Kinh tế tăng trưởng đột phá và ấn tượng

Phó Thủ tướng Trương Hòa Bình cho biết, tại Kỳ họp thứ 4 Quốc hội khoá XIV, Chính phủ đã báo cáo tình hình kinh tế- xã hội 9 tháng và ước thực hiện năm 2017. Trong những tháng cuối năm, các ngành, các cấp tiếp tục nỗ lực thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp đề ra. 

Tổng hợp kết quả đạt được cả năm cho thấy những nhận định, đánh giá đã báo cáo Quốc hội cơ bản phù hợp, trong đó 7/13 chỉ tiêu đạt kết quả tích cực hơn. Đáng chú ý là tốc độ tăng trưởng GDP đạt 6,81% (đã báo cáo 6,7%), kim ngạch xuất khẩu tăng 21,2% (đã báo cáo 14,4%) và xuất siêu 2,9 tỷ USD.

 Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Trương Hòa Bình trình bày Báo cáo tại Quốc hội

Theo báo cáo của Chính phủ, nhìn lại năm 2017, kết quả nổi bật nhất là kinh tế có mức tăng trưởng đột phá và ấn tượng, đạt mức cao nhất kể từ năm 2011 đến nay trên nền lạm phát được kiểm soát ở mức thấp (dưới 4%) và các cân đối lớn của nền kinh tế được bảo đảm. 

Nền kinh tế tăng trưởng đồng đều và khởi sắc trên các ngành, lĩnh vực, đặc biệt công nghiệp chế biến, chế tạo tăng mạnh, cao nhất trong 7 năm gần đây; các ngành dịch vụ đạt khá; kim ngạch xuất, nhập khẩu đạt mức kỷ lục mới, xuất siêu 1,4% tổng kim ngạch xuất khẩu. Điều này thể hiện nỗ lực lớn của Chính phủ và các cấp, các ngành trong bối cảnh nền kinh tế đang chuyển đổi mô hình tăng trưởng, giảm dần dựa vào khai thác tài nguyên, nhất là dầu thô và chuyển hướng sang lấy công nghiệp chế biến, chế tạo và dịch vụ làm nòng cốt.

Kinh tế vĩ mô ổn định, lạm phát kiểm soát ở mức thấp, các cân đối lớn của nền kinh tế cơ bản được bảo đảm. Lạm phát được kiểm soát ở mức thấp. Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) bình quân năm 2017 tăng 3,53% so với năm 2016, vượt mục tiêu Quốc hội đề ra. Lạm phát cơ bản tháng 12 tăng 1,29% so với cùng kỳ năm trước; bình quân cả năm 2017 tăng 1,41% so với năm trước.

Thị trường tiền tệ, hoạt động ngân hàng diễn biến tích cực. Thu, chi ngân sách nhà nước cơ bản đáp ứng được yêu cầu. Thu ngân sách nhà nước vượt mục tiêu đề ra. Bội chi ngân sách khoảng 3,48% GDP, thấp hơn số Quốc hội đã thông qua là 3,5% GDP…

Ngoài những kết quả quan trọng và ấn tượng trong năm 2017, báo cáo của Chính phủ cũng thẳng thắn chỉ ra một số tồn tại, hạn chế của nền kinh tế: Chất lượng tăng trưởng chậm được cải thiện, năng suất lao động chưa đáp ứng yêu cầu. Tăng trưởng công nghiệp vẫn chủ yếu dựa vào tăng trưởng về số lượng doanh nghiệp, vốn đầu tư và lao động, trong khi năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh còn hạn chế. Kinh tế trong nước tiếp tục phụ thuộc lớn vào doanh nghiệp FDI. 

Việt Nam vẫn tham gia chủ yếu ở khâu gia công, lắp ráp; doanh nghiệp nội địa chưa tham gia nhiều vào chuỗi sản xuất của doanh nghiệp FDI. Số lượng doanh nghiệp thành lập mới chủ yếu là doanh nghiệp nhỏ và vừa, năng lực cạnh tranh thấp. Quá trình cơ cấu lại nền kinh tế diễn ra chậm. Công tác thị trường và dự báo cung cầu nông sản còn yếu. Buôn lậu, gian lận thương mại chưa được xử lý dứt điểm.

