Tại Công văn số 04/VB/UBND ngày 01/4/2011 báo cáo UBND huyện Tĩnh Gia (Thanh Hóa), UBND xã Bình Minh cho biết: “Ngày 01/6/2006 Hội đồng đấu giá quyền sử dụng đất huyện Tĩnh Gia tổ chức đấu giá quyền sử dụng đất ở tại xã Bình Minh… Tại buổi đấu giá, ông Vũ Quang Vinh thôn Đông Tiến, xã Bình Minh có tham gia đấu giá quyền sử dụng đất và trúng đấu giá một lô đất: số lô: 02, diện tích 100 m², mang tên bà Hồng thôn Phú Minh. Sau khi trúng đấu giá, bà Lê Thị Nhụy, vợ ông Vinh đã đến tại UBND xã Bình Minh thanh toán đầy đủ tiền sử dụng đất theo kết quả trúng đấu giá”.

Như vậy, với tư cách người chủ sở hữu tài sản có đầy đủ 3 quyền theo quy định của pháp luật dân sự (quyền chiếm hữu, quyền sử dụng và quyền định đoạt) ông Vũ Quang Vinh giao cho người em họ là bà Vũ Thị Hồng đứng tên “sổ đỏ” và sử dụng mảnh đất này. Theo quy định, Giấy CNQSD đất của bà Hồng là chứng thư pháp lý cấp cho "cá nhân người sử dụng đất". Nhưng do “nhầm lẫn” trong khi làm thủ tục từ xã, ngày 31/12/2008, UBND huyện Tĩnh Gia lại cấp Giấy CNQSD lô đất trúng đấu giá cho "hộ gia đình" gồm hai người: bà Vũ Thị Hồng, ông Nguyễn Đình Đức (nhầm lẫn bà Hồng và ông Đức là... hai "vợ chồng").

 

 

Công văn số 04/VB/UBND của UBND xã Bình Minh khẳng định lô đất trúng đấu giá là tài sản thuộc quyền sở hữu của ông Vũ Quang Vinh; bà Hồng chỉ là người được ông Vinh ủy quyền sử dụng đất, đứng tên trên Giấy CNQSD đất.

Sự việc phát sinh khi ông Đức, sau khi được đứng tên chung với bà Hồng trong “sổ đỏ”, đã khởi kiện ra Tòa án huyện Tĩnh Gia, đòi chia “tài sản chung”. Vụ án tiếp tục được đưa lên cấp phúc thẩm. Trước khi tiến hành xét xử phúc thẩm, ngày 26/3/2012, TAND tỉnh Thanh Hóa đã “thận trọng”  có Công văn số 07/2012/CV-TA gửi UBND huyện Tĩnh Gia, đề nghị “Trả lời cụ thể việc giải quyết đất của hộ bà Vũ Thị Hồng”. Điều bất ngờ là, để cố tình “bảo vệ” cho việc làm sai trái của chính quyền huyện trong việc cấp Giấy CNQSD lô đất trúng đấu giá cho “hộ gia đình”(?) bà Hồng, ông Đức (trong khi đây là tài sản hợp pháp thuộc sở hữu của ông Vũ Quang Vinh), Công văn số 294/CV-UBND ngày 06/4/2012 của UBND huyện Tĩnh Gia do ông Nguyễn Xuân Thủy, Chủ tịch ký, trả lời Tòa án tỉnh như sau: “Quan hệ giữa bà Vũ Thị Hồng và ông Nguyễn Đình Đức, năm 1999 đã được cấp có thẩm quyền cấp sổ hộ khẩu số 0486 quyển số 11 trang 16 ngày 23/3/1999, trong đó ghi rõ ông Nguyễn Đình Đức quan hệ với chủ hộ là chồng; mặt khác, trong toàn bộ các giấy tờ trong hồ sơ đề nghị cấp Giấy CNQSD đất bà Hồng đều khai tên chồng là ông Nguyễn Đình Đức. Như vậy, việc tự khai tên người chồng là ông Nguyễn Đình Đức xuất phát từ ý chí tự nguyện của bà Hồng”.

