Góp tiếng nói mạnh mẽ đẩy lùi nạn buôn bán phụ nữ qua biên giới

+ Câu chuyện về “Bản vắng mẹ” đã từng được nhiều nhà báo khai thác ở nhiều góc độ. Nhưng “Bản vắng mẹ” của Đài PTTH Yên Bái có những dấu ấn khác biệt. Đó là gì, thưa nhà báo?

- “Bản vắng mẹ” với thời lượng 30 phút, chia thành 3 phần đã đi sâu phản ánh hệ lụy của tình trạng xuất cảnh trái phép sang biên giới Trung Quốc – vấn nạn nhức nhối đã và đang diễn ra ở Yên Bái, đặc biệt là tại các địa bàn vùng sâu, vùng xa của tỉnh.

 Tuy nhiên, khía cạnh mà tác phẩm đề cập tới là sự ra đi của những người phụ nữ dân tộc thiểu số ở vùng cao bởi theo phong tục tập quán bao đời nay, họ chỉ quen với nương rẫy và chăm sóc con cái, chưa ra khỏi con suối đầu bản nhưng do nhận thức kém, cả tin vào những lời dụ dỗ ngon ngọt của kẻ xấu đã bỏ nhà vượt biên sang Trung Quốc với mong ước đổi đời. 

Hậu quả là ở những “thiên đường ảo” bên kia biên giới, không ít phụ nữ xuất cảnh trái phép đã phải bỏ mạng, nhiều người đang bơ vơ như cánh chim lạc bầy khát khao được giải thoát trở về quê hương. 

Nhiều người bị ám ảnh suốt đời vì những tháng ngày tủi nhục, đen tối nơi đất khách quê người. Còn nơi quê nhà, những người cha, người mẹ ở cái tuổi “gần đất xa trời” phải thay con nuôi cháu, những đứa trẻ chưa học xong Tiểu học phải thay mẹ chăm em và những mái nhà chỉ có trẻ thơ.

Nhà báo Diễm Hằng 

+ Dù khai thác chủ đề không mới nhưng đã chạm được đến trái tim của người nghe, có sự xót xa, có giọt nước mắt. Điều mong muốn lớn nhất của những người thực hiện chương trình là gì, thưa chị?

- Ba năm trở lại đây, trên địa bàn tỉnh Yên Bái đã có khoảng 2.000 trường hợp xuất cảnh trái phép. Trong đó phần lớn là phụ nữ và nhiều người trong số họ là nạn nhân của những vụ buôn bán người. Con số đó đồng nghĩa với việc bằng ấy gia đình thiếu vắng người vợ, người mẹ và đẩy hàng nghìn đứa trẻ trở thành mồ côi.

Trong quá trình được đi thực tế, được chứng kiến cuộc sống của những đứa trẻ chưa đầy 1 tuổi đã phải xa vòng tay mẹ hay đứa trẻ còn đang ở tuổi ăn tuổi lớn, lẽ ra phải được vui đùa, hồn nhiên, được nuôi dạy khôn lớn nên người nhưng giờ đây lại ngày ngày lầm lũi, cô độc, gượng sống qua ngày, tôi và các đồng nghiệp cảm thấy cần phải góp tiếng nói của mình để người dân vùng cao nâng cao nhận thức, từ bỏ ước mơ đổi đời phía bên kia biên giới. 

Sau khi đi sâu phản ánh hệ lụy của thực trạng xuất cảnh trái phép, chị và các đồng nghiệp đã mời các vị khách cùng trao đổi tại phòng thu để phân tích nguyên nhân và giải pháp để hạn chế thực trạng này với sự tham gia của đại diện Hội Liên hiệp Phụ nữ, công an và ngành Lao động Thương binh và Xã hội.

+ Các chuyên gia đã mổ xẻ, trao đổi một cách toàn diện hơn với nhiều giải pháp đẩy lùi thực trạng buôn bán phụ nữ qua biên giới. Cụ thể là như thế nào, thưa nhà báo?

- Có rất nhiều ý kiến phân tích, khẳng định nguyên nhân chính mà nhiều phụ nữ vùng cao dễ dàng bị dụ dỗ để vượt biên trái phép, đó là việc người phụ nữ không có việc làm, thiếu đất sản xuất và sự nhẹ dạ cả tin. 

Chúng tôi đã mạnh dạn đưa ra giải pháp là khi và chỉ khi người dân có công việc và thu nhập ổn định, có được những thông tin cảnh báo thường xuyên thì tình trạng xuất nhập cảnh trái phép mới có thể được giải quyết triệt để và những đứa trẻ vùng cao mới được sống trong gia đình yên ấm hạnh phúc. Nhưng muốn giải quyết bài toán này, cần sự chung tay của chính quyền địa phương, nhận thức của người dân. 

Khi mẹ vắng nhà bố làm thay công việc của mẹ (ảnh: Minh họa) Nguồn: NSNA Nguyễn Hữu Thông 

Hồi chuông thức tỉnh với những ai đang ôm giấc mộng đổi đời

+ Theo chị điều gì đã làm nên sự thành công của chương trình phát thanh chuyên đề “Bản vắng mẹ” tại Liên hoan Phát thanh Toàn quốc lần này?

- Đầu tiên phải nói rằng, tôi cũng như các thành viên khác trong nhóm cảm thấy rất vui và thực sự bất ngờ khi Chương trình Phát thanh chuyên đề “Bản vắng mẹ” được nhận giải Vàng và giải dàn dựng chương trình hay tại Liên hoan Phát thanh Toàn quốc lần thứ XIII năm 2018. 

Theo tôi giải thưởng này chính là sự ghi nhận xứng đáng những nỗ lực của cả ekip thực hiện bởi đề tài mà chúng tôi đưa ra không mới, tuy nhiên chúng tôi đã cố gắng lên kịch bản, đi sâu vào những mảnh đời bất hạnh phía sau sự ra đi của người phụ nữ, đồng thời dàn dựng chương trình theo hướng tương tác giữa tác phẩm với thính giả. Nhờ đó khi nghe chương trình này, thính giả như đang trực tiếp được chứng kiến cuộc sống của các nhân vật.

+ Với việc tác phẩm được tôn vinh tại Liên hoan Phát thanh lần này, chị có kỳ vọng gì về những hiệu ứng tích cực mà tác phẩm đem lại cho xã hội?

- Tôi hy vọng sức lan tỏa của “Bản vắng mẹ” sẽ là hồi chuông thức tỉnh với những ai đang ôm giấc mộng đổi đời nhờ xuất nhập cảnh trái phép sang bên kia biên giới để vùng cao Yên Bái không còn những “Bản vắng mẹ”, để những nếp nhà lại vang tiếng cười hạnh phúc gia đình.

Việt Nam là quốc gia có đường biên giới dài, nạn buôn bán phụ nữ diễn ra phức tạp, khó lường. Vì vậy, trách nhiệm của các nhà báo là cần phải lên tiếng mạnh mẽ hơn nữa để cùng xã hội đẩy lùi tội phạm buôn bán phụ nữ dưới dạng xuất nhập cảnh trái phép sang bên kia biên giới đang phá hoại hạnh phúc bao gia đình và là nỗi đau nhức nhối ở các bản làng nghèo vùng sâu, vùng xa trên khắp cả nước.

+ Vâng, xin cảm ơn chị!

An Kinh (Thực hiện)