Tiên phong đi đầu trong việc cấm hút thuốc lá

Phong trào xây dựng môi trường không khói thuốc lá là hoàn toàn phù hợp với mục tiêu của ngành y tế là bảo vệ sức khỏe của toàn dân. Hơn bất cứ ngành nghề nào khác, ngành y tế cần đi đầu ủng hộ phong trào này. Cán bộ y tế cần nêu gương cho cộng đồng về ý thức bảo vệ sức khỏe thông qua việc không hút thuốc lá và tuân thủ quy định cấm hút thuốc lá trong cơ sở y tế. Ngoài việc phù hợp với mục tiêu chung của ngành, thực hiện môi trường không khói thuốc tại các cơ sở y tế cũng đem lại những lợi ích rất thiết thực, như: Bảo vệ sức khỏe cho cán bộ y tế, giúp họ làm việc hiệu quả hơn; Bảo vệ được hình ảnh đẹp của người thầy thuốc; Cán bộ nhân viên y tế không hút thuốc lá là đóng góp vào công tác giáo dục và khuyến khích bảo vệ sức khỏe cộng đồng; Tạo môi trường trong lành giúp người bệnh điều trị bệnh hiệu quả hơn; Giảm thiệt hại về kinh tế do giảm số lượng cán bộ y tế vắng mặt vì mệt mỏi hay bệnh tật do sử dụng thuốc lá gây ra; Giảm bớt chi phí vệ sinh môi trường và phòng chống cháy nổ trong cơ sở y tế; Kinh tế gia đình của cán bộ y tế sẽ được cải thiện do chi phí hút thuốc lá giảm.

Cơ sở y tế không khói thuốc lá là nơi không có hành vi hút thuốc lá; không có hiện tượng mua bán, quảng cáo, tiếp thị các sản phẩm thuốc lá trong toàn bộ khuôn viên cơ sở y tế. Vì vậy, tại những cơ sở y tế như trạm xá, bệnh viện cần có niêm yết quy định cấm hút thuốc lá tại nơi có nhiều người qua lại; treo biển báo cấm hút thuốc lá tại các khu vực làm việc, khu vực khám, điều trị, nhà ăn, hành lang, cầu thang và các khu vực công cộng khác trong cơ sở y tế.  Đồng thời, tại những cơ sở y tế cần có kế hoạch hoạt động phòng chống tác hại thuốc lá. Không có hiện tượng mua bán, quảng cáo các sản phẩm thuốc lá trong khuôn viên cơ quan. Không có các vật dụng liên quan đến việc hút thuốc như gạt tàn, bật lửa trong phòng khám, phòng điều trị, phòng làm việc... Không nhận sự hỗ trợ hoặc tài trợ của các công ty thuốc lá hay các tổ chức liên quan đến công ty thuốc lá dưới bất kỳ hình thức nào. Đưa nội dung không hút thuốc lá vào tiêu chí thi đua của cán bộ nhân viên y tế. Không có hiện tượng hút thuốc lá và đầu mẩu thuốc lá trong toàn bộ khuôn viên cơ sở y tế.

Cần sự vào cuộc, quan tâm của lãnh đạo

Xây dựng môi trường bệnh viện không khói thuốc lá đòi hỏi sự cam kết, quan tâm ủng hộ của lãnh đạo trạm xá/bệnh viện, của toàn thể cán bộ, nhân viên, y tế và sự giám sát thường xuyên việc tuân thủ quy định cấm hút thuốc. Để triển khai tốt việc này, các trạm xá/ bệnh viện cần thực hiện 6 bước như sau:

Bước 1: Thành lập Ban chỉ đạo gồm lãnh đạo cơ quan, lãnh đạo các khoa, phòng, đặc biệt có sự tham gia của Công đoàn y tế và Đoàn thanh niên. Trưởng ban là lãnh đạo cơ quan. Ban chỉ đạo được thành lập nhằm đưa ra định hướng và chỉ đạo thực hiện xây dựng môi trường không có khói thuốc lá tại cơ sở y tế.

