Sự kiện do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch; Đài Tiếng nói Việt Nam; Hội đồng Lý luận, Phê bình Văn học, Nghệ thuật Trung ương; Hội Nghệ sĩ Sân khấu Việt Nam chỉ đạo thực hiện. Đây là công trình nghệ thuật kỷ niệm 1 thế kỷ hình thành và phát triển của Nghệ thuật Sân khấu Cải lương Việt Nam.

Các nghệ sĩ tham gia vở cải lương "Thầy Ba Đợi". Ảnh: nguồn internet 

Nghệ thuật Sân khấu Cải lương được cho là hình thành về căn bản vào năm 1918 với tuyên ngôn “Cải tục, duy tân, lương tri tâm điền”. Đến năm 1920, với câu liễn treo ở cửa rạp hát Tân Thịnh “Cải cách hát ca theo tiến bộ/ Lương truyền tuồng tích sánh văn minh”, thì cái tên Cải lương của một bộ môn sân khấu dân tộc mới được biết đến rộng rãi.

Nghệ thuật Sân khấu Cải lương từ đó đến nay đã trải qua nhiều giai đoạn thăng trầm, nhưng câu ca tiếng nhạc Cải lương sẽ mãi mãi in sâu trong tâm hồn của mỗi người dân Việt Nam, đặc biệt là người dân Nam bộ cũng như đồng bào Việt Nam ở xa Tổ quốc. Sân khấu cải lương gắn liền tên tuổi nhiều nghệ sĩ nổi tiếng như: Năm Phỉ, Phùng Há, Bảy Nhiêu, Năm Châu... Trong giai đoạn những năm 1930, loại hình nghệ thuật này lan truyền ra ngoài Bắc. Một số tác phẩm cải lương nổi tiếng từng ghi dấu ấn như: Đời cô Lựu, Tô Ánh Nguyệt, Lan và Điệp, Hoa Mộc Lan, Tiếng hạc trong trăng...

“Thầy Ba Đợi” là vở cải lương do PGS.TS Nguyễn Thế Kỷ viết kịch bản văn học, soạn giả Hoàng Song Việt - Phạm Văn Đằng chuyển thể cải lương, NSƯT Triệu Trung Kiên - Lê Trung Thảo dàn dựng. Đây đồng thời là vở diễn đầu tiên quy tụ hơn 60 nghệ sĩ hai miền Nam - Bắc tham gia.

Vở diễn lấy cảm hứng từ cuộc đời, sự nghiệp gìn giữ nghệ thuật truyền thống của nhạc sư Nguyễn Quang Đại. Ông là quan dạy nhạc của triều Nguyễn. Khi vua Hàm Nghi bị thực dân Pháp đày sang châu Phi, Quang Đại lưu lạc ở Nam Kỳ. Tại đó, ông dạy nhạc Lễ - lối hát chỉ dùng trong cung đình - phát triển rộng rãi ra ngoài nhân dân, rồi cùng thế hệ học trò cải biên, sáng tác và hệ thống hóa để dần hình thành nên âm nhạc tài tử Nam bộ với cốt lõi 20 nhạc phẩm. Về sau đờn ca tài tử Nam bộ chuyển thành hình thức ca ra bộ (ca có động tác kèm theo) rồi đến nghệ thuật cải lương.

 Một cảnh trong vở cải lương "Thầy Ba Đợi". Ảnh: nguồn internet

PGS.TS Nguyễn Thế Kỷ là tác giả kịch bản văn học của vở cải lương “Thầy Ba Đợi”. NSND Trần Ngọc Giàu chỉ đạo nghệ thuật với sự tham gia của 60 nghệ sĩ, diễn viên của 3 miền đang hoạt động tại Nhà hát Cải lương Việt Nam, Nhà hát Đài Tiếng nói Việt Nam, Nhà hát Cải lương Trần Hữu Trang như: Nghệ sĩ Nhân dân Vương Hà, Nghệ sĩ Nhân dân Hoàng Đạt, Nghệ sĩ Ưu tú Xuân Vinh, NSƯT Quế Trân...  Vở diễn “Thầy Ba Đợi” đã được công diễn tại TP.HCM và Long An vào tháng 4.

Vở diễn “Thầy Ba Đợi” được xây dựng nhằm tôn vinh công trạng của các bậc tiền nhân, đã lưu giữ, bảo tồn và phát triển di sản âm nhạc dân tộc. Vở diễn có sử dụng thủ pháp hư cấu nghệ thuật do tư liệu để lại về cuộc đời và sự nghiệp của Nhạc sư Nguyễn Quang Đại không nhiều. Ê-kíp sáng tạo đã cố gắng để những chi tiết hư cấu gần nhất so với sự thật lịch sử đã bị ẩn khuất.

"Thầy Ba Đợi" sẽ được biểu diễn tại Nhà hát Lớn (Hà Nội) vào các ngày 27 và 28/5./.

B.V