Tiền do phạm tội mà có bị "bỏ qua"?

Như Congluan.vn đã thông tin: Ngày 7/12/2015, Công an TX Dĩ An, Bình Dương đã có công văn gửi Cơ quan CSĐT Công an huyện Hóc Môn, TP.HCM về một vụ lừa đảo bán xe ô tô.

Theo đó, ông Đỗ Minh Phong và bà Phạm Thị Ngọc Diệp (ngụ Q.Bình Thạnh) sở hữu xe Toyota Fortuner 51A-442.04. Ngày 18/6/2015, Quách Thọ Niên (SN 1972, ngụ Quận 1) đến xin thuê ô tô trên trong 06 tháng với giá 18.000.000 đồng/tháng. Sau thỏa thuận, ông Phong giao xe cùng giấy tờ liên quan cho Niên.

Chiếc xe Fotuner 51A-442.04 đã được trả lại cho chủ sở hữu. Ảnh: P.V

Ngày 19/6/2015, qua giới thiệu của ông Trần Văn Tuyên (ngụ huyện Hóc Môn), Niên đến gặp bà Trương Ngọc Thảo (ngụ huyện Hóc Môn) để thỏa thuận bán xe với giá 650.000.000 đồng. Khi giao dịch, Niên đưa các giấy tờ xe cùng 01 hợp đồng công chứng ngày 18/5/2015 ghi nội dung bà Diệp bán xe cho Niên giá 850.000.000 đồng. Sau khi kiểm tra giấy tờ hợp lệ, làm giấy mua bán, bà Thảo giao Niên trước 600.000.000 đồng (hẹn ngày công chứng trả nốt 50.000.000 đồng) để nhận xe và giấy tờ.

Đầu tháng 12/2015, ông Phong phát hiện xe bị lừa bán đã trình báo công an. Quách Thọ Niên bị bắt giam và phải ra trước vành móng ngựa.

Trong phiên sơ thẩm sáng 25/5/2017 tại TAND TP.HCM, Niên khai chỉ đứng ra thuê và bán xe giúp bạn là Võ Trường Giang (SN 1989, ngụ xã Tân Xuân, Hóc Môn); toàn bộ giấy tờ giả do Giang đưa cho Niên. Nạn nhân (bà Thảo) khai không quen biết Niên, mua xe trực tiếp từ Niên qua giới thiệu của Trần Văn Tuyên…

Xét thấy vụ án có một số nội dung cần phải làm rõ, HĐXX tuyên hoãn phiên tòa, trả hồ sơ điều tra bổ sung.

Ngày 1/8/2017, TAND TP.HCM đưa vụ án ra xét xử. Thẩm phán – Chủ tọa Trần Minh Châu đã xin lỗi vì "quên" xác định tư cách bị hại cho bà Thảo, vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng. Trước đó, phía bà Thảo cũng không nhận được thư mời, triệu tập nào từ tòa, khiến việc tiếp cận vụ án trở nên bị động, vất vả.

Bị cáo Niên không có gia đình, người thân bạn bè ở bên cạnh khi ra tòa - Ảnh: H.Y

Về 600.000.000 đồng do phạm tội mà có, Niên khai chỉ giữ 15.000.000 đồng, còn 585.000.000 đồng đã đưa ông Trần Văn Tuyên vì Võ Trường Giang nợ tiền ông Tuyên. Dù không có biên nhận giao tiền, nhưng lời khai của Niên lại khớp với lời khai của ông Tuyên tại tòa.

Ông Tuyên khai đã nhận 585.000.000 đồng từ Niên khi bán xe về; Niên có nói "Giang nhờ tôi trả anh 585 triệu". Tuyên khai không quen biết Niên, nhưng vẫn nhận tiền vì trước đó Giang có nhờ Tuyên vay giúp 550.000.000 đồng (bảo đảm bằng 01 xe Toyota Camry 2013), cộng với 35.000.000 đồng tiền lãi (tổng cộng 585.000.000 đồng, đúng bằng số tiền Niên đưa Tuyên).

Do đó, việc TAND TP.HCM không làm rõ đường đi, điểm đến của 600.000.000 đồng do phạm tội mà có, không đưa quá trình sử dụng số tiền do phạm tội mà có vào nội dung bản án đã khiến phía bị hại "ngã ngửa". Và càng bất ngờ hơn, HĐXX đã không yêu cầu thu hồi số tiền trên để hoàn trả lại cho bị hại – bà Trương Ngọc Thảo (?).

