Khói hương giữa sắc hoa đào

Trong dãy hậu cứ của mũi chỉ huy Đội Quy tập có một gian phòng nhỏ nằm ở giữa. Đó là gian tưởng niệm các liệt sỹ là quân tình nguyện và bộ đội Việt Nam chiến đấu, hy sinh ở chiến trường Lào trước năm 1975.

Trước bàn thờ khói hương lặng lẽ và những cành hoa đào mang hương vị tết cổ truyền của dân tộc Việt về trên đất bạn Lào là nơi đang cất giữ những bộ hài cốt liệt sỹ vừa tìm kiếm được từ tháng 9 (đầu mùa khô) năm qua. Trung tá Phạm Quang Tám - Chính trị viên Đội Quy tập nói giọng xúc động: “Phải chờ hết mùa khô (tháng 10/2018) mới đưa các anh về nghĩa trang bên nước mình an táng. Tết Nguyên đán của nước ta đến giữa mùa khô của nước bạn Lào, nên ngoài số anh em về quê đón tết thì những người ở lại đón tết giữa rừng Lào có thêm nhiệm vụ bảo vệ chu toàn những bộ hài cốt quý giá này”.

Sở dĩ Trung tá Tám gọi đây là những “bộ hài cốt quý giá” là bởi nhiệm vụ số một của bộ đội quy tập là bằng mọi cách, vượt qua mọi gian khổ, khó khăn do địa hình rừng núi phức tạp để tìm kiếm, cất bốc hài cốt liệt sỹ để đưa về đất nước. Tìm kiếm được mộ nào quý hóa mộ đó. “Chúng tôi chỉ an lòng mỗi khi tìm kiếm được một nấm mộ của các anh. Việc tìm kiếm mộ các anh là nỗi trăn trở ngày đêm, có khi hiện cả về trong giấc mơ của lính quy tập”, Trung tá Tám nói thật lòng.

Lời của Trung tá Tám khiến tôi nhớ lại, từ năm 1984 đến nay, Đội Quy tập mộ liệt sỹ Nghệ An đã tìm kiếm, cất bốc được hơn 12.000 mộ. Càng về sau, số mộ còn lại càng khó tìm kiếm, do nằm lẩn khuất tận những vùng rừng sâu, rừng xa. Gay go nhất là không ít những vùng rừng này còn xuất hiện sự quấy phá của tàn quân phỉ ẩn nấp khắp suối sâu, đèo cao giữa hun hút rừng Lào. Nguồn tin do dân cung cấp cũng cạn dần bởi có những trận đánh xảy ra tại địa hình hiểm trở, không có dân bản sinh sống. Thắp thêm nén hương, Trung tá Tám tâm sự: “Anh em về quê đón tết cũng được chỉ khoảng 10 ngày. Sau Tết, anh em lại lên đường, trở về 5 mũi đóng rải rác trong rừng để tiếp tục công việc thầm lặng của mình, nơi nào có mộ liệt sỹ là lên đường tìm kiếm ngay”.

Vừa đón tết vừa quy tập

Tết năm nay có khoảng một phần tư số cán bộ chiến sĩ Đội Quy tập ở lại nước bạn Lào đón tết. Người về quê đón tết cũng không tránh khỏi sự bịn rịn trong tình cảm chia tay với những người đồng đội ở lại. Những bàn tay bắt chặt bàn tay rám nắng như chia sẻ, như hẹn gặp lại sau 10 ngày vui tết với gia đình, vợ con ở quê Việt để rồi họ lại sang Lào tiếp tục công việc tìm kiếm mộ liệt sỹ hết ngày này qua tháng khác.

Riêng những người ở lại từ 5 mũi Long Chẹng, Mường Pẹt, Mường Khăm, Mường Khùn và Phuôn Sa Vẳn, ngoài thời gian đón tết giữa rừng, họ còn tranh thủ giúp bà con dân bản và chính quyền địa phương luyện tập quân sự, canh gác, bảo vệ bản.

Cũng như ở bên Việt, tết đến anh em tại các mũi giữa rừng chuẩn bị đầy đủ mọi thứ để đón tết. Từ cành hoa đào, đôi câu đối trang trí trên bàn thờ liệt sỹ đến lá dong, sợi lạt gói bánh chưng và thịt gà, thịt heo, thịt bò đều đầy đủ cả.

Đây cũng là dịp người lính quy tập tổ chức giao lưu, gặp gỡ với bà con địa phương nơi mình đóng quân. Bà con dân bản đến chung vui đón tết bằng cả tấm lòng và sự tri ân với bộ đội Việt. Người mang đến con gà, cân thịt. Người mang đến bó rau, quả bầu, quả bí, quả dưa và cả chum rượu cần nữa. Trong những thời khắc đầm ấm tình quân dân, những người lính quy tập vẫn không quên thu thập những nguồn tin về mộ liệt sỹ do dân bản phát hiện, cung cấp.

Trung tá Tám cho hay: “Mặc dù đang đón tết nhưng khi nhận được tin báo có mộ liệt sỹ ở đâu đó, dù xa đến mấy anh em tổ chức đi tìm kiếm ngay. Đã có rất nhiều ngôi mộ được tìm kiếm trong dịp này. Đó là những cuộc hành quân đi tìm mộ đồng đội của những người lính ngay cả trong những ngày đầu xuân”. Cũng có những địa chỉ do bà con dân bản cung cấp được lính quy tập ghi chép cẩn trọng từ vị trí, đường đi lối lại để sau 10 ngày tết, các mũi đón anh em từ quê Việt sang là có thể lên kế hoạch đi quy tập ngay. Lính quy tập thường gọi đó là những cái tết đầy ắp tình nghĩa Việt - Lào.

Trong bập bùng lửa đỏ, câu chuyện về những cái tết đáng nhớ giữa rừng già nước Lào của các anh như không bao giờ dứt. Nồi bánh chưng sùng sục sôi. Bên ngoài, trời đất tối dần. Cái lạnh về đêm của Lào đang hiện hữu trên những bàn tay áp gần vào ngọn lửa ấm.

Lại thêm một năm, những người lính Đội Quy tập mộ liệt sỹ BCHQS Nghệ An đón tết Việt giữa rừng Lào.

An Lâm