Bên cạnh đó, tình hình thiên tai, bão lũ diễn biến ngày càng phức tạp, gây thiệt hại lớn, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sản xuất và đời sống của người dân. Dịch bệnh còn diễn biến phức tạp; ô nhiễm môi trường, mất an toàn vệ sinh thực phẩm vẫn còn xảy ra ở nhiều nơi. Đời sống người dân còn gặp nhiều khó khăn, nhất là vùng bị thiên tai, hạn hán, xâm nhập mặn, bão, lũ và sự cố môi trường. 

Kỷ luật kỷ cương trong bộ máy hành chính và trong xã hội chưa nghiêm. Nhiều vụ khiếu nại, tố cáo chưa được giải quyết dứt điểm, phát sinh điểm nóng, phức tạp, nhất là trong lĩnh vực đất đai...

Bước vào năm 2018, phát huy kết quả đạt được và kinh nghiệm trong chỉ đạo điều hành từ đầu nhiệm kỳ, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo các Bộ, ngành, địa phương tập trung triển khai thực hiện quyết liệt, đồng bộ các nhiệm vụ, giải pháp theo các Nghị quyết của Đảng, Quốc hội, Chính phủ với trọng tâm là: Ổn định kinh tế vĩ mô, tạo chuyển biến rõ nét, thực chất trong thực hiện các đột phá chiến lược, cơ cấu lại nền kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng, nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh; khuyến khích đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp, phát triển doanh nghiệp, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. 

Quyết liệt cải cách hành chính, tăng cường kỷ luật, kỷ cương, nâng cao hiệu lực, hiệu quả thực thi pháp luật và sự lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành ở tất cả các ngành, các cấp. Đẩy mạnh phòng chống tham nhũng, lãng phí. Thực hiện hiệu quả các nhiệm vụ phát triển văn hóa, xã hội; thực hành dân chủ và công bằng xã hội, nâng cao đời sống nhân dân; bảo vệ môi trường, phòng chống thiên tai, ứng phó biến đổi khí hậu; tăng cường quốc phòng, an ninh, đối ngoại; giữ vững môi trường hòa bình, ổn định cho phát triển đất nước.

Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ khẳng định, với phương châm “Kỷ cương, liêm chính, hành động, sáng tạo, hiệu quả”, các bộ, ngành, địa phương đã sớm ban hành các chương trình, kế hoạch hành động; xây dựng kịch bản tăng trưởng theo quý đối với từng ngành, lĩnh vực và thường xuyên kiểm tra, đánh giá thực hiện; tập trung rà soát, hoàn thiện thể chế, đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính; đổi mới, tìm các lĩnh vực còn dư địa để có giải pháp thúc đẩy phát triển. 

Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành nhiều văn bản về các lĩnh vực trọng yếu và giải quyết những vấn đề cấp bách; đẩy nhanh tiến độ thực hiện và giải ngân các công trình trọng điểm quốc gia; phát triển doanh nghiệp, thành lập Quỹ bảo lãnh tín dụng, đầu tư cho doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo...

Kết quả nổi bật trong 4 tháng đầu năm nay đó là, kinh tế vĩ mô tiếp tục ổn định; lạm phát được kiểm soát, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) bình quân 4 tháng tăng 2,8%; lạm phát cơ bản tăng 1,34%; chính sách tiền tệ được điều hành chủ động, linh hoạt; hỗ trợ kịp thời các tổ chức tín dụng gặp khó khăn, bảo đảm thanh khoản và an toàn hệ thống.

 Mặt bằng lãi suất ổn định; tín dụng tập trung cho sản xuất kinh doanh và các lĩnh vực ưu tiên với lãi suất giảm 0,5- 1%. Tỷ giá, thị trường ngoại hối ổn định; dự trữ ngoại hối nhà nước đạt 63,5 tỷ USD. Tăng cường năng lực tài chính của các tổ chức tín dụng, mở rộng quy mô, mạng lưới, phát triển các dịch vụ thanh toán, tín dụng bán lẻ, tiêu dùng; có giải pháp kiểm soát hoạt động liên quan đến tiền ảo...

Đặc biệt, tăng trưởng kinh tế (GDP) quý I đạt 7,38%, cao nhất 10 năm qua. “Điểm nổi bật là cả 3 khu vực đều tăng cao hơn cùng kỳ: nông nghiệp được mùa, tăng 4,05% (cùng kỳ 2,08%); công nghiệp và xây dựng tăng 9,7% (cùng kỳ 4,48%), trong đó ngành chế biến, chế tạo tăng mạnh 13,56%; dịch vụ tăng 6,7% (cùng kỳ 6,36%).

 Sản lượng nhiều sản phẩm công nghiệp, vật liệu xây dựng tăng mạnh so với cùng kỳ. Tổng cầu của nền kinh tế tiếp tục tăng; tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng 4 tháng tăng 9,8%, loại trừ yếu tố giá còn tăng 8,5% (cùng kỳ 7%). Chỉ số Nhà quản trị mua hàng (PMI) đạt 52,7 điểm, đứng trong nhóm đầu ASEAN”, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ nhấn mạnh.

Bên cạnh kết quả đạt được, Phó Thủ tướng Trương Hòa Bình cũng chỉ rõ nhiều hạn chế, khó khăn và thách thức trong phát triển kinh tế- xã hội của nước ta như: kinh tế vĩ mô ổn định chưa thật vững chắc; giải ngân vốn đầu tư từ NSNN 4 tháng mới đạt 16,4% dự toán; cân đối ngân sách Trung ương khó khăn; kỷ luật tài chính- NSNN có nơi chưa nghiêm; một số công trình trọng điểm chậm tiến độ và đội vốn; công tác quy hoạch, quản lý quy hoạch có nơi còn bất cập; thị trường bất động sản phát triển chưa bền vững; quản lý tài sản công nhiều nơi còn lỏng lẻo, thất thoát, lãng phí; phát hiện một số vụ việc vi phạm pháp luật nghiêm trọng về quản lý nhà, đất, phải xử lý hình sự. 

Việc hình thành và phát triển chuỗi giá trị nông sản còn hạn chế, nhất là về kết nối thị trường, thông tin sản phẩm, truy nguyên nguồn gốc, chứng nhận xuất xứ; chưa có nhiều thương hiệu mạnh, chất lượng cao. Hàng xuất khẩu ngày càng đối mặt với nhiều biện pháp phòng vệ kỹ thuật của nước ngoài. Quy mô kinh doanh dịch vụ còn nhỏ, phân tán. Phát triển doanh nghiệp tăng chậm lại; doanh nghiệp chủ yếu là nhỏ và vừa, chất lượng hoạt động và năng lực cạnh tranh còn thấp...

Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ cũng đề cập những khó khăn trong đời sống của một bộ phận người dân, nhất là người dân ở vùng sâu, vùng xa, vùng bị thiên tai, vùng đồng bào dân tộc thiểu số; việc cân đối, bố trí nguồn lực cho vùng dân tộc, miền núi chưa đáp ứng yêu cầu; tỷ lệ thất nghiệp ở trình độ cao đẳng, đại học còn cao; việc mở rộng bao phủ bảo hiểm xã hội còn khó khăn. Bên cạnh đó, còn những biểu hiện suy thoái về đạo đức, lối sống, văn hóa ứng xử, gây bức xúc xã hội, đặc biệt là hành xử bạo lực với thầy thuốc, nhà giáo, học sinh...

Tiếp tục bảo đảm mục tiêu ổn định kinh tế vĩ mô

Về nhiệm vụ trọng tâm trong thời gian tới, Phó Thủ tướng Trương Hòa Bình cho rằng, tình hình kinh tế thế giới, khu vực dự báo tăng trưởng cao hơn năm 2017 nhưng tiềm ẩn nhiều rủi ro. Cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn ngày càng gay gắt; các điểm nóng địa chính trị tiếp tục căng thẳng, khó lường; tình hình Biển Đông diễn biến phức tạp. 

Các đối tác lớn có xu hướng bảo hộ thương mại, nâng lãi suất và giảm thuế thu nhập doanh nghiệp để thu hút đầu tư. Thách thức an ninh phi truyền thống gia tăng; khoa học công nghệ phát triển nhanh và cách mạng công nghiệp 4.0 tác động trên nhiều phương diện, vừa là cơ hội, vừa là thách thức đối với nước ta.

Do vậy, những nhiệm vụ trọng tâm trong thời gian tới đối với ổn định vĩ mô, kiểm soát lạm phát, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế là tiếp tục thực hiện đồng bộ, hiệu quả, kết hợp hài hòa giữa chính sách tiền tệ với chính sách tài khóa, bảo đảm mục tiêu ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát tốc độ tăng giá tiêu dùng bình quân khoảng 4% và thúc đẩy tăng trưởng GDP đạt trên 6,7%. Phấn đấu tiếp tục giảm mặt bằng lãi suất, nhất là đối với các lĩnh vực ưu tiên. Ổn định thị trường ngoại tệ, tăng dự trữ ngoại hối nhà nước. Kiểm soát quy mô tín dụng ở mức hợp lý gắn với nâng cao chất lượng; kiểm soát chặt chẽ đối với lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro cao.

