Phát biểu tại diễn đàn, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh, năm 2017, kim ngạch xuất khẩu rau quả đạt khoảng 3,5 tỷ USD trong tổng số 36 tỷ USD kim ngạch xuất khẩu của ngành nông nghiệp, giá trị xuất khẩu vượt cả lúa gạo và dầu khí. Đây là sự cố gắng lớn của người nông dân Việt Nam, của Bộ Nông nghiệp và PTNT và của vùng Đồng bằng sông Cửu Long. 

Thủ tướng đánh giá cao tỉnh Đồng Tháp, Bộ Nông nghiệp và PTNT cùng các cơ quan liên quan phối hợp tổ chức diễn đàn bàn biện pháp cụ thể để tổ chức tốt hơn việc sản xuất, tiêu thụ, xuất khẩu rau củ quả ở Việt Nam, đồng thời hoan nghênh các doanh nghiệp, các tập đoàn lớn trong nước và quốc tế đã về dự, cùng thảo luận, ký kết các thỏa thuận hợp tác, góp ý các chủ trương, biện pháp cụ thể.

Theo Thủ tướng, mặc dù tiềm năng của thị trường rau, củ, quả còn lớn, nhưng trong khi Việt Nam đứng ở top 50 quy mô nền kinh tế (tính theo giá trị GDP) thì giá trị rau củ quả chỉ chiếm 1% của thế giới. Cùng với đó là năng suất còn thấp; chất lượng, hiệu quả còn nhiều vấn đề đặt ra; sản xuất còn chưa ổn định, vẫn còn tình trạng được mùa mất giá. Công nghệ sinh học, nhất là khâu giống còn nhiều vấn đề; thất thoát sau thu hoạch còn cao, chiếm trên 30%. Trong 3,5 tỷ USD xuất khẩu thì chế biến mới chiếm 8%, như vậy giá trị gia tăng còn thấp, cần khắc phục. 

Bất cập nữa về hạ tầng, nhất là logistics với tính cạnh tranh thấp. Theo Ngân hàng Thế giới (WB), chi phí logistics của Việt Nam thuộc nhóm đắt đỏ so với khu vực và thế giới. Chi phí vận chuyển logistics tính theo tỉ trọng GDP khoảng 18- 20%, gần gấp đôi so với nền kinh tế phát triển và cao hơn 4% mức bình quân toàn cầu. Chỉ số năng lực logistics giảm 16 bậc (từ thứ 48 năm 2014 xuống 64 năm 2018). Thủ tướng cũng cho rằng, các chính sách thu hút đầu tư vào lĩnh vực rau, củ, quả chưa thực sự hấp dẫn và Chính phủ, các bộ ngành sẽ có những giải pháp cụ thể hơn sau hội nghị này. 

Nhấn mạnh thị trường là rất quan trọng đối với rau, củ, quả, Thủ tướng cho biết, nhu cầu thị trường là rất lớn, cả thị trường trong nước và nước ngoài. Thủ tướng nhận định, thị trường to lớn về rau củ quả có chất lượng, giá cả hợp lý cùng với tiềm năng to lớn của Việt Nam nói chung và Đồng Tháp nói riêng là một điều kiện cần và đủ để chúng ta phát triển sản xuất. Do đó, chúng ta cần đón bắt, nắm chắc dự báo để tính toán tăng kim ngạch bình quân trên 20%/năm và giá trị xuất khẩu trong lĩnh vực này vào năm 2020 đạt gần 5 tỷ USD. Chúng ta cần xác định chìa khóa của sự thành công đó chính là chất lượng và giá thành sản phẩm.

Với tinh thần đó, Thủ tướng đề nghị tập trung làm một số việc, đó là làm tốt quy hoạch sản xuất gắn với thị trường, hoàn thiện quy hoạch sản xuất nông nghiệp dài hạn gắn với yêu cầu thị trường trong điều kiện biến đổi khí hậu, cùng với đó là quy hoạch hạ tầng để thuận lợi hơn, phù hợp hơn, nhằm giảm chi phí vận chuyển, phát triển các dịch vụ logistics.

Bên cạnh đó là hoàn thiện cơ chế chính sách đầu tư, bao gồm cả vùng nguyên liệu và nhà máy chế biến, khuyến khích phát triển liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị để làm sao giảm bớt tầng lớp trung gian, đặc biệt là chính sách coi trọng doanh nghiệp, ưu tiên phát triển kinh tế tập thể, trong đó có tổ hợp tác và hợp tác xã. Tiếp tục đổi mới tư duy nhận thức trong việc phát triển thị trường và sản xuất hàng hóa, áp dụng tiến bộ khoa học công nghệ vào bảo quản, chế biến, xúc tiến thương mại, tận dụng thành tựu của cách mạng công nghiệp 4.0 để có sự bứt phá, bắt kịp trình độ khu vực của thế giới, nâng cao sức cạnh tranh, chất lượng và hiệu quả của ngành rau, củ, quả.

Thủ tướng cũng nhấn mạnh việc cần cải thiện nhanh chóng dịch vụ logistics trong chuỗi giá trị ngành hàng rau, củ, quả nói riêng và nông sản nói chung. Không thể đi mãi lối mòn sản xuất manh mún, tự phát, chạy theo năng suất, chất lượng kém, xuất khẩu thô mà chúng ta cần có cách làm mới, bài bản hơn cải thiện mạnh mẽ môi trường đầu tư kinh doanh, trong đó có việc giảm chi phí vận tải, làm tốt nhất dịch vụ logistics, nâng cao tính kết nối hiệu quả giữa sản xuất và thị trường, giảm được các chi phí thương mại, hạ giá thành sản xuất. Phát triển đa dạng hóa các mô hình sản xuất như doanh nghiệp, tập đoàn lớn, hợp tác xã, hộ gia đình...

Về nguồn lực, Thủ tướng khẳng định, Chính phủ luôn quan tâm đẩy mạnh lĩnh vực này, theo đó tín dụng nhà nước luôn hỗ trợ cho các tổ chức, cá nhân đầu tư vào ngành hàng rau, củ, quả.

Tại Diễn đàn, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cũng đã chứng kiến lễ ký biên bản hợp tác về hoạt động nghiên cứu và xúc tiến đầu tư phát triển ngành nông nghiệp bền vững hướng đến hội nhập thị trường quốc tế- thực hiện mô hình điểm của Đồng bằng sông Cửu Long tại tỉnh Đồng Tháp, Biên bản ghi nhớ hợp tác về xây dựng chiến lược phát triển hệ thống logistics và cơ sở hạ tầng tại tỉnh Đồng Tháp, và biên bản ghi nhớ xây dựng chuỗi giá trị sản phẩm nông nghiệp tại tỉnh Đồng Tháp cũng như một số thỏa thuận hợp tác giữa các doanh nghiệp về tiêu thụ nông sản…

Chiều tối 18/12, sau khi kết thúc Diễn đàn về rau, củ, quả và giải pháp phát triển hệ thống logistics, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã tới thăm hỏi, nói chuyện với các thành viên hội quán Thuận Tân, Tân Quê (xã Tân Thuận Tây, TP. Cao Lãnh), nơi nổi tiếng với các đặc sản xoài, nhãn của tỉnh Đồng Tháp. 

PV