+ Là một phóng viên trẻ lại tiếp quản một Cơ quan thường trú tại “điểm nóng” của thế giới, áp lực lớn nhất của anh là gì và anh đã làm gì để giải tỏa áp lực đó?

- Cơ quan thường trú Đài THVN tại Abu Dhabi (các Tiểu vương Quốc Arập Thống nhất - UAE) phụ trách địa bàn Trung Đông, Bắc Phi là cơ quan thường trú đầu tiên và hiện là duy nhất của báo chí Việt Nam đóng tại Vùng Vịnh. Với chúng tôi, đây là niềm tự hào, nhưng đi kèm với đó là không ít thách thức. Khu vực này, phải nói là có quá nhiều thứ khiến người Đông Á chúng ta không dễ để thích nghi. Văn hóa hồi giáo khác biệt; nhiệt độ trong mùa hè thì thường ở mức 50 – 55 độ C… nhưng với chúng tôi, cái khó khăn nhất là vấn đề tác nghiệp.

Trung Đông có thể nói đang ở trong giai đoạn mà sự đối đầu, nghi kỵ lớn hơn bao giờ hết. Hơn một năm qua, trong khi các cuộc chiến ủy nhiệm tại Syria, Yemen chưa hết nóng bỏng, khu vực này đã liên tiếp phải hứng chịu các cơn “địa chấn” chính trị mới. Từ cuộc khủng hoảng ngoại giao giữa các nước Arập và Qatar; vấn đề Mỹ chuyển Đại sứ quán về Jerusalem cho tới nguy cơ đổ vỡ của thỏa thuận hạt nhân Iran. Sự đối đầu, nghi kỵ ấy khiến cho hoạt động báo chí, đặc biệt là báo chí nước ngoài, hết sức khó khăn. Dù bạn có đầy đủ giấy phép thì việc bị các nhân viên an ninh “hỏi thăm” là chuyện thường xuyên diễn ra. Nhưng phải nói, rất may mắn, đó là khi biết chúng tôi là các phóng viên Việt Nam thì hầu hết những sự ngờ vực đều tan biến. Người dân ở Trung Đông, Bắc Phi nhìn chung ấn tượng khá tốt với Việt Nam. Nhiều người nhìn thấy Việt Nam là một quốc gia thân thiện, có tốc độ phát triển kinh tế nhanh. Chính những hình ảnh đó đã giúp ích rất nhiều cho việc tác nghiệp của chúng tôi. Nói như một giáo sư đại học người Đức gốc Li Băng tại đây, thì Việt Nam đang có một thứ “sức mạnh mềm” mà nhiều cường quốc cũng chưa chắc đã có được tại Trung Đông.

 

 Nhà báo Anh Phương tác nghiệp tại Iran.

+ Tôi thực sự ấn tượng với phóng sự mà anh đứng tường thuật ngay tại vị trí giao tranh có vũ trang giữa người Israel và Palestine. Vậy, anh đã trang bị cho mình những kỹ năng gì để trở thành một phóng viên chiến trường?

- Trước khi tôi trở thành một phóng viên thường trú, tôi đã ít nhiều được học các kiến thức để tác nghiệp tại các “điểm nóng”, thông qua các khóa học trong và ngoài nước. Tuy nhiên, phải nói như thế này, không chỉ chúng tôi, mà với bất kỳ một phóng viên nào tác nghiệp tại “điểm nóng”, có một nguyên tắc bất di bất dịch là chỉ tác nghiệp khi thực sự đảm bảo được an toàn cho bản thân và cộng sự. Phóng viên truyền tải tin tức chứ đừng biến mình thành tin tức, và không có tin tức nào quý hơn mạng sống. Bởi vậy, là phóng viên tại một khu vực nóng như Trung Đông, bản lĩnh dám xông pha sẽ luôn phải đi kèm với thái độ cẩn  thận ở mức cao nhất. Và tất cả phải được thực hiện trên một cái nền là sự chuẩn bị kỹ lưỡng từng chi tiết. Thời gian tới, chúng tôi sẽ cố gắng mang đến cho các khán giả thêm nhiều hình ảnh, câu chuyện về những “điểm nóng” tại khu vực này. Nhưng cũng phải nói, chúng tôi đã từng được các bạn CNN khuyên là không nên cố tới những khu vực quá nóng bỏng như các phóng viên của họ. Bởi đằng sau những thước phim đó, họ đã phải huy động một đội ngũ nhân lực rất hùng hậu, chuẩn bị dài ngày với chi phí cũng rất đắt đỏ. Các phóng viên thường trú của Việt Nam chúng ta, thực sự, khó có điều kiện như vậy.

 Nhà báo Anh Phương tác nghiệp tại Bờ Tây, Palestine.

+ Nhiều độc giả khi nghe đến Trung Đông là nghĩ ngay đến những xung đột có vũ trang. Tuy nhiên, thời gian qua trên sóng VTV cũng có nhiều phóng sự khác về văn hóa, dân sinh xã hội của Cơ quan thường trú Trung Đông. Vậy, để từ một phóng viên chuyên mảng chính trị trở thành một phóng viên đa di năng anh có gặp khó khăn gì?

