Nhà thơ Phan Vũ.

Buổi tọa đàm đã trao đổi, bình luận về cuộc đời, sự nghiệp và những tác phẩm của nhà thơ Phan Vũ. Hầu hết mọi người biết về cuộc sống của ông nhiều hơn là nói về thơ ông. Họ biết chuyện ông 80 tuổi mặc áo phông, quần bò rách phóng xe vèo vèo trên phố, chuyện ông 73 tuổi vẫn lấy cô vợ 37 tuổi, chuyện đã có rất nhiều người tình đi qua cuộc đời ông... Về sáng tác, ngoài tập thơ “Em ơi! Hà Nội phố” thì hầu như các tập thơ khác của ông không được nhiều người biết đến.

Năm 2008 đã từng có một tập thơ của Phan Vũ được in, do bạn bè yêu mến ông làm, phần mỹ thuật đơn sơ, số lượng in hạn chế nên nhiều người không biết đến sự tồn tại của nó.

Mới đây, Nhã Nam đã xuất bản tập thơ “Ta còn em” của Phan Vũ, với hy vọng đời sống biết đến rõ hơn một Phan Vũ “thơ” ngoài cái chất lãng tử của nghệ sĩ.

“Ta còn em” được chia làm hai phần, phần Trường ca là bài thơ “Em ơi! Hà Nội phố” nổi tiếng, bài thơ được nhạc sĩ Phú Quang lấy ra 21 dòng thơ trong bài thơ 24 khổ 443 câu để phổ thành bài hát. Phần Thơ gồm 32 bài thơ, viết rải rác trong khoảng thời gian 1956 cho tới những năm gần đây.

Nhà phê bình Phạm Xuân Nguyên kể lại, năm 1972, B52 dội bom xuống Hà Nội trong suốt 12 ngày đêm, Phan Vũ lo sợ bom đạn có thể hủy diệt Hà Nội, tất nhiên không thể hủy diệt kinh thành, lịch sử, văn hóa Hà Nội nhưng ông muốn ghi lại Hà Nội thời ấy bằng những con chữ. Em ơi Hà Nội phố như là một bức tranh liên hoàn, nhiều cảnh, nó hiện lên với vẻ đẹp lộng lẫy và hoành tráng.

Trường ca "Em ơi! Hà Nội phố" đã vẽ nên một bức tranh Hà Nội rộng lớn mà sâu thẳm, bi tráng mà dịu dàng và gợi lên một nỗi niềm da diết không dứt. Phan Vũ không sinh ra ở Hà Nội, chỉ sống ở Hà Nội vài năm, phần lớn cuộc đời ông ở Sài Gòn nhưng chỉ qua bản trường ca này thôi đã khiến Phan Vũ mãi mãi trở thành nhà thơ của Hà Nội.

Nhà văn Hoàng Quốc Khải qua bài thơ "Em ơi! Hà Nội phố", ông thấy được tình yêu sâu đậm mà Phan Vũ dành cho Hà Nội, “chỉ một người yêu Hà Nội đến đắm say mới có thể viết được một Hà Nội tự nhiên đến thế. Có thể Hà Nội không biết đến Phan Vũ nhưng Phan Vũ không thể thiếu Hà Nội”.

Điểm độc đáo của Phan Vũ nữa là ông làm thơ với tư duy hội họa. Thơ Phan Vũ chỉ xoay quanh ba chủ đề là tình yêu, các câu chuyện về thế sự và những bức chân dung tự họa bằng thơ. Qua bài thơ “Bình vỡ” được ông viết đầu tiên năm 1956 ta có thể thấy tư duy hội họa rất mạnh mẽ trong thơ của ông.

“Tôi có một chiếc bình

vẫn để không

trong góc phòng

Im lìm lặng lẽ

như một nỗi cô đơn tĩnh vật

trinh nguyên

Một chiếc bình màu xanh

ngóng mong một bông hoa thẫm đỏ”

Ông có cảm thức hội họa từ sớm nhưng cuộc đời đưa cho ông một lối đi riêng, một đạo diễn điện ảnh. Ở tuổi 70 khi người ta hầu hết đang gói ghém lại cuộc đời để chuẩn bị cho một lần ra đi mãi mãi thì Phan Vũ mới bắt đầu cầm cọ và vẽ mê mải như để thỏa niềm khao khát dồn nén từ lâu.

Nhà văn Trương Quý, người có nhiều năm tìm hiểu về các bài văn, thơ viết về chủ đề Hà Nội cho rằng: “Em ơi! Hà Nội phố” của Phan Vũ có thể xếp ngang với trường ca “Người Hà Nội” của Nguyễn Đình Thi.

“Thơ Phan Vũ nghiêng về truyền thống, giàu tính tự sự, mạnh về hình ảnh và cảm xúc, đòi hỏi khả năng quan sát tinh tế trong việc thể hiện thành câu chữ”.

Tập thơ “Ta còn em” của nhà thơ Phan Vũ chính là một cuộc tự họa lớn của ông để độc giả nhìn vào đó có thể nhìn thấy ông là một “lãng tử rực rỡ cuồng si”.

Thu Huyền