Theo ông Nguyễn Hữu Hoài- Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Bình- tại cuộc họp báo vào ngày 4/11, Dự án cáp treo Phong Nha - Kẻ Bàng (còn gọi là cáp treo Sơn Đoòng) dự kiến có chiều dài 10,6km, gồm hai tuyến: Tuyến 1 sẽ nối từ cửa động Phong Nha đến cầu Trạ Ang trên nhánh tây đường Hồ Chí Minh, với chiều dài 6.788m; Tuyến 2 sẽ từ cầu Trạ Ang đi đến cửa sau hang Sơn Đoòng và cách cửa hang này 300m, với chiều dài 3.872m. Tổng vốn đầu tư khoảng hơn 3.000 tỷ đồng, bao gồm cáp treo và các hạ tầng dịch vụ khác. Trước câu hỏi của nhiều PV quan ngại đến môi sinh môi trường, bảo tồn di sản Phong Nha - Kẻ Bàng, cũng như tour du lịch mạo hiểm đẳng cấp thế giới khám phá Sơn Đoòng, ông Hoài khẳng định: Bảo vệ di sản hơn ai hết là trách nhiệm của người dân và chính quyền Quảng Bình. Việc làm cáp treo vào Sơn Đoòng sẽ được tính toán kỹ lưỡng, với các công nghệ tiên tiến nhất để giảm thiểu tối đa tác động đến thiên nhiên của Phong Nha - Kẻ Bàng. Tour du lịch mạo hiểm đẳng cấp thế giới đến với Sơn Đoòng vẫn được duy trì để phục vụ du khách ưa mạo hiểm.

 

Vì hang Sơn Đoòng nằm trong vùng lõi của di sản thiên nhiên thế giới VGQ Phong Nha- Kẻ Bàng, hơn nữa di sản này cũng là di tích quốc gia đặc biệt nên việc lập dự án đang thu hút sự chú ý của dư luận và khá nhiều ý kiến trái chiều. Câu chuyện bảo tồn di sản một lần nữa lại được đặt ra khá nóng bỏng. Người thì lo lắng những kỳ quan thiên nhiên này bị khám phá dễ dàng nhờ các phương tiện giao thông hiện đại sẽ không còn sức thu hút du khách. Trở lại câu chuyện cũ: Dư luận đã từng phản đối các công trình cáp treo ở Chùa Đồng (Yên Tử), ở Phong Nha, và hiện đang phản đối cáp treo lên đỉnh Fansipan. Dường như không ai nghĩ đến chủ nhân chính thức của các di sản thiên nhiên thế giới, có rất nhiều người không đủ tiền mua chiếc vé vào tham quan hang động kỳ vĩ ngay ở quê hương mình. Tất cả cũng chỉ vì cái nghèo chưa bao giờ buông tha người dân ở mảnh đất này. Vậy mà sao ích kỷ, bắt người nơi đây phải sống nghèo khổ trên đống vàng ròng. Những di sản hang động thiên nhiên quý giá của Quảng Bình nếu không phục vụ đắc lực cho mục tiêu phát triển du lịch và thương mại, thì thái độ văn minh bảo vệ môi trường đó chỉ đạt được một nửa mục đích. Những nhà đầu tư khi bỏ ra hàng ngàn tỷ đồng để xây dựng hệ thống cáp treo, họ không thể xây dựng bừa bãi, phá hoại cảnh quan thiên nhiên, để cho du khách quay lưng lại với di sản và làm cho khoản kinh phí đầu tư khổng lồ không mang lại hiệu quả. Tuy nhiên, những góp ý chính đáng cũng sẽ làm cho nhà đầu tư tỉnh táo cân nhắc, mời các công ty tư vấn quốc tế uy tín, đặc biệt là phải trân trọng quyền lợi của người dân địa phương.

 

PGS.TS Đỗ Văn Trụ- Phó Chủ tịch Hội Di sản văn hóa Việt Nam- bảo rằng, hiện ông chưa thể nói gì nhiều về việc xây dựng dự án cáp treo hang Sơn Đoòng. Nhưng theo ông, đứng ở góc độ phát triển du lịch, nếu những nỗ lực ấy giúp cho khách tham quan có thêm nhiều cơ hội để khám phá vẻ đẹp kỳ bí của hang động là rất tốt. Chỉ có điều VQG Phong Nha – Kẻ Bàng là di sản “2 trong 1”, nên nhất cử nhất động liên quan đến hang Sơn Đoòng– vùng lõi của di sản phải đáp ứng các yêu cầu sau: Thứ nhất là phải đưa ra một đề án cụ thể, công khai về việc xây dựng tuyến cáp treo để những đơn vị liên quan, thậm chí là cả người dân được đóng góp ý kiến; Thứ hai là nếu xây dựng tuyến cáp treo qua hang Sơn Đoòng, điều này phải không làm suy giảm giá trị toàn cầu của di sản thiên nhiên thế giới; Và thứ ba là tuyệt đối không được làm ảnh hưởng tới tính toàn vẹn của di sản. Ông Trụ cũng chia sẻ rằng, đây không phải lần đầu tiên người ta bàn tới việc xây dựng cáp treo qua di sản thiên nhiên thế giới, bởi có những quốc gia khác họ đã làm rồi. Và cũng không phải lần đầu tiên việc xây dựng cáp treo trong khu vực danh thắng, di tíchđược đề cập ở Việt Nam. Trước đó, chúng ta đã xây dựng những tuyến cáp treo ở chùa Hương (Hà Nội), cáp treo Yên Tử (Quảng Ninh)… Đây có thể sẽ là những bài học kinh nghiệm để Quảng Bình giải bài toán giữa bảo tồn và phát triển di sản trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội. Theo đó, nếu cần lấy ý kiến các chuyên gia đầu ngành cũng như tham vấn của các cơ quan chuyên môn, nên tổ chức một hội thảo lớn liên quan đến nội dung này.

 

Đồng quan điểm với PGS.TS Đỗ Văn Trụ, ông Phạm Trung Lương – Phó Viện trưởng Viện nghiên cứu phát triển Du lịch Việt Nam- cho rằng, nghiên cứu để phát triển loại hình du lịch khám phá rất hợp với điều kiện của khu di sản VGQ Phong Nha Kẻ Bàng. Theo phân tích của ông Lương, nên nhìn việc xây dựng cáp treo ở 2 khía cạnh. Trước hết đó là một loại hình phương tiện vận chuyển; tiếp đó, nhờ cáp treo du khách cũng sẽ có thêm cơ hội trải nghiệm khám phá cảnh quan thiên nhiên từ trên cao. Và cũng còn quá sớm để nói “có hay không” với dự án xây dựng cáp treo hang Sơn Đoòng nếu chưa biết rõ dự án định xây dựng như thế nào. Dẫu vậy, dưới góc độ của một nhà nghiên cứu –phát triển du lịch, quan điểm của ông Lương là mọi tác động từ phía con người đến VGQ Phong Nha- Kẻ Bàng đều phải đảm bảo không ảnh hưởng đến môi trường sinh thái nơi đây. Vì vậy, nếu có triển khai dự án xây dựng cáp treo tại hang Sơn Đoòng, chắc chắn phải có ý kiến của tổ chức UNESCO.

• Khánh An