Theo ước tính của Tổ chức Lao động quốc tế (ILO), trên thế giới, mỗi ngày có khoảng 6.400 người chết do tai nạn lao động và bệnh nghề nghiệp, 680.000 người bị thương khi làm việc. Gánh nặng do thương tích, ốm đau, tử vong dẫn đến những thiệt hại nặng nề về con người và kinh tế, đặt ra nhu cầu bức thiết về việc đầu tư thỏa đáng vào công tác an toàn vệ sinh lao động ở cấp quốc tế, quốc gia và cấp doanh nghiệp. 

Ở Việt Nam hiện nay, có hơn một triệu lao động trẻ tham gia thị trường lao động mỗi năm; trong đó lao động ở độ tuổi 15 đến 24 chiếm 15% tổng lực lượng lao động cả nước. Lao động trẻ có tỷ lệ tai nạn lao động cao hơn 40% so với nhóm lao động lớn tuổi hơn. Hội đồng Quốc gia về An toàn, Vệ sinh lao động ngày 11/4 đã tổ chức Đối thoại định kỳ năm 2018 nhằm bàn thảo về các khó khăn, vướng mắc trong việc thực hiện pháp luật về an toàn, vệ sinh lao động và ý kiến đề xuất sửa đổi, bổ sung chính sách, pháp luật. 

Nhiều doanh nghiệp cho rằng, công tác huấn luyện ATVSLĐ và cấp thẻ an toàn lao động đang nặng về hình thức, chưa đảm bảo yêu cầu chuyên môn, dẫn đến tai nạn lao động

Công tác huấn luyện ATVSLĐ chưa đảm bảo, thế nhưng trong các quy định lại cho phép DN tự huấn luyện đối với nhóm ngành 4. Các DN công bố những điều kiện đảm bảo và tổ chức huấn luyện thì không quản lý được chất lượng. Đành rằng thực hiện cải cách hành chính để giảm bớt các thủ tục, nhưng cần phải có cách quản lý trong lĩnh vực này. Nhiều doanh nghiệp đối phó với vấn đề này khi huấn luyện không đủ thời gian theo quy định, nội dung thiếu, chỉ làm hình thức, chống chế. Kiểm tra, thanh tra phát hiện rất nhiều chỗ huấn luyện ATVSLĐ không đảm bảo, trong đó có những đơn vị do Cục An toàn lao động cấp phép. Hồ sơ của họ rất đẹp. Vấn đề này xuất phát từ thời gian huấn luyện theo quy định tương đối dài. 

Thứ nữa, yêu cầu sản xuất của DN cấp bách và liên tục, do đó một số DN đã thỏa thuận với đơn vị làm dịch vụ huấn luyện ATVSLĐ rút ngắn thời gian thực hiện... Nhưng, huấn luyện 30 phút, 1 tiếng khó bảo đảm. Họ tranh thủ thời gian công nhân ăn trưa đến gắn máy chiếu vào và nói vài câu, sau đó cấp cho một bộ hồ sơ hoàn chỉnh. Để kiểm soát tình trạng bát nháo trong huấn luyện ATVSLĐ ở DN thì Sở và Phòng LĐTB&XH phải kiểm tra, rà soát trên giấy tờ, đồng thời phải có hồ sơ lưu giữ. Khi đi thanh kiểm tra, cán bộ phải hỏi trực tiếp NLĐ những tình huống đã được đưa ra trong giáo trình huấn luyện. 

Nếu NLĐ không trả lời được sẽ biết ngay công tác huấn luyện ATVSLĐ đang có vấn đề. Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp còn gặp khó. Khi quy định huấn luyện và cấp thẻ an toàn lao động còn chồng chéo đối với 3 nhóm ngành; danh mục người lao động làm công việc có yêu cầu nghiêm ngặt về an toàn vệ sinh lao động chưa đầy đủ, hay doanh nghiệp sử dụng thiết bị phải kiểm định tại nhiều tổ chức đối với một loại thiết bị để hoạt động… là những khó khăn mà các doanh nghiệp đang gặp phải khi thực hiện Luật An toàn, vệ sinh lao động. Trong khi đó, DN có thời gian sản xuất liên tục nên không thể sắp xếp để NLĐ có 8 hay 16 tiếng tham gia huấn luyện ATVSLĐ. 

Hơn nữa, hiện nay chưa có mức giá huấn luyện ATVSLĐ nên những đơn vị làm dịch vụ này đưa ra 3 triệu, 4 triệu cho nhóm ngành 4 dẫn đến chất lượng không thể cao. Họ chỉ là gọi công nhân đến rồi chụp hình cung cấp cho các cơ quan nên chất lượng không đảm bảo mà tai nạn lao động lại nhiều. Nhiều đại diện doanh nghiệp kiến nghị, độ ồn, bụi, vô hình trung lại quy vào công việc nặng nhọc độc hại. Các doanh nghiệp mong Bộ Y tế và Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội quy định rõ hơn mức giới hạn cho phép của mỗi ngành nghề, điều kiện đi kèm khi có trang thiết bị bảo hộ lao động. 

Về quy định khi điều trị bệnh thì thế nào là điều trị ổn định, các doanh nghiệp mong có hướng dẫn của Bộ Y tế để doanh nghiệp có thể dễ dàng thực hiện hơn. Ngoài ra, doanh nghiệp cũng đã kiến nghị rất nhiều lần về việc xây dựng nhà tắm, nhà vệ sinh trong doanh nghiệp, các bộ, ngành cũng đã phải công nhận rằng đối với các ngành nghề liên quan đến văn phòng, công nghiệp nhẹ thì có những doanh nghiệp đã xây dựng nhà tắm nhưng ít sử dụng. Về vấn đề này, các doanh nghiệp kiến nghị cần quy định cụ thể một số ngành nghề không cần thiết phải xây nhà tắm để các doanh nghiệp không bị vướng trong quá trình thanh tra, tránh gây lãng phí cho doanh nghiệp. 

Sau những phản ánh của DN về hoạt động huấn luyện ATVSLĐ chưa đảm bảo, Thứ trưởng Bộ LĐTB&XH Lê Tấn Dũng đề nghị Cục An toàn lao động có văn bản chỉ đạo các đơn vị làm dịch vụ huấn luyện thuộc phạm vi quản lý thực hiện đúng quy định. Với những đơn vị không đảm bảo thời gian, chất lượng, chương trình thì dứt khoát không cấp phép hoạt động. Nếu đơn vị nào cố tình móc nối với DN mà phát hiện được sẽ xử lý mạnh, kể cả rút giấy phép và thông báo trên các phương tiện thông tin đại chúng. 

Huyền Thu