Ý kiến tư vấn

1. Do không đăng ký kết hôn nên bà Hồng, ông Đức không được pháp luật công nhận là vợ chồng, kể cả trong trường hợp hộ khẩu năm 1999 ghi ông Đức là “chồng” bà Hồng hay một vài sự việc khác trong quan hệ giữa họ với nhau (nêu tại Công văn 294/CV-UBND) là có thật, vì những “sự kiện” này không có giá trị pháp lý để kết luận hai người này là vợ chồng hợp pháp.

2. Như trên đã nêu, tại Công văn số 04/VB/UBND, UBND xã khẳng định ông Vũ Quang Vinh “trúng đấu giá” và “bà Lê Thị Nhụy, vợ ông Vinh đã đến tại UBND xã Bình Minh thanh toán đầy đủ tiền sử dụng đất theo kết quả trúng đấu giá”.

Theo đó, lô đất trúng đấu giá là tài sản riêng thuộc quyền sở hữu của ông Vinh, không phải là… “tài sản chung” của bà Hồng, ông Đức nên dù họ có là “vợ chồng hợp pháp” hay chỉ “chung sống với nhau như vợ chồng” thì cũng đều không có cơ sở để Tòa Phúc thẩm quyết định chia... "tài sản chung" này cho ông Đức.

Như vậy, ở trường hợp này, Tòa Phúc thẩm ra phán quyết “chia tài sản chung” chứng tỏ cơ quan xét xử đã “cố ý kết luận trái pháp luật” là hành vi bị nghiêm cấm trong hoạt động của Tòa án (đòi hỏi thẩm phán phải "Phụng công, thủ pháp, chí công, vô tư!”) nếu TAND tỉnh Thanh Hóa biết rõ lô đất là tài sản thuộc sở hữu riêng của ông Vũ Quang Vinh đã được UBND xã Bình Minh khẳng định tại Công văn số 04/VB/UBND.

Vụ án phúc thẩm này đến nay đã hết thời hạn kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm nhưng theo chúng tôi, có căn cứ để kháng nghị theo thủ tục tái thẩm. Cụ thể, đối chiếu với Điều 351 (Tính chất của tái thẩm), và khoản 3 Điều 352 Bộ Luật TTDS (căn cứ để kháng nghị theo thủ tục tái thẩm), chúng tôi cho rằng việc Tòa phúc thẩm có hành vi “cố ý kết luận trái pháp luật” cần phải được xem là “tình tiết mới được phát hiện có thể làm thay đổi cơ bản nội dung của bản án, quyết định mà Tòa án, các đương sự không biết được khi Tòa án ra bản án, quyết định đó”.

Thực tế, đương sự trong vụ án, bà Vũ Thị Hồng đơn thuần là một người nông dân chất phác, buôn bán nhỏ, thiếu hiểu biết về pháp luật lại không có luật sư bào chữa nên hoàn toàn không biết được rằng  thẩm phán đã “cố ý kết luận trái pháp luật”.

Đề nghị TAND Tối cao, VKSND Tối cao, Ủy ban Tư pháp của Quốc hội, Tỉnh ủy Thanh Hóa kiểm tra và có ý kiến chỉ đạo.

3.  Về phía UBND huyện Tĩnh Gia: Cần quyết định hủy Giấy CNQSD đất đã cấp trái pháp luật cho… "hộ gia đình" bà Hồng, ông Đức do sự “nhầm lẫn” từ phía chính quyền.

“Làm sai” thì phải “sửa sai" là một điều rất bình thường, hoàn toàn không phụ thuộc vào bản án của Tòa án tỉnh Thanh Hóa. Bởi đơn giản "đúng" thì vẫn là "đúng", "sai" thì vẫn là "sai"; bản án của Tòa "đúng" hay "sai" cũng không thể làm thay đổi sự thật ấy! Làm sai thì phải sửa sai cũng là cách tốt nhất thực hiện nghiêm quy định sau đây tại khoản 3 Điều 5 Luật Khiếu nại: “Cơ quan, tổ chức, cá nhân có trách nhiệm kiểm tra, xem xét lại quyết định hành chính, hành vi hành chính, quyết định kỷ luật của mình; nếu trái pháp luật phải kịp thời sửa chữa, khắc phục, tránh phát sinh khiếu nại”.

Luật gia, Nhà báo Nguyễn Chấn