Sự thay đổi này được cho là sẽ gia tăng sự cạnh tranh đối với các khách hàng châu Á giữa Nga, Ả Rập Xê-út và Mỹ, ba nhà cung cấp hàng đầu cho châu Á.

Kể từ tháng 3, Liên minh châu Âu dần cắt giảm nhập khẩu dầu thô và dầu mỏ của Nga, đồng thời đồng ý một lệnh cấm toàn diện sẽ có hiệu lực vào cuối năm 2022, đã gây cho ngành công nghiệp mũi nhọn của Nga không ít khó khăn.

Được biết, các khách hàng châu Á đã tăng cường mua dầu thô của Nga (vì giá rẻ) mặc dù thực tế rằng châu Á không phải là thị trường tiềm năng cho nhiên liệu của Nga bởi vì châu lục này thường lọc hoá dầu nhiều hơn là nhu cầu tiêu thụ, trên hết mục tiêu phát triển của châu Á là xuất khẩu nhiên liệu ròng.

Duy trì thị phần bằng cách tìm thị trường mới

Tìm kiếm các thị trường mới, chẳng hạn như châu Phi và Trung Đông, là điều quan trọng để Nga duy trì thị phần trên toàn thế giới và tránh sụt giảm thêm về lượng dầu xuất xưởng và sản lượng.

"Châu Phi và Trung Đông dường như là những lựa chọn tối ưu cho các nhà cung cấp sản phẩm dầu của Nga, do đó, chúng tôi kỳ vọng các lô hàng đến đó sẽ tăng lên trong nửa cuối năm khi lệnh cấm vận của EU đến gần", một nhà kinh doanh sản phẩm dầu của Nga chia sẻ với hãng tin Reuters.

Trước khi các lệnh trừng phạt giáng xuống lĩnh vực tài chính của Nga khiến hoạt động thương mại trở nên khó khăn, Nga đã vận chuyển hơn 2,5 triệu thùng/ngày (bpd) dầu thô và khoảng 2 triệu bpd xăng dầu sang châu Âu.

Theo các đại lý, các tập đoàn dầu mỏ của Nga gần đây đã tăng cường cung cấp xăng và naphtha cho châu Phi và Trung Đông từ khu vực Baltics. Trước khi bị hạn chế, phần lớn nguồn cung cấp của Nga cho các khu vực đều chảy qua các cảng ở Biển Đen.

Theo dữ liệu của Refinitiv, có ít nhất 5 chuyến hàng với khoảng 230.000 tấn xăng và naphtha đã được vận chuyển từ cảng Ust-Luga của Baltic đến Oman và trung tâm dầu Fujairah của UAE trong tháng 5-6.

Bên cạnh đó, Nga cung cấp nguồn cung naphtha và xăng từ các cảng của nước này đến Oman và UAE đạt tổng cộng khoảng 550.000 tấn trong năm nay, đây là con số xuất khẩu của cả năm 2021 gộp lại.

Theo dữ liệu của Refinitiv Eikon và các thương gia, trong những tháng gần đây, điểm đến nổi bật ở châu Phi của xăng và naphtha Nga là Nigeria và Maroc. Bên cạnh đó, một số hàng hóa cũng được chuyển đến các quốc gia lần lượt như: Senegal, Sudan, Bờ Biển Ngà và Togo.

Hàng tháng, nguồn cung xăng và naphtha của Nga trong khu vực ước tính là khoảng 200.000 tấn trong những tháng gần đây, bao gồm cả khối lượng được giao từ kho chứa ở các cảng của Latvia và Estonian.

Theo thống kê của Refinitiv và tính toán của Reuters, các chuyến hàng dầu diesel của Nga đến các nước châu Phi đã đạt mức 1 triệu tấn kể từ đầu năm, tăng từ 0,8 triệu tấn trong tháng 1-6 năm 2021, với Senegal và Togo là những điểm đến hàng đầu.

Mặc dù chi phí vận chuyển cao hơn, việc cung cấp các sản phẩm dầu của Nga sang châu Phi và Trung Đông giúp các công ty thương mại bảo toàn lợi nhuận do các lựa chọn bán lại các sản phẩm dầu ở châu Âu bị hạn chế do các lệnh trừng phạt, các thương nhân cho biết.

“Sohar (ở Oman) và Fujairah (ở UAE) có thể cung cấp khả năng lưu trữ và pha trộn cho tất cả các thùng này, trong khi các cảng châu Âu đã bắt đầu từ chối các sản phẩm dầu của Nga”, một nguồn tin thị trường tham gia kinh doanh sản phẩm dầu của Nga cho biết.

Cập nhật linh hoạt thị trường nội địa

Sự thay đổi thị trường xuất khẩu của Nga đã tạo ra sự khác biệt chưa từng có trong thị trường nội địa của nước này. Theo dữ liệu của hãng tin Reuters, dầu diesel cấp mùa hè hiện có giá cao hơn từ 30 - 40% so với xăng. Lệ thường, xăng thường đắt hơn dầu diesel.

Trước đây, Nga đã bán xăng và naphtha cho các trung tâm thương mại châu Âu, nhưng do nhu cầu ở châu Âu yếu nên nước này đã phải tìm đến châu Phi và Trung Đông, các đại lý cho biết.

Do nguồn cung dồi dào, giá nội địa của các sản phẩm này ở Nga đã giảm xuống.

Xăng của Nga giao dịch ở mức 250-300 USD/tấn thấp hơn sản phẩm không bị trừng phạt của châu Âu, gần đây nhất được đánh giá ở mức khoảng 1.330 USD/tấn trên cơ sở hình thức giao nhận hàng hóa tại cảng của các nước xuất khẩu (FOB).

Các thương nhân cho biết, hàng hóa dầu diesel được giảm giá ít hơn nhiều - thấp hơn khoảng 40-50 USD/ tấn so với hàng không bị trừng phạt của châu Âu - vì nhu cầu nhập khẩu vẫn còn mạnh.

Lê Na (Theo HSNW)