Đặt câu hỏi chất vấn, đại biểu Vũ Tiến Lộc nói: Ngay sau khi Chính phủ nhiệm kỳ mới thành lập, cùng với chủ trương xây dựng quốc gia khởi nghiệp, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ đã đưa thông điệp về Chính phủ kiến tạo. Đây là thông điệp có sức lay động ở trong nước và quốc tế. Tuy nhiên, hiện đang có nhiều quan điểm khác nhau về thông điệp này, đại biểu đề nghị Thủ tướng cho biết, nội dung cốt lõi của Chính phủ kiến tạo là gì? Chính phủ kiến tạo có những điểm mới nào so với mô hình quản lý truyền thống? 

Trả lời chất vấn này, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho biết, nội hàm của Chính phủ kiến tạo là chủ động thiết kế chính sách, pháp luật để đất nước phát triển. Nhà nước không làm thay thị trường và nhân dân, cái gì nhân dân làm tốt thì để nhân dân, xã hội làm. Chính phủ kiến tạo phải kiến thiết được môi trường kinh doanh thuận lợi; phục vụ tốt nhất cho người dân, mà trước hết là phục vụ y tế và giáo dục. 

Chính phủ kiến tạo cũng là Chính phủ hành động, nói đi đôi với làm, đề cao trách nhiệm cá nhân, thiết lập kỷ cương, đặc biệt phải thay ngay theo thẩm quyền khi cán bộ không đáp ứng yêu cầu; phải xây dựng Chính phủ điện tử, chính quyền điện tử... 

Thủ tướng cũng nêu rõ, sự khác nhau giữa Chính phủ kiến tạo và Chính phủ điều hành là Chính phủ kiến tạo có sự chủ động hơn về chính sách, pháp luật, để tạo môi trường kinh doanh thuận lợi hơn. Chính phủ điều hành là Chính phủ chỉ thực hiện trên chính sách, pháp luật.

Trả lời chất vấn của đại biểu Quốc hội về các dự án đầu tư theo hình thức BOT, Thủ tướng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xã hội hóa, huy động nguồn lực để xây dựng hạ tầng cho đất nước. Trong những năm qua, lĩnh vực giao thông đã huy động được 210 nghìn tỷ đồng thông qua các dự án BOT.

Tuy nhiên, nhiều dự án BOT còn hạn chế, tồn tại, quy hoạch chưa làm tốt, triển khai ồ ạt, có những tuyến đường khiến dư luận bất bình về nơi đặt trạm, về mức thu phí... Thủ tướng cho biết, Chính phủ đang rà soát, quyết liệt chấn chỉnh các hạn chế của các dự án BOT, tiếp tục hoàn thiện thể chế, chính sách về BOT để triển khai tốt hơn trong thời gian tới. Chính phủ cũng yêu cầu các cơ quan chức năng phải kiểm soát được tổng mức đầu tư, giá phí các dự án BOT, tổ chức đấu thầu công khai để nhiều nhà đầu tư tham gia.

Về cổ phần hóa doanh nghiệp Nhà nước, Thủ tướng nêu rõ, còn nhiều bộ, ngành, địa phương chưa tích cực, chưa chủ động. Một số doanh nghiệp chưa quyết liệt, sợ cổ phần hóa, thoái vốn; các doanh nghiệp cổ phần hóa quy mô lớn, thời gian chuẩn bị kéo dài, quy mô thị trường còn nhỏ, hấp thụ vốn còn hạn chế.

Cho biết chủ trương của Đảng, Nhà nước là đẩy mạnh quyết liệt cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước theo đề án, lộ trình thoái vốn, Thủ tướng nhấn mạnh sẽ thoái hết vốn tại những doanh nghiệp nhà nước ở lĩnh vực Nhà nước không cần nắm giữ; xử lý nghiêm sai phạm, lợi ích nhóm, làm thất thoát vốn nhà nước. Bên cạnh đó, tiếp tục hoàn thiện thể chế pháp luật, tháo gỡ vướng mắc, đề cao trách nhiệm người đứng đầu, tạo chuyển biến rõ nét về quản trị, niêm yết trên thị trường chứng khoán…

Trả lời chất vấn của đại biểu Bùi Sỹ Lợi (Thanh Hóa) về thực trạng và giải pháp nâng cao chất lượng doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI), Thủ tướng cho biết, đây là vấn đề cá nhân Thủ tướng rất tâm huyết, đồng thời khẳng định rằng FDI là một thành phần của nền kinh tế Việt Nam, đóng vai trò quan trọng cho xuất khẩu, giải quyết lao động, chuyển giao công nghệ và quản lý, góp phần thúc đẩy kinh tế trong nước. Doanh nghiệp FDI chiếm 60% tổng kim ngạch xuất khẩu của đất nước, giải quyết 3 triệu việc làm. Một số mô hình quản lý cũng rất tốt, bước đầu đã có sự kết hợp FDI với doanh nghiệp trong nước. 