- Tôi đã từng là phóng viên, biên tập viên thời sự quốc tế gần 6 năm trước khi chuyển sang làm một phóng viên chính trị. Vậy nên giờ đảm nhận vai trò của một phóng viên thường trú giống như là một sự trở về với những mảng đề tài đã thấm vào máu của mình. Song đó chỉ là một điều thuận lợi của tôi thôi. Điều quan trọng hơn, khiến tôi thực sự vững tâm khi đi thực hiện những vệt phóng sự hay một chương trình, đó là sự hỗ trợ của đội ngũ các biên tập viên quốc tế và các kỹ thuật viên tại các kênh sóng của VTV. Họ hỗ trợ xử lý hậu kỳ, lúc lại giúp tôi kiểm tra chéo thông tin, đảm bảo làm sao các sản phẩm lên sóng đều được hoàn chỉnh nhất. Họ tận tụy, trách nhiệm và đa phần thầm lặng (chỉ một số ít mới đảm nhận vai trò dẫn chương trình). Nếu nói về những câu chuyện “bếp núc” của các phóng viên thường trú, tôi muốn được kể về họ nhiều hơn.

Nhà báo Anh Phương tác nghiệp tại Kim tự tháp Giza, Ai Cập 

+ Cơ quan thường trú Trung Đông phải kiêm nhiệm một địa bàn rộng lớn, với khối lượng công việc nặng nề, đã có khi nào anh thấy nản?

- Để đảm bảo tinh thần tiết kiệm, hiệu quả, Cơ quan thường trú của chúng tôi hiện chỉ có 2 nhân sự chính thức. Khối lượng công việc đúng thật rất nặng. Chúng tôi phải đáp ứng một khối số lượng tin bài rất lớn trên các kênh của VTV. Nhưng song song với đó còn phải dành nhiều công sức để mở rộng các mối quan hệ. Rồi thì giải quyết các thủ tục để tác nghiệp tại UAE hay để đi công tác tới một quốc gia nào đó tại Trung Đông, Bắc Phi cũng là rất mất thời gian và công sức. Nhưng bảo nản thì chắc là không rồi. Anh biết đấy, làm nghề báo, khổ mấy thì khổ, nhưng mỗi khi sản phẩm của mình được đón nhận, đánh giá cao, thì bao nhiêu mệt mỏi tan biến, lại háo hức tìm kiếm thử thách mới. Ngoài ra, chúng tôi cũng rất tự hào khi thời gian qua, các Cơ quan thường trú tại nước ngoài là một trong những ưu tiên trong chiến lược phát triển của ban lãnh đạo VTV.

+ Được biết bà xã anh cũng là một đồng nghiệp tại VTV, vậy chị đã hỗ trợ, san sẻ với anh như thế nào?

- Vợ tôi, đi với chức danh phu nhân, nhưng do cũng là một phóng viên, biên tập viên của VTV nên được huy động vào chia sẻ công việc chung của cơ quan luôn. Nói chung không chỉ gia đình tôi đâu, các phóng viên thường trú khác của VTV cũng đều huy động tối đa gia đình vào hỗ trợ anh em trong công việc chuyên môn. Không khác được, vì đặc thù các cơ quan thường trú của VTV ở nước ngoài đều rất hạn chế người. Tuy nhiên, phải nói rằng đây cũng là một điều khá độc đáo của đời phóng viên thường trú. Chẳng hạn như gia đình tôi, có khi vợ đi quay một đề tài, còn tôi ở nhà viết, dựng một phóng sự đã quay trước đó kèm trông con. Còn khi cả 2 vợ chồng đều đi quay, thì cháu bé cũng phải đi tác nghiệp cùng luôn. Cháu bé nhà tôi hỗ trợ tôi rất nhiều trong việc lấy thiện cảm của các nhân vật (cười).

 Nhà báo Vân Anh (vợ của PV Anh Phương) tác nghiệp tại Tiểu vương Fujairah, UAE

+ Nhân ngày 21/6, anh có muốn nhắn gửi gì đến đồng nghiệp của mình ở Việt Nam và thường trú trên toàn thế giới?

- Cho tôi xin được dành vài lời ngắn ngủi để cảm ơn những đồng nghiệp tại các kênh sóng của VTV đã và đang rất nhiệt tình, trách nhiệm hỗ trợ tôi. Tôi tin rằng, khó có nhà báo, đặc biệt phóng viên truyền hình nào thành công nếu không có một bộ máy âm thầm hỗ trợ hết mình để chúng tôi hoàn thành tốt công việc của mình. Cuối cùng, nếu được, cho tôi xin được một lời chúc cá nhân tới ông, cha và anh của tôi, những người đã cho tôi hiểu về cảm hứng sáng tạo của nghề báo.

+ Cảm ơn anh, chúc anh thành công hơn nữa.

Đắc Nguyên (Thực hiện)