bộ Tài nguyên và Môi trường) đã ban hành Công văn số 1283/TCMT-QLCT&CTMT chấp thuận cho Công ty TNHH một thành viên môi trường đô thị TP. HCM được “vận hành thử nghiệm hầm chôn lấp chất thải nguy hại” ở bãi rác Đông Thạnh.

 Công văn  số 1283/TCMT-QLCT&CTMT của Tổng cục môi trường.

Văn bản này do ông Bùi Cách Tuyến, lúc đó là Tổng cục Trưởng Tổng cục môi trường ký ngày 7/8/2013 với nội dung đồng ý cho Công ty TNHH một thành viên môi trường đô thị TP. HCM (gọi tắt là Công ty Môi trường đô thị TP. HCM) được tiếp tục “vận hành thử nghiệm hầm chôn lấp chất thải nguy hại” ở đây.

Nội dung viết: “Sau khi xem xét Công văn số 635/CV-MTĐT ngày 25/6/2013 và Kế hoạch vận hành thử nghiệm hầm chôn lấp chất thải nguy hại (CTNH) số 2 lập ngày 4/7/2013 của Công ty TNHH một thành viên môi trường đô thị TP.HCM, Tổng cục môi trường có ý kiến như sau:

1.Chấp thuận việc công ty TNHH một thành viên môi trường đô thị TP. HCM triển khai vận hành thử nghiệm hầm chôn lấp CTNH số 2 tại Trạm xử lý CTNH có địa chỉ tại công trường xử lý rác Đông Thạnh, xã Đông Thạnh, huyện Hóc Môn, TP. HCM; tạm thời cho phép Công ty TNHH một thành viên môi trường đô thị TP.HCM thu gom, vận chuyển hoặc tiếp nhận các loại đất đá thải có chứa thành phần nguy hại để vận hành thử nghiệm hầm chôn lấp số 2 theo đúng Kế hoạch trên trên...

2. Yêu cầu Công ty TNHH một thành viên môi trường đô thị TP. HCM báo cáo kết quả vận hành thử nghiệm sau khi kết thúc và không được tiếp tục chôn lấp CTNH tại hầm số 2 nêu trên cho đến khi có ý kiến khác của Tổng cục môi trường hoặc được cấp (điều chỉnh) Giấy phép hành nghề quản lý CTNH…”

Có được công văn trên, tháng 8/2013, Công ty Môi trường đô thị TP. HCM đã ký với Công ty TNHH KHCN Môi trường Quốc Việt (gọi tắt là Công ty Quốc Việt) bản “Phụ lục Đ01-2013 Hợp đồng kinh tế giao nhận thầu xử lý nước rỉ rác tại bãi chôn lấp rác Đông Thạnh” (gọi tắt là Phụ lục Đ01-2013  ). 

 Bản Phụ lục Đ01-2013.

Có dấu hiệu vi phạm pháp luật

Trong Phụ lục Đ01-2013 giữa Công ty Môi trường đô thị TP. HCM và Công ty Quốc Việt thể hiện: “Do nguồn tiếp nhận là kênh Rạch Tra nên nước thải ra phải đáp ứng tiêu chuẩn nước dùng cho thủy lợi”. Tuy nhiên, theo người dân ở đây, nước thải sau khi xử lý vẫn hôi thối, không thể đạt tiêu chuẩn như hai bên công ty nêu ra trong hợp đồng. 

Nhiều người dân sống ở đây cho rằng, văn bản của Tổng cục môi trường như là “bảo bối” để Công ty môi trường đô thị TP. HCM “dựa lưng” mà tiếp tục hoạt động đổ rác tại đây. Đặc biệt, văn bản này không nêu thời hạn chấm dứt quá trình triển khai vận hành thử nghiệm như đã nêu trên, là “kẽ hở” “tiếp tay” cho những hành động đổ rác trái phép ở đây (?).

Luật sư Nguyễn Văn Hậu (Chủ tịch Hội Trọng tài thương mại TP. HCM, Phó Chủ tịch Hội Luật gia TP. HCM) cho biết: “Tôi cho rằng văn bản trên của Tổng Cục môi trường là trái với quy trình đóng bãi chôn lấp chất thải được quy định tại Điều 31 và Điều 34 Nghị định 59/2007/NĐ- CP ngày 9/4/2007 của Chính phủ về quản lý chất thải rắn. 

Cụ thể Điều 31 Nghị định này quy định rõ ngay sau khi đóng bãi chôn lấp hoặc kết thúc hoạt động của cơ sở xử lý chất thải rắn, chủ đầu tư phải tiến hành phục hồi và cải thiện cảnh quan khu vực; đồng thời có các biện pháp ngăn ngừa ô nhiễm môi trường; Chậm nhất sau 2 năm kể từ ngày đóng bãi chôn lấp và sau 1 năm kể từ ngày chấm dứt hoạt động của cơ sở xử lý chất thải rắn, chủ đầu tư phải hoàn tất các thủ tục bàn giao lại đất cho Nhà nước; 

Có trách nhiệm quan trắc môi trường, theo dõi biến động môi trường ít nhất sau 5 năm, kể từ ngày đóng bãi chôn lấp hoặc chấm dứt hoạt động của cơ sở xử lý chất thải rắn. Kết quả quan trắc môi trường phải được thông báo cho cơ quan quản lý Nhà nước về bảo vệ môi trường địa phương".

“Trên thực tế, bãi rác Đông Thạnh đã bị UBND TP. HCM ra quyết định đóng cửa vào năm 2002, do đó theo quy định pháp luật hiện hành thì không tiếp tục có hành vi nhận rác, xử lý rác tại khu vực này. Việc Tổng Cục môi trường cho phép Công ty Môi trường đô thị TP. HCM triển khai vận hành thử nghiệm hầm chôn lấp chất thải nguy hại số 2  tại Trạm xử lý CTNH tại bãi rác Đông Thạnh là đồng nghĩa với việc cho phép công ty này tiếp tục nhận và xử lý rác thải tại khu vực này. Việc này trái với quy định đóng bãi chôn lấp chất thải được quy định tại Nghị định nêu trên của Chính phủ”, luật sư Hậu khẳng định.

Báo điện tử congluan.vn sẽ tiếp tục thông tin đến bạn đọc.

Thái Sơn - Nguyễn Thịnh