Tuy nhiên, Thủ tướng cũng chỉ rõ, bên cạnh những tiến bộ, FDI còn một số tồn tại phải xử lý. Đó là công nghệ còn ở mức trung bình, có tình trạng chuyển giá, trốn thuế, vi phạm môi trường trong một số doanh nghiệp FDI. Với những vi phạm, quan điểm của Chính phủ là phải xử lý nghiêm, bên cạnh đó cũng cần phát triển mạnh mẽ FDI trên cơ sở tái cơ cấu loại hình đầu tư này. 

Theo Thủ tướng, cái gì cần thì kêu gọi đầu tư, không phải kêu gọi đầu tư mọi thứ và không phải đầu tư bằng bất cứ giá nào. Bên cạnh đó cần triển khai mạnh mẽ hơn việc kết hợp giữa FDI và đầu tư trong nước; đặc biệt, việc tạo dựng môi trường đầu tư và nguồn nhân lực thật tốt của Việt Nam cũng chính là môi trường quan trọng để thu hút FDI. 

Trả lời chất vấn của đại biểu Hồ Thị Cẩm Đào (Sóc Trăng) về vấn đề nông nghiệp, nông dân, nông thôn, Thủ tướng cho biết, thực hiện Nghị quyết 26 của Trung ương về lĩnh vực này, Đảng và Nhà nước quan tâm đặc biệt đến nông nghiệp, nông thôn và nông dân. Đến nay, nhiều chương trình mục tiêu quốc gia, như xây dựng nông thôn mới, xóa đói giảm nghèo… được tổ chức thực hiện mạnh mẽ, kịp thời. 

Tuy nhiên, Thủ tướng cũng thừa nhận, dù có nhiều tiến bộ trong triển khai Nghị quyết 26, vẫn còn nhiều bất cập. Chính vì thế, Chính phủ tiếp tục chỉ đạo mạnh mẽ tái cơ cấu nông nghiệp, nhất là ngành trồng trọt, chăn nuôi, nuôi trồng thủy sản. Đào tạo nhân lực ở nông thôn; thực hiện tốt chương trình mục tiêu quốc gia cũng như các chương trình mục tiêu khác, xây dựng văn hóa nông thôn, tình làng nghĩa xóm, đảm bảo môi trường sống ở nông thôn. 

Thủ tướng cũng chỉ rõ, “chìa khóa” của tái cơ cấu nông nghiệp nằm ở nông dân, từ nhận thức, tư duy đến hành động, hạ tầng. Cần có những giải pháp để cho nông dân phải là chủ thể. Sắp tới, Chính phủ sẽ phối hợp với Hội Nông dân tổ chức đối thoại với nông dân để tìm ra lối đi, cách làm mới ở nông thôn. 

Về “giải cứu” hàng hóa nông sản, theo Thủ tướng, thực tế khó tránh khỏi là dư thừa hàng hóa trong cung cầu hàng hóa ở chỗ này, chỗ khác. Để giải quyết vấn đề này, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và PTNN đã chỉ đạo các địa phương thực hiện một số nhiệm vụ, trước mắt là hoàn thiện, nâng cao chất lượng quy hoạch sản phẩm của từng vùng. 

Chính phủ cũng sẽ tiếp tục có các chính sách tổ chức sản xuất, khuyến công, khuyến nông, khuyến ngư, giảm trung gian, bám sát thị trường. Theo đó, cần tổ chức khâu sản xuất gắn với tiêu thụ, phân phối sản phẩm; tăng cường xúc tiến thương mại. Nông dân bên cạnh sự hỗ trợ của Nhà nước thì tiếp tục xây dựng thương hiệu quốc gia cho nông sản.

Cho rằng bảo đảm an toàn thực phẩm là vấn đề xã hội đang rất quan tâm, Thủ tướng nhấn mạnh, nếu làm tốt vấn đề này, kết hợp tốt giữa người dân với doanh nghiệp, có định hướng, có thông tin thì việc giải cứu sản phẩm nông nghiệp sẽ được hạn chế. “Nhà nước sẽ cố gắng tối đa để khi cần thiết lắm mới thực hiện việc “giải cứu”. Chúng ta thực hiện nhiệm vụ kinh tế thị trường thì phải gắn với thị trường một cách quyết liệt hơn”, Thủ tướng nêu rõ. 

PV