Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Nga Vladimir Putin. Ảnh: Reuters

Ông Eliot Engel, người dự kiến sẽ đảm nhiệm vai trò Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Thượng viện đưa ra những nhận định của mình đối với những chính sách đối ngoại trong tương lai của Mỹ, khi mà đảng Dân chủ đã nắm lại 1 phần quyền lực.

Ủy ban này sẽ trình Quốc hội Mỹ xem xét việc sử dụng lực lượng vũ trang tại những nơi như Iraq hay Syria. Tuy nhiên, với những điểm nóng như Trung Quốc hay Iran, ông nhận định sẽ không có nhiều thứ có thể thay đổi. 

Chính sách đối ngoại với Nga

Đảng Dân chủ dự kiến sẽ triển khai ngay những cuộc điều tra liên quan tới Nga, đặc biệt là quan hệ giữa ông Trump và điện Kremlin.

Từ góc nhìn chính sách, đảng Dân chủ sẽ thúc đẩy việc trừng phạt Nga vì can thiệp bầu cử năm 2016, cũng như đối với các hoạt động của nước này tại Ukraina và Syria.

Thượng viện có thể thúc đẩy nhiều lệnh trừng phạt hơn, bao gồm cả những biện pháp nhằm vào nợ công của nước này. Họ cũng có thể tạo áp lực với ông Trump trong việc đưa vào áp dụng các biện pháp trừng phạt đã được ông này ký vào tháng 8/2017.

Các thành viên Quốc hội cũng lên tiếng khẳng định sẽ có biện pháp mạnh tay nhằm có được thông tin về cuộc họp kín 1-1 giữa ông Trump và ông ông Putin hồi tháng 7 vừa qua. Những gì mà hai bên trao đổi hiện vẫn còn là ẩn số.

"Thật vớ vẩn khi một cuộc gặp cấp cao như thế diễn ra mà Quốc hội lại không hề được biết tí thông tin nào", ông Engel nói.

Ông nói rằng vấn đề Nga can thiệp bầu cử năm 2016 "cũng chưa được xử lý hoàn toàn".

Saudi Arabia và cái chết của nhà báo Khashoggi

Cái chết của nhà báo Jamal Khashoggi bên trong lãnh sự quán Saudi Arabia tại Istanbul hôm 2/10 vẫn chưa được làm sáng tỏ. Thêm vào đó, các nhà làm luật Mỹ cũng đang bức xúc với nước này vì vấn đề cuộc chiến tại Yemen.

Việc đảng Dân chủ nắm Thượng viện có thể đồng nghĩa với việc tăng cường các đạo luật nhằm ngừng bán vũ khí cho Riyadh, khiến cho thỏa thuận năng lượng hạt nhân giữa hai nước trở nên khó đạt được hơn và cũng xem xét trừng phạt nước này vì các chiến dịch tại Yemen.

Trong khi ông Engel vẫn coi Saudi Arabia là đối trọng cần thiết với Iran trong khu vực Trung Đông, ông nói rằng Washington cần đòi hỏi nhiều hơn: "Nếu người Ả-rập muốn nhận được sự hậu thuẫn của Mỹ, họ sẽ phải trả lời một số vấn đề mà chúng ta quan tâm", ông nói.

Hòa bình trên bán đảo Triều Tiên

Đảng Dân chủ nói rằng họ cần có thêm thông tin về cuộc gặp giữa hai nhà lãnh đạo cấp cao Mỹ, ông Trump và ông Pompeo, với nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Un, khi lo ngại rằng ông Trump có thể sẵn sàng nhượng bộ nhiều hơn cần thiết để đạt thành một thỏa thuận.

Ông dự kiến sẽ có những phiên điều trần liên quan tới việc này. Tuy nhiên, đây sẽ chỉ là một phần nhỏ khi Thượng viện không muốn mang tiếng can thiệp vào những nỗ lực đàm phán ngăn chặn cuộc chiến hạt nhân.

"Tôi nghĩ rằng sẽ là tốt khi có các cuộc đối thoại với họ. Thế nhưng chúng ta không nên ảo tưởng rằng họ sẽ có những thay đổi lớn", ông Engel nói.

Căng thẳng với Trung Quốc

Thượng viện dự kiến sẽ có những thay đổi lớn trong các chính sách với Trung Quốc. Dự kiến sẽ có thêm nhiều buổi điều trần và họp được tổ chức về vấn đề này.

Đảng Dân chủ và đảng Cộng hòa đang khá đồng lòng trong việc mạnh mẽ trừng phạt các vi phạm trừng phạt của Trung Quốc, bao gồm việc trừng phạt các doanh nghiệp công nghệ của nước này như ZTE hay Huawei vì những hiểm họa an ninh mạng mà các công ty này có thể mang lại cho Mỹ.

Tuy nhiên, ông cũng khẳng định rằng Mỹ cần hợp tác với Trung Quốc trong việc đàm phán với Triều Tiên. "Chúng ta cần có chừng mực trong mọi việc", ông cho hay.

Các chính sách thương mại

Giống như đảng Cộng hòa, đảng Dân chủ cũng có ý kiến chia rẽ về cuộc chiến thương mại của ông Trump với Trung Quốc. Một số thành viên coi tự do thương mại là động lực thúc đẩy việc làm, trong khi một số người mong muốn có hàng rào thuế quan để bảo vệ người lao động và các doanh nghiệp trong các ngành công nghiệp.

Trong khi ông Trump đã có lập trường rất cứng rắn trước các thỏa thuận FTA với các nước, đảng Dân chủ nói rằng họ muốn có những hành động có trách nhiệm hơn từ phía chính phủ, đặc biệt khi việc tăng thuế với Trung Quốc đã khiến một số quốc gia thứ 3 chịu ảnh hưởng chung. Dù cho họ không tạo áp lực nặng nề với ông Trump về góc độ này, họ cũng sẽ yêu cầu ông Trump đảm bảo các thỏa thuận mới tuân thủ đúng những chính sách về lao động và môi trường.

Thỏa thuận hạt nhân Iran

Việc ông Trump tự mình rút lui khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran đã khiến đảng Dân chủ bất bình, đặc biệt khi nó được thực hiện bởi ông Barack Obama, một vị Tổng thống thuộc đảng này. Tuy nhiên, sẽ không có nhiều thứ họ có thể làm về vấn đề này khi đảng Cộng hòa vẫn đang nắm Nhà Trắng.

Các nhà làm luật cũng không muốn tỏ ra quá thân thiện với Iran, đặc biệt khi nước này đang đối đấu với đồng minh của Mỹ là Israel. Việc cải thiện quan hệ ngoại giao chiến lược với Israel vẫn là trọng tâm của cả hai đảng vào thời điểm hiện tại.

Ông Engel là một trong những thành viên đảng Dân chủ phản đối thỏa thuận hạt nhân Iran, nhưng nói rằng ông Trump nên có tính hợp tác hơn với các đồng minh khác như Anh, Pháp, Đức, những người cũng cùng ký tên trong thỏa thuận này. "Tôi nghĩ việc cần ưu tiên tại thời điểm hiện tại là hàn gắn lại mối quan hệ đang rạn nứt với các nước đồng minh", ông cho hay.

Hoàng Việt (Theo Reuters)