Bí ẩn về Trung thu, bánh nướng, bánh dẻo

Thứ hai, 24/09/2018 11:04 AM - 0 Trả lời

(CLO) Hàng năm, cứ vào ngày rằm tháng tám âm lịch, cả nước lại tổ chức vui Tết Trung thu. Đây là ngày tết riêng dành cho trẻ em, còn được gọi là Tết Trông Trăng. Trẻ em rất mong đợi được đón tết này và đây cũng là dịp để người lớn thể hiện tình yêu thương với con trẻ. Trung thu là một trong những lễ hội truyền thống được mong đợi nhất trong năm với văn hóa của người châu Á.

Phong tục lâu đời

Theo các nhà nghiên cứu văn hóa thì Tết Trung thu ở Việt Nam có từ thời xa xưa, đã được in trên mặt trống đồng Ngọc Lũ. Theo văn bia chùa Đọi năm 1121 thì từ đời nhà Lý, Tết Trung Thu đã được chính thức tổ chức ở kinh thành Thăng Long với các hội đua thuyền, múa rối nước và rước đèn. Đến đời Lê - Trịnh thì Tết Trung thu đã được tổ chức cực kỳ xa hoa trong phủ Chúa.

Tết Trung Thu có nguồn gốc văn minh nông nghiệp của dân tộc Việt. Thời điểm này khí trời mát mẻ, mùa màng đang chờ thu hoạch, người ta mở hội cầu mùa, ca hát vui chơi.

Đối với người Việt, đêm rằm tháng 8, đêm rằm Trung thu mọi người vừa ăn cỗ vừa kể chuyện về trăng. Trăng là Thái Âm, là nơi mát lạnh với nhiều điều tốt đẹp, theo sự tích dân gian còn có thỏ ngọc, cây đa, chú Cuội, chị Hằng.

Báo Công luận
Tết Trung thu trong tranh dân gian. 
Theo phong tục người Việt, vào dịp Tết Trung Thu, ban ngày làm cỗ gia tiên, tối đến bày cỗ thưởng nguyệt. Đầu cỗ là bánh mặt trăng, và dùng nhiều thứ bánh trái hoa quả, nhuộm đủ các màu sắc, sặc sỡ, xanh, đỏ, trắng, vàng. Con gái hàng phố thi nhau tài khéo, gọt đu đủ thành hình các bông hoa, nặn bột làm con tôm, con cá...

Đồ trẻ con chơi trong Tết này toàn là các thứ bồi bằng giấy như là: voi, ngựa, kỳ lân, sư tử, rồng, hươu, tôm cá, bươm bướm, bọ ngựa, cành hoa, giàn mướp, đèn cù, ông nghè đất, con thiềm thừ... những năm gần đây còn có nhiều đồ chơi bằng nhựa, bằng sắt...

Trẻ em tối đêm rằm dìu dắt nhau từng đàn từng lũ, đám thì nhảy ô, đám thì kéo co, đám thì rước đèn, rước sư tử, trống, thanh la đánh vang cả đường, tiếng reo hò, tiếng đùa rầm rĩ…

Trong dân gian, Tết Trung Thu ngoài việc cúng gia tiên, phá cỗ, nghe chuyện về trăng, còn có chơi đèn kéo quân, đèn ông sao, đèn cá chép, đèn cầy... Các trò như múa sư tử, hát đúm, hát trống quân... đã trở thành ngày hội không những của trẻ em mà còn của người dân cả nước.

Tích Trung thu

Có tích kể lại rằng: Vào một đêm Rằm tháng Tám trăng sáng như gương, bầu trời bao la huyền ảo, nhà vua nhìn lên trời và nảy ra ý muốn lên thăm Cung Trăng.

Pháp sư đi theo nhà vua liền ném chiếc gậy đang chống lên không trung, chiếc gậy liền biến thành một chiếc cầu bằng bạc đưa nhà vua cùng pháp sư lên Cung Trăng.

