Sẽ không lạ khi nhà báo Hồ Quang Lợi ra sách, bởi đến thời điểm này, gia tài sách của ông không nhỏ. Cũng không lạ khi cuốn sách tiếp theo của ông là tập hợp những bài viết chính luận sắc sảo- thế mạnh làm nên thương hiệu của ông trong làng báo. Nhưng “Nước Nga - Hành trình tới tương lai”, cuốn sách mà ông ra mắt vào đúng thời điểm hết sức tuyệt vời, một “điểm rơi” độc đáo: Kỷ niệm 100 năm Cách mạng tháng Mười Nga- dấu mốc không thể phai mờ trong sự phát triển của nhân loại - sẽ khiến cho độc giả đặt câu hỏi vì sao ông dành cho nước Nga một tình yêu tha thiết đến thế, khi mà ẩn sau những bài viết, những câu chữ phân tích, mổ xẻ sắc sảo, vẫn đau đáu một nỗi niềm dành cho nước Nga xa xôi mà gần gũi.

1. 64 bài viết được sắp xếp một cách hệ thống theo thứ tự: “Vật đổi, sao dời” - chương I; “Hỗn mang” sau cú sốc - chương II để “Đứng dậy và đi tới” như tên gọi chương III và kết thúc ở chương IV là “Nước Nga và thế cuộc toàn cầu”  trong “Nước Nga - Hành trình tới tương lai” của nhà báo Hồ Quang Lợi đem đến cho độc giả một cái nhìn trọn vẹn, toàn diện nhưng rất cụ thể và về hành trình của một nước Nga nhiều biến động vào những thời khắc vô cùng quan trọng và hiểm nghèo, để từ đó, vẽ ra con đường gập ghềnh, chưa bao giờ hết trắc trở và chông gai mà nước Nga phải trải qua để đi tới tương lai.

“Nước Nga - Hành trình tới tương lai” với khối tư liệu rất phong phú chỉ là một phần  trong hàng trăm bài viết của nhà báo Hồ Quang Lợi về nước Nga ở những thời điểm lịch sử có tính bước ngoặt. Với ông, nước Nga quá đặc biệt, vì thế, các sự biến xảy ra với nước Nga đều khiến ông không thôi suy ngẫm, đau đáu dõi theo và kiến giải nó dưới góc nhìn biện chứng, khách quan và trung thực nhất. Đó là lý do khiến “Nước Nga - Hành trình tới tương lai” là cuốn sách bao quát một thời kỳ lịch sử đặc biệt đối với nước Nga, được kết cấu theo trình tự thời gian, đề cập tới những sự kiện khốc liệt nhất của Liên Xô và nước Nga trong khoảng gần 30 năm, tạo nên một bức tranh toàn cảnh về Liên Xô và nước Nga, giải đáp vì sao lại diễn ra cuộc đổ vỡ “vô tiền khoáng hậu” như vậy và con đường nước Nga đang đi như thế nào dưới góc nhìn có cá tính của cây bút chính luận sắc sảo - nhà báo Hồ Quang Lợi.

“Nước Nga - Hành trình tới tương lai” không phải là cuốn sách tập hợp tư liệu để viết lại lịch sử mà nó chính là những bài viết đúng vào thời điểm xảy ra các sự biến. Nhờ khả năng phân tích thuyết phục và tính dự báo cao nên nhiều bài viết đã gần 30 năm nhưng vẫn còn nguyên giá trị, đọc vẫn thấy hấp dẫn và bổ ích. Tất cả vấn đề cơ bản nhất của nước Nga được nhà báo Hồ Quang Lợi đề cập tới trong 64 bài viết bình luận quốc tế thực sự sắc sảo.Tất cả đều hòa quyện, thẩm thấu vào nhau làm nên một hệ thống chính luận khá hoàn chỉnh về bức tranh biến động không ngừng. Ông đã thẩm định một cách thấu đáo, khái quát ở tầm vĩ mô từ những sự kiện hết sức cụ thể. Đó là lý do khiến cho cuốn sách lôi cuốn bạn đọc ngay từ chương đầu tiên cho đến chương cuối cùng, ngay từ bài  mở đầu đến bài  kết thúc, ngay từ sự kiện của cuối thập kỷ 80 đầu những năm 90 thế kỷ trước cho đến những sự kiện vừa mới diễn ra trên thế giới. Cái tài, cái đặc sắc của ngòi bút Hồ Quang Lợi chính là ở chỗ đó, ở tính dự báo - một giá trị khó đong đếm được mà bất cứ nhà báo nào cũng mong muốn có được trong mỗi tác phẩm của mình.