Cần làm rõ hành vi của Võ Trường Giang để tránh nguy cơ oan sai

Tại tòa, luật sư Võ Đan Mạch (Đoàn Luật sư TP.HCM, luật sư được chỉ định bào chữa cho bị cáo Niên) sau khi nghe cáo trạng, đã yêu cầu: "Về tội danh VKS truy tố bị cáo, cần làm rõ hành vi của Võ Trường Giang, cần áp giải Giang đến tòa để tránh bỏ lọt người phạm tội".

Yêu cầu của luật sư không được tòa chấp thuận.

Sau đó, Chủ tọa phiên tòa Trần Minh Châu đã quyết định: Xử phạt bị cáo Quách Thọ Niên 12 năm tù về tội "Lừa đảo chiếm đoạt tài sản" và 09 tháng tù về tội "Làm giả con dấu, tài liệu của cơ quan, tổ chức"; Tổng hợp hình phạt chung cho cả 02 tội là 12 năm 09 tháng tù; Buộc Niên phải bồi thường cho bà Trương Ngọc Thảo 600.000.000 đồng; Kiến nghị cơ quan điều tra tiếp tục làm rõ hành vi của Võ Trường Giang theo quy định của pháp luật. 

Bản án đã không nhắc tới đường đi - điểm đến của 600.000.000 đồng do phạm tội mà có; hành vi của Võ Trường Giang chưa được điều tra làm rõ.

 TAND TP.HCM xác định Niên có tội và kiến nghị làm rõ hành vi của Võ Trường Giang.

Tới 21/11/2017, TAND Cấp cao tại TP.HCM đã xét xử phúc thẩm vụ án do bị cáo Quách Thọ Niên kháng cáo bản án hình sự sơ thẩm của TAND TP.HCM. Tòa phúc thẩm đã không chấp nhận kháng cáo của Niên và giữ nguyên bản án sơ thẩm (bao gồm cả kiến nghị của tòa sơ thẩm: cần phải điều tra làm rõ hành vi của Võ Trường Giang). 

Một lần nữa, bản án không nhắc tới đường đi - điểm đến của 600.000.000 đồng do phạm tội mà có; hành vi của Võ Trường Giang vẫn chưa được điều tra làm rõ.

Một luật sư tại TP.HCM cho rằng, việc tòa tuyên án trước khi cơ quan CSĐT làm rõ hành vi của Giang có thể sẽ làm sai lệch bản chất vụ án, gây oan sai cho bị cáo Niên. Theo đó, nếu cơ quan CSĐT chứng minh Giang là chủ mưu như lời khai của Niên, bị cáo có thể không phải chịu án tới hơn 12 năm tù.

Về tội "Lừa đảo chiếm đoạt tài sản", lời khai của bị cáo Niên và ông Tuyên đã chỉ rõ: Trong số 600.000.000 đồng do phạm tội mà có, đã có tới 585.000.000 đồng dùng để trả nợ cho Võ Trường Giang (Niên và Tuyên không quen biết nhau; Giang nợ Tuyên 585.000.000 đồng), và Niên chỉ giữ 15.000.000 đồng.

Như vậy, theo Điều 139 BLHS, nếu xác định Quách Thọ Niên chiếm đoạt 15.000.000 đồng, Niên chỉ "bị phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm"; nếu xác định Niên chiếm đoạt trên 500.000.000 đồng, Niên mới "bị phạt tù từ 12 năm đến 20 năm". Trong vụ án này, có tới 97,5% số tiền do phạm tội mà có được sử dụng cho mục đích trả nợ cho Võ Trường Giang, không liên quan tới bị cáo Niên.

Thế nên, việc cả cáo trạng của VKS và bản án của TAND TP.HCM đều "bỏ qua" đường đi - điểm đến của số tiền do phạm tội mà có, có thể sẽ dẫn tới bỏ lọt người phạm tội, oan sai cho bị cáo Quách Thọ Niên; việc tòa không cho thu hồi tiền cũng gây thiệt hại nặng nề cho bị hại - bà Trương Ngọc Thảo.

Báo Nhà báo & Công luận sẽ tiếp tục thông tin vụ án.

Đoàn Kiên Giang