Tiếp tục thực hiện quyết liệt, hiệu quả các Nghị quyết của Đảng, Quốc hội, Chính phủ về các đột phá chiến lược, cơ cấu lại nền kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng. Chủ động chuẩn bị các điều kiện cần thiết, tận dụng tốt cơ hội của cách mạng công nghiệp 4.0.

Rà soát, hoàn thiện và tổ chức thực hiện đồng bộ các đề án, kế hoạch, chương trình cơ cấu lại các ngành, lĩnh vực; thường xuyên kiểm tra, đôn đốc, đánh giá, giám sát và chỉ đạo thực hiện gắn với trách nhiệm của người đứng đầu. Xây dựng chương trình quốc gia về tăng năng suất lao động; đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ, quản lý, nâng cao chất lượng đào tạo nghề; phấn đấu đạt tỷ lệ đóng góp của năng suất các nhân tố tổng hợp (TFP) trong tăng trưởng GDP trên 46%. Cải thiện các lĩnh vực xã hội, nâng dần giá trị và vị trí xếp hạng quốc tế về chỉ số phát triển con người (HDI).

Về phát triển văn hóa, xã hội, chăm lo đời sống nhân dân, tập trung triển khai thực hiện các Nghị quyết Trung ương về cải cách chính sách tiền lương, bảo hiểm xã hội. Nghiên cứu xây dựng, hoàn thiện các dự án Bộ luật lao động (sửa đổi), Pháp lệnh ưu đãi người có công (sửa đổi).

Tiếp tục thực hiện tốt chính sách ưu đãi người có công, hoàn thành hỗ trợ nhà ở cho các hộ gia đình người có công, các chính sách an sinh xã hội, các giải pháp giảm nghèo bền vững, nhất là đối với vùng sâu, vùng xa, vùng bị thiên tai, đồng bào dân tộc thiểu số với tinh thần “không để ai bị bỏ lại phía sau”, thu hẹp khoảng cách phát triển giữa các vùng, miền. Quan tâm bố trí nguồn lực thực hiện các chính sách dân tộc. Chú trọng phát triển, nhân rộng các mô hình sáng tạo trong giảm nghèo bền vững.

 Quốc hội họp phiên toàn thể tại hội trường

Về quản lý tài nguyên, bảo vệ môi trường, phòng chống thiên tai, ứng phó biến đổi khí hậu, tiếp tục hoàn thiện quy định pháp luật, cơ chế chính sách; thực hiện đồng bộ, hiệu quả các giải pháp chủ động ứng phó biến đổi khí hậu, tăng cường quản lý, sử dụng tài nguyên và bảo vệ môi trường. Chấn chỉnh tình trạng lãng phí tài nguyên đất, nước, khoáng sản...

Về xây dựng thể chế, cải cách hành chính, công tác thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo, phòng chống tham nhũng, lãng phí. Chính phủ sẽ thực hiện hiệu quả các Nghị quyết của Trung ương về đổi mới, sắp xếp lại tổ chức bộ máy, bảo đảm tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả. 

Siết chặt kỷ luật hành chính, tăng cường thanh tra công vụ; nâng cao đạo đức, văn hóa, tính chuyên nghiệp của cán bộ, công chức, viên chức theo tinh thần Nghị quyết Trung ương 4 và Chỉ thị 05 của Bộ Chính trị. Tăng cường kỷ luật, kỷ cương, nâng cao chất lượng xây dựng, ban hành văn bản quy phạm pháp luật và tổ chức thi hành.

Về quốc phòng, an ninh, đối ngoại, tiếp tục củng cố thế trận quốc phòng toàn dân, an ninh nhân dân, bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền và lợi ích quốc gia. Theo dõi sát tình hình, có giải pháp phù hợp, kịp thời, không để bị động, bất ngờ. 

Giữ vững an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự an toàn xã hội. Về thông tin truyền thông, tạo đồng thuận xã hội, tăng cường quản lý nhà nước về thông tin truyền thông, thực hiện nghiêm quy chế phát ngôn. 

Các cấp, các ngành chủ động cung cấp thông tin đầy đủ, kịp thời về tình hình kinh tế, xã hội; quy định pháp luật; công tác lãnh đạo, chỉ đạo điều hành và các vấn đề dư luận quan tâm.

PV