Nhiệm vụ: Xây dựng kế hoạch và soạn thảo các quy định cần thiết để xây dựng cơ sở y tế không khói thuốc; Dự trù kinh phí để triển khai các hoạt động để trình lãnh đạo cơ quan quyết định; Phân công cán bộ chịu trách nhiệm chính cho từng hoạt động; Tổ chức triển khai và duy trì các hoạt động theo kế hoạch; Tiến hành giám sát, đánh giá; Chỉ đạo triển khai hoạt động tư vấn cai nghiện thuốc lá tùy vào điều kiện cụ thể của cơ quan đơn vị.

Bước 2: Khảo sát thực trạng trước khi triển khai hoạt động. Bước này nhằm đánh giá thực trạng hút thuốc tại cơ sở y tế để xây dựng nội quy và kế hoạch hoạt động phù hợp cũng như đưa ra các chỉ số đánh giá việc thực hiện môi trường không khói thuốc.

Bước 3: Xây dựng nội quy và kế hoạch thực hiện cơ sở y tế không có khói thuốc lá. Bước này nhằm soạn thảo nội quy và xây dựng kế hoạch chi tiết thực hiện nội quy, xây dựng môi trường không khói thuốc lá. Nội quy và kế hoạch hoạt động phù hợp sẽ góp phần quyết định thành công của hoạt động.

Bước 4: Phổ biến nội quy. Bước này nhằm thông tin rộng rãi về nội quy đến mọi cán bộ nhân viên để mọi người hiểu, ủng hộ và tuân thủ nội quy. Thông báo ngày nội quy có hiệu lực và kế hoạch thực hiện nội quy, mục đích và ý nghĩa của việc thực hiện nội quy là bảo vệ sức khỏe của mọi người và xây dựng môi trường cơ sở y tế trong lành không khói thuốc lá. Thông tin cho cán bộ nhân viên về hoạt động tư vấn cai nghiện nếu có trong cơ sở y tế của mình.

Bước 5: Triển khai các hoạt động hỗ trợ việc thực hiện nội quy không hút thuốc. Tùy vào điều kiện nhân lực và kinh phí của mỗi cơ quan, việc triển khai các hoạt động hỗ trợ có thể theo các nội dung như: Tổ chức Lễ phát động (ví dụ như nhân dịp “Ngày thầy thuốc Việt Nam 27/2” hay "Tuần lễ quốc gia không thuốc lá 25-31/5" hằng năm để tăng ý nghĩa và thu hút sự chú ý của cộng đồng tới vấn đề phòng chống tác hại thuốc lá). Nội dung của lễ phát động tập trung phổ biến các kiến thức về tác hại của thuốc lá đối với sức khỏe, kinh tế và môi trường; Cung cấp cho toàn thể cán bộ nhân viên thông tin về những lợi ích của việc xây dựng cơ sở y tế không khói thuốc; Phổ biến các chính sách của Nhà nước, nội quy/quy định của cơ quan, đơn vị về thực hiện cơ sở y tế không khói thuốc lá; Phổ biến kế hoạch thực hiện, giám sát và duy trì cơ sở y tế không khói thuốc; Kêu gọi toàn cơ quan hưởng ứng xây dựng môi trường không thuốc lá; Đề nghị đại diện các phòng, ban hoặc cá nhân cam kết thực hiện quy định không hút thuốc lá trong cơ sở y tế; Gắn biển báo cấm hút thuốc tại những địa điểm dễ quan sát của phòng làm việc, phòng họp, lối đi… Tổ chức thi đua giữa các phòng, ban về bỏ thuốc lá với các hình thức khen thưởng cá nhân bỏ thuốc, phạt những trường hợp vi phạm, v.v...

Bước 6: Giám sát, đánh giá hoạt động xây dựng nơi làm việc không thuốc lá. Bước này nhằm đánh giá hiệu quả của việc thực hiện nội quy cũng như kết quả thực hiện xây dựng môi trường không thuốc lá tại cơ sở y tế.

Nguyễn Trần Nguyên