2. “Nước Nga - Hành trình tới tương lai” một lần nữa đem cây bút chính luận Hồ Quang Lợi trở lại với độc giả yêu thích văn phong, góc nhìn của ông. Phong độ, sức lôi cuốn từ những bài viết của nhà báo Hồ Quang Lợi đã khẳng định tên tuổi của ông nhiều năm qua trong thể loại này. Phải gọi mỗi bài viết của Hồ Quang Lợi là các tác phẩm bởi ấn tượng từ titre, tính hoàn chỉnh, cấu trúc, độ hấp dẫn cho đến dòng cuối mà độc giả vẫn “thèm” đọc tiếp. 

Là một người nắm trong tay nhiều kỷ lục báo chí, bằng lao động miệt mài với một cường độ đáng nể, ông vẫn tiếp tục là một nhà bình luận hàng đầu trong nền báo chí Việt Nam đương đại. Luôn khước từ những “diễn ngôn lười biếng”, có thể khẳng định: Nhà báo Hồ Quang Lợi bằng tài năng, công phu và sáng tạo hiếm biệt đã đạt tầm quốc tế. Công chúng bị lôi cuốn khi nhìn thấy tên ông từ titre kích thích độc giả đến toàn bài, mỗi tác phẩm luôn toát lộ trí tuệ, chín chắn, chất văn chương, chặt chẽ mà vẫn “bay”, nhịp văn dẫn dắt suy tư và cảm xúc người đọc, gợi mở với biên độ đa thanh trong diễn đạt linh hoạt của một cây bút đặc thù tư duy hình ảnh. Đẳng cấp nghề của Hồ Quang Lợi giờ đây không nhất thiết tính bằng  giải thưởng nữa. Thương hiệu của ông đã được khẳng định chính bằng sự mến mộ và tín nhiệm cao của độc giả.

Cho nên, dù “Nước Nga - Hành trình tới tương lai” là một cuốn sách mang tính khái quát lịch sử, miêu tả sự kiện dưới góc nhìn biện chứng, khách quan nhưng vẫn có thể lôi cuốn người đọc từ đầu đến cuối bằng một lối viết chặt chẽ mà linh hoạt, ngôn ngữ cuốn hút. Và vì thế, cuốn sách giống như một bộ phim sống động bằng ngôn từ, tái hiện một hình ảnh nước Nga từ những diễn biến đầy bão lửa cuối thế kỷ XX cho đến những thử thách cam go dưới thời V. Putin trong thế cờ quốc tế vô cùng phức tạp hiện thời.

3. Tôi rất thích cách đặt vấn đề lạc quan của nhà báo Hồ Quang Lợi trong cuốn sách của ông. Nước Nga đầy biến động dữ dội trong quá khứ, nước Nga đầy thử thách cam go trên bàn cờ thế cuộc hiện tại, nhưng dù thế nào, nước Nga cũng đang trên hành trình hướng tới tương lai. Cho dù cú sốc Liên Xô sụp đổ có đau đớn như thế nào thì nước Nga vẫn phải tồn tại, ổn định và phát triển, nước Nga vẫn đứng dậy và đi tới như những người yêu nước Nga hằng mong muốn. Và ông vững tin vào điều đó!

Tràn ngập sự kiện, tràn ngập những kiến giải khoa học để dựng lên chân dung một nước Nga trong quá khứ và hướng tới tương lai, “Nước Nga - Hành trình tới tương lai” của nhà báo Hồ Quang Lợi không có một trang viết nào dành cho những kỷ niệm, cảm xúc riêng tư nhưng chắc chắn, khi gấp sách lại, người đọc vẫn cảm nhận được tình yêu của tác giả đối với nước Nga, một tình yêu không dễ gì lý giải. Nhà báo Hồ Quang Lợi từng nói, ông yêu nước Nga đến nỗi, mỗi sự kiện chấn động liên quan đến đất nước chiếm 1/6 địa cầu ấy đều chiếm lĩnh tâm trí ông, có những sự kiện khiến ông bàng hoàng, để rồi lại đau đáu dõi theo. Yêu nước Nga không chỉ vì nước Nga quá đẹp, con người Nga quá hồn hậu, nền văn học nghệ thuật Nga quá đồ sộ… đã thẩm thấu trong ông từ những năm tháng ngồi trên ghế nhà trường, mà với nhà báo Hồ Quang Lợi, trong tình yêu nước Nga có cảm hứng về thời đại, lòng tri ân về những gì đất nước thân yêu của  mình đang có hôm nay, niềm tin vững bền vào con đường Việt Nam đang đi theo ánh sáng soi đường từ Cách mạng Tháng Mười Nga.

Nên chẳng lạ, khi ông dày công xuất bản một cuốn sách giá trị như thế, về nước Nga, trong những ngày thu Hà Nội đầy cảm xúc.❏

 Khánh An