Ngư Linh Miếu ở xã Cảnh Dương (huyện Quảng Trạch, Quảng Bình), nơi diễn ra lễ hội cầu ngư vào rằm tháng giêng hàng năm. Ảnh: N.Mai 

Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Ngọc Thiện vừa ký Quyết định số 4068-QĐ/BVHTTDL công nhận Lễ hội cầu ngư ở Quảng Bình là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Cầu ngư là lễ hội truyền thống ở các huyện Quảng Trạch, Quảng Ninh, Lệ Thủy, thị xã Ba Đồn và thành phố Đồng Hới. Lễ hội cầu ngư ở Quảng Bình diễn ra với nhiều hình thức tâm linh và diễn xướng dân gian, hàm chứa nhiều giá trị văn hóa và có ý nghĩa quan trọng trong việc giáo dục tình yêu quê hương đất nước; sự cố kết cộng đồng, biểu dương sức mạnh của ngư dân vùng biển. Đồng thời, lễ hội là dịp để ngư dân cầu mong cho trời yên biển lặng, mưa thuận gió hòa, làng xã ấm no, yên vui, hạnh phúc…để làm chủ vùng biển quê hương, Tổ quốc và vươn lên làm giàu từ biển trong thời kỳ hội nhập và phát triển.

Trong sách Gia Định thành thông chí của Trịnh Hoài Đức có viết: "Cá biển có cá voi đầu tròn, ở trán có lỗ phun nước, mũi miệng như con voi, mình trơn láng không có vảy, đuôi chẻ đôi như đuôi tôm, tính hiền lành, hay cứu giúp người. Thuyền đi biển bị đắm, cá voi thường đưa người lên bờ. Dân vùng biển đều kính lễ, có xác cá ấy trôi dạt vào đâu thì ngư dân góp tiền, vải, sắm quan tài để liệm chôn, lấy người trùm ngư dân làm tang chủ... lập đền thờ phụng".

Dưới thời Gia Long (nhà Nguyễn), nhà vua đã ban sắc phong cho cá voi là "Nam Hải Đại tướng quân", được xếp vào hàng Thượng đẳng thần. Lúc bấy giờ, nhiều làng, xã vùng duyên hải miền Trung trong đó có Quảng Bình, ngư dân đã lập đền thờ "ngư Ông", "Nam Hải Đại tướng quân" để tôn vinh và thờ phụng lâu dài.

Được biết, trong đợt này, cùng với Lễ hội cầu ngư ở Quảng Bình, có thêm 7 di sản văn hóa phi vật thể được đưa vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, thuộc các loại hình nghề thủ công truyền thống, nghệ thuật trình diễn dân gian, tập quán xã hội và tín ngưỡng của một số địa phương trong cả nước, đó là: Nghề làm bánh tráng Mỹ Lồng (tỉnh Bến Tre); Nghề làm bánh phồng Sơn Đốc (tỉnh Bến Tre); Hò Đồng Tháp (tỉnh Đồng Tháp); Lễ bỏ mả của người Raglai (tỉnh Ninh Thuận); Lễ cấp sắc của người Sán Dìu (tỉnh Thái Nguyên); Pá Dung của người Dao (tỉnh Thái Nguyên); Soọng Cô của người Sán Dìu (tỉnh Vĩnh Phúc).

Lễ hội Cầu ngư Quảng Bình có mặt trong danh mục Di sản văn hoá phi vật thể Quốc gia sẽ góp phần thuận lợi trong việc bảo tồn, phát huy các giá trị văn hoá truyền thống, đồng thời tạo tiền đề thuận lợi trong phát triển du lịch thời gian tới.

Trần Phong