Báo Công luận
 Trung Thu là ngày lễ được mong chờ trong năm với nhiều ý nghĩa văn hóa và lịch sử lâu đời.
Vào đến “Phủ thanh hư Quảng Hàn” nhà vua và pháp sư được tiên nữ Hằng Nga đón tiếp nồng hậu. Hằng Nga sai tiên nữ mang bánh Tiên đến mời hai vị và lệnh cho các tiên nữ múa hát để nhà vua xem.

Sau khi về trần gian, đế tưởng nhớ ngày này, hàng năm vào Rằm Trung thu, nhà vua sai làm “Bánh Tiên”- bánh có hình tròn như mặt Trăng nên còn gọi là ”Bánh Trăng”. Khi trăng Rằm toả sáng nhà vua cùng quần thần ngắm trăng ăn bánh. Từ đó hình thành tục ăn Tết Trung Thu.

Tết Trung Thu được tổ chức vào ngày rằm tháng 8. Lúc này là chính thu, bầu trời trong xanh, tiết trời mát mẻ, không khí trong lành.

Ý nghĩa

Vào dịp Tết Trung Thu, cha mẹ bày cỗ cho các con để mừng Trung Thu, mua và làm nhiều loại lồng đèn thắp bằng nến, treo trong nhà và hoặc tổ chức cho trẻ em rước đèn. Cỗ mừng Trung Thu gồm bánh Trung Thu, kẹo, mía, bưởi và các thứ hoa quả khác. Đây là dịp để các bậc cha mẹ, ông bà tùy theo khả năng kinh tế gia đình thể hiện tình thương yêu con cháu. Đây cũng là dịp để tình yêu gia đình thêm khăng khít, gắn bó.

Báo Công luận
 Mâm cỗ Trung thu.
Cũng trong dịp này, mọi người mua bánh Trung Thu, trà, rượu để cúng tổ tiên, biếu ông bà, cha mẹ, thầy cô, bạn bè, họ hàng và các ân nhân khác.

Ngoài ý nghĩa vui chơi cho trẻ em và người lớn, Tết Trung Thu còn là dịp để người dân ngắm trăng tiên đoán mùa màng và vận mệnh quốc gia. Nếu trăng thu màu vàng thì năm đó sẽ trúng mùa tằm tơ, nếu trăng thu màu xanh hay lục thì năm đó sẽ có thiên tai, và nếu trăng thu màu cam trong sáng thì đất nước sẽ thịnh trị.

Từ truyền thuyết đến thực tế

Có truyền thuyết cho rằng trung thu gắn với nữ thần Chang'e - vợ của chàng xạ thủ bách phát bách trúng Hou Yi. Chuyện kể rằng thuở xa xưa ấy có tới 10 mặt trời tỏa ra sức nóng như thiêu đốt, vạn vật đều không thể nào sống sót.

Ngọc Hoàng ra lệnh cho Hou Yi bắn hạ chín mặt trời, cứu sống hạ giới. Tưởng thưởng cho kỳ công này, Hou Yi được Ngọc Hoàng trao cho thuốc trường sinh. Tuy nhiên, trong khi chàng đi săn, Feng Meng - một kẻ xấu đã tìm tới nhà để đoạt lấy thần dược. Chang'e liều mình giữ lại nên đã uống thuốc, trở thành bất tử và lên mặt trăng sinh sống.

Báo Công luận
 Trăng của đêm trung thu đặc biệt tròn.
Vào ngày rằm tháng 8, đừng quên nhìn lên bầu trời và chiêm ngưỡng mặt trăng tròn tỏa ánh sáng dịu dàng xuống nhân gian bởi đây cũng là thời điểm Mặt Trăng đến gần Trái Đất nhất trong năm.

Mặt trăng thường có màu vàng sáng trong trẻo nhưng nếu nó có màu cam hoặc đỏ, các nhà môi trường đã kết luận đây là hậu quả của bụi hoặc ô nhiễm không khí thay vì các truyền thuyết tà ma, quỷ quái.

Nguồn gốc bánh trung thu

Nhắc đến Trung thu, không thể không nói tới bánh nướng bánh dẻo - thứ bánh truyền thống hấp dẫn với nhân đậu xanh và trứng muối. Là món ăn tinh túy của lễ hội, bánh trung thu ngày nay có hàng ngàn biến thể theo khu vực và thời gian nhưng những người lớn tuổi thuộc thế hệ trước thường vẫn ưa chuộng bánh nhân đậu xanh thơm ngọt nhấm nháp với trà nóng.

Trong những năm gần đây, bánh trung thu trở thành trung tâm của nhiều cuộc tranh cãi khi từ một biểu tượng ẩm thực văn hóa bỗng trở thành món ăn không đảm bảo an toàn thực phẩm, lãng phí ở một số nơi.

Theo SCMP, từ năm 2014, chính phủ Trung Quốc đã có nhiều chiến dịch quảng bá bao bì bánh trung thu thân thiện với môi trường và các loại bánh kích thước nhỏ hơn nhưng không đạt được hiệu quả đáng kể.

Báo Công luận
 Bánh Trung thu.
Theo tổ chức bảo vệ môi trường Green Power, người dân Hong Kong đã tiêu thụ hơn 1,6 triệu bánh trung thu vào năm 2017 nhưng phần lớn trong số đó xuất hiện tại các bãi rác quanh thành phố, gây ra quá tải và lãng phí hàng triệu USD.

Trong hàng ngàn năm, Trung thu là dịp để các gia đình và cộng đồng quây quần, tụ họp và ăn mừng sau khi thu hoạch vụ gieo trồng đầu hè.

Ngày nay, lễ hội chủ yếu dành cho các gia đình và trẻ nhỏ với đèn lồng, bánh trung thu, tiệc trà và ngắm trăng. Ở Trung Quốc, đây là ngày lễ truyền thống quan trọng thứ hai sau Tết âm lịch và được coi là một kỳ nghỉ hành chính.

Thu Hằng

Tin khác

Phim 'Mai' của Trấn Thành lập kỷ lục về doanh thu khi chiếu ở quốc tế

Phim 'Mai' của Trấn Thành lập kỷ lục về doanh thu khi chiếu ở quốc tế

(CLO) Theo trang Deadline của Mỹ, bộ phim "Mai" của đạo diễn Trấn Thành vừa đạt doanh thu 1 triệu USD sau khi công chiếu tại 9 quốc gia gồm Mỹ và các nước châu Âu.

Giải trí
Bị đồn sắp làm đám cưới với Hà Thanh Xuân, nam ca sĩ Quang Lê nói gì?

Bị đồn sắp làm đám cưới với Hà Thanh Xuân, nam ca sĩ Quang Lê nói gì?

(CLO) Tin đồn nam ca sĩ Quang Lê sắp làm đám cưới với Hà Thanh Xuân được lan truyền trên mạng xã hội hôm 27/3 là sai sự thật.

Giải trí
Ấn tượng Lễ trao giải Cống hiến năm 2024

Ấn tượng Lễ trao giải Cống hiến năm 2024

(CLO) Tối 27/3, tại Nhà hát lớn Hà Nội đã diễn ra lễ trao giải Cống hiến 2024. Đây là mùa giải Cống hiến lần thứ 18 được tổ chức và mùa thứ hai được mở rộng sang lĩnh vực thể thao, với hai hệ thống giải là giải Âm nhạc Cống hiến và giải Thể thao Cống hiến.

Giải trí
Nữ ca sĩ Lee Ahreum tự tử giữa đêm

Nữ ca sĩ Lee Ahreum tự tử giữa đêm

(CLO) Sáng 27/3, cựu thành viên T-ara Lee Ahreum được đưa đến bệnh viện cấp cứu sau khi cố gắng tự tử, trước đó cô chia sẻ hình ảnh bị chồng cũ bạo hành.

Giải trí
Chiêm ngưỡng nhan sắc Hoa hậu Việt Nam đầu tiên thi Miss International 2024

Chiêm ngưỡng nhan sắc Hoa hậu Việt Nam đầu tiên thi Miss International 2024

(CLO) Thông tin Hoa hậu Thanh Thủy dự thi Miss International 2024 nhanh chóng gây sức hút tới người hâm mộ. Nhiều khán giả ủng hộ Hoa hậu Việt Nam 2022 đến với đấu trường quốc tế này bởi cô mang vẻ đẹp ngọt ngào phù hợp với tiêu chí cuộc thi.

Giải trí