Theo đánh giá của Đoàn giám sát Ban Kinh tế - Ngân sách HĐND TP Hà Nội về việc quản lý, duy trì vệ sinh môi trường (VSMT), hạ tầng kỹ thuật (HTKT) công viên, cây xanh, thoát nước của Hà Nội trong những năm gần đây có nhiều chuyển biến tích cực. Tuy nhiên, thiếu đồng nhất trong quản lý duy trì VSMT và HTKT ở các khu đô thị đã gây khó khăn cho các quận, huyện trong thực hiện công tác này. Việc tính định mức, giám sát, nghiệm thu khối lượng về vệ sinh môi trường, công viên cây xanh và thoát nước còn mang tính thủ công, chưa gắn trách nhiệm của đơn vị thực hiện đến khâu cuối cùng. Việc tính giá còn cứng nhắc theo khung, nên nhiều địa phương cứ làm theo pa-rem, một ngày cứ quét rác hai lần, có giám sát, nghiệm thu xong là được thanh toán, còn sau đó không được quan tâm duy trì. Hàng ngày, nhân viên công ty cấp thoát nước khơi thông bùn, rác, có kiểm tra, giám sát, nhưng khi xảy ra tắc cống, hay mất, hư hỏng nắp ga thì lại để đó.

Công tác vệ sinh môi trường ở quận Long Biên là một ví dụ điển hình. Là quận đang trong quá trình đô thị hóa nhanh với nhiều khu đô thị, tuyến đường mới nên khối lượng công việc duy trì VSMT và duy tu HTKT của Long Biên cũng tăng nhanh. Trung bình mỗi năm, quận tăng dân số cả vạn người, điều này đồng nghĩa với việc tăng thêm hàng chục kilômét đường để trồng cây xanh, và vài héc ta để làm hồ nước, dẫn đến công tác quản lý nhà nước về vấn đề này cũng tăng. Trước vấn đề tăng chi phí cho hoạt động VSMT và duy tu công trình HTKT, trong điều kiện nguồn ngân sách có hạn, quận đã tiến hành đưa cơ giới vào công tác vệ sinh để giảm chi phí và tăng hiệu quả. Bí thư Quận ủy Long Biên Hoàng Văn Bảo cho biết: việc thực hiện cơ giới trong duy trì VSMT đã được quận thí điểm và mang lại hiệu quả rõ nét. Cụ thể, trong khi khối lượng công việc tăng, đường phố vẫn bảo đảm sạch, đẹp, nhưng năm 2012, quận đã tiết giảm hơn 26 tỷ đồng, tương đương 23,57% so với dự toán; năm 2013, đã tiết giảm gần 30 tỷ đồng, tương đương 25,67% so với dự toán. Quận cũng thực hiện tiết giảm đơn giá 10% theo yêu cầu của TP trong công tác duy trì vườn hoa, cây xanh, hồ nước. Ông Bảo cũng cho rằng, cách làm này đáng ra phải được biểu dương, và nhân rộng, nhưng hiện nay do cơ chế cứng nhắc, chồng chéo trong trong hoạt động quản lý, trong đó quy trình, đơn giá của TP đang được áp dụng đã không phù hợp với thực tế dẫn đến tình trạng gây khó khăn cho cơ sở trong áp dụng quy trình tiết kiệm hơn, nguồn ngân sách cấp không đủ để chi trả nên quận phải bù lỗ rất nhiều. Trong khi đó, ngân sách TP chỉ cấp cho hoạt động duy trì VSMT tại các tuyến phố ở các quận cũ, còn ở các quận mới thì không thống nhất. Hoạt động thoát nước, chiếu sáng cũng gặp vấn đề chồng chéo tương tự như trong hoạt động vệ sinh môi trường. Ngoài ra, khối lượng rác thải, nước thải hàng năm đều tăng, trong khi ngân sách, đơn giá không thay đổi sẽ tạo gánh nặng cho các quận, huyện…

Các quận Hà Đông, Cầu Giấy cũng trong tình trạng tượng tự, chính vì không thanh toán được theo quy trình cơ giới hóa, nên hiện 2 quận này vẫn tiếp tục duy trì VSMT bằng thủ công với chi phí nhân công tăng và ngân sách dành cho công việc này cứ năm sau cao hơn trước.

Khi được hỏi cách gỡ cho các quận trong việc thực hiện duy trì VSMT theo quy trình cơ giới hóa, Trưởng phòng quản lý hạ tầng, môi trường và hệ thống ngầm Sở Xây dựng Trần Trọng Hiếu cho biết: không chỉ Long Biên, Cầu Giấy, Hà Đông, hầu hết các quận đã áp dụng cơ giới hóa trong duy trì VSMT rất hiệu quả, giảm ngân sách cho Nhà nước. Tuy nhiên, các địa phương khi áp dụng công nghệ mới thì phải có báo cáo, đề xuất với UBND thành phố để làm quy trình định mức, đơn giá, nhưng hầu như các quận đều chưa làm việc này. Để gỡ vấn đề này, tới đây, Sở Xây dựng sẽ rà soát, đánh giá lại định mức duy tu, duy trì HTKT và VSMT để bảo đảm tính đúng, tính đủ định mức, hạn chế lãng phí ngân sách. Sở cũng sẽ tham mưu cho TP xây dựng định mức, đơn giá cho các hạng mục công việc cơ giới hóa theo quy trình đổi mới công nghệ duy trì VSMT để các quận có cơ sở thực hiện.

Giám đốc Sở Xây dựng Lê Văn Dục cũng cho rằng, việc đưa cơ giới vào thực hiện duy trì vệ sinh môi trường là đúng, nhưng hiện khó khăn trong xây dựng định mức, đơn giá, cần phải có sự vào cuộc của Sở Tài chính trong việc thẩm định. Song, khi đã có quy trình, định mức, đơn vị thực hiện cũng cần chủ động trong việc lựa chọn hình thức phù hợp với điều kiện khối lượng công việc hàng năm tăng, giảm chi phí mà đường phố vẫn sạch. Ông Dục cũng thừa nhận, công tác nghiệm thu còn yếu kém, đây là trách nhiệm của Sở Xây dựng. Để cải thiện tình trạng này, tới đây Sở sẽ xây dựng quy trình nghiệm thu khoa học.

Giám đốc Sở Tài chính Lê Thị Loan cũng cho biết, hiện UBND TP đã giao cho Sở rà soát lại quy trình định mức, đơn giá, nếu hạng mục nào cần đấu thầu thì sẽ tổ chức đấu thầu. Trong tháng 6.2014, Sở sẽ lấy kiến các phòng, ban nghiệp vụ của sở về Quyết định 113/2009 xem chỗ nào phù hợp, chưa phù hợp để có căn cứ đề nghị điều chỉnh. Tiếp đến, Sở sẽ tổ chức họp, lấy ý kiến các sở, ngành và UBND các quận, huyện, nhằm thống nhất định mức, đơn giá chung, phù hợp sau đó báo cáo UBND TP để ban hành quyết định.

Trưởng Ban Kinh tế - Ngân sách HĐND TP Hà Nội Nguyễn Văn Nam nêu thực tế: mỗi năm ngân sách TP chi cho việc duy trì VSMT, HTKT cây xanh, cấp thoát nước từ 4.000 - 5.000 tỷ đồng là số tiền không nhỏ, nhưng đánh giá khách quan, Hà Nội vẫn chưa sạch, đẹp tương xứng với số tiền đang bỏ ra, trong khi nhiều tỉnh, TP mức chi cho công tác này thấp hơn nhiều nhưng rất hiệu quả, đó là điều chúng ta phải suy nghĩ.

 

Ông Nam cũng cho rằng, vấn đề mấu chốt ở đây là việc xây dựng quy trình định mức, đơn giá việc duy trì vệ sinh môi trường và hệ thống hạ tầng kỹ thuật của Hà Nội còn thủ công, chưa phát huy được sáng tạo của các địa phương trong áp dụng máy móc hiện đại, nên kết quả chưa được như mong muốn. Để công tác này đạt hiệu quả, và tháo gỡ khó khăn cho các quận, huyện có sáng tạo trong việc thực hiện quy trình xử lý VSMT bằng cơ giới hóa, tiết giảm đáng kể cho ngân sách, các Sở Xây dựng, Tài chính, Kế hoạch và Đầu tư cần sớm xây dựng quy trình định mức chung; tổ chức đấu thầu, nhằm giảm chi phí cho ngân sách nhà nước. Đề xuất với UBND thành phố phân cấp cho các quận, huyện công tác duy trì vệ sinh môi trường và hệ thống hạ tầng kỹ thuật. Trước mắt, có thể thực hiện thí điểm phân cấp công đồng bộ tại quận Long Biên, Hà Đông, thị xã Sơn Tây, sau đó nhân rộng đối với các địa bàn khác nếu thấy phù hợp, hiệu quả. 

 

• Theo daibieunhandan.vn