Báo NB&CL đã trò chuyện với P.TBT Trần Trọng An để làm rõ về cái gọi là “báo chí sạch”, tiêu chí “sống chậm” mà Gia Đình Mới đang hướng tới.

“Tôi từng nghĩ “giật gân câu khách” mới có nhiều view”

+ Anh kể rằng mình ấp ủ dự định làm báo “đọc chậm” khoảng 3 năm. Nghĩa là cũng đã đủ… “chín” để quyết đi ngược xu thế làm báo “đọc nhanh” hiện nay. Điều gì khiến anh tin rằng mình chọn lối đi này sẽ thành công?

- Tôi từng nghĩ rằng phải “giật gân câu khách” mới có nhiều view. Mấy năm trước, khi mạng xã hội phát triển mạnh, tôi lập 2 fanpage, một page giật gân và một page lan toả những điều tốt đẹp. Trong giai đoạn đầu, page giật gân luôn phát triển nóng và gấp 2-3 lần page kia. Cho tới một hôm, cậu con trai khi đó đang học tiểu học nói “Bố ơi, bố làm cái fanpage kia ghê quá. Bố đừng làm cái đó được không”. Tôi đã suy nghĩ rất nhiều về câu nói này của con tôi và quyết định chỉ giữ lại fanpage chia sẻ những điều tốt đẹp. Điều đặc biệt, tôi càng viết nội dung nhân văn, sâu sắc thì fanpage này càng phát triển mạnh, bền và chắc chắn chứ không phập phù như page giật gân.
Tôi thấy rất hạnh phúc về điều này và chia sẻ mong muốn xây dựng một tờ báo như vậy. Đem câu chuyện nói với đồng nghiệp, ai cũng đồng tình nhưng đều kêu khó. Rất may, một thời gian sau tôi đã tìm được những người bạn đồng hành để bắt tay xây dựng tờ tạp chí Gia Đình Mới hiện nay.

+ Những suy nghĩ về lối làm báo kiểu “đọc chậm” của anh liệu có ảnh hưởng từ một xu hướng hay một tờ báo nào không? Hay là xuất phát từ chính cá tính và sở thích của anh?

- Vnexpress đang là tờ báo số 1 hiện nay và họ làm việc chuyên nghiệp, tử tế. Tôi và các cộng sự của mình biết rõ mình là ai nên tự nhận thấy không thể làm ra một tờ Vnexpress thứ 2 nên chọn lựa thị trường ngách.

Tôi không dám nói là Gia Đình Mới đã làm nên sự khác biệt vì tạp chí của chúng tôi mới ra đời được 4 tháng. Tuy nhiên, tôi tin vào định vị nội dung mà chúng tôi đã chọn là “hiểu biết hơn, hạnh phúc hơn”. Chúng tôi đang nỗ lực lắp những mảnh ghép đầu tiên cho hành trình này...

Nhà báo Trọng An 

+ Thực ra đi ngược xu thế cũng là cách làm thông minh để tạo nên sự khác biệt, tuy nhiên phải dựa vào nội lực mạnh, cá tính và bản sắc riêng. Gia đình mới đã làm được điều đó, được đồng nghiệp trân trọng, đánh giá cao, chú ý và thậm chí tò mò về sự duy trì tuyệt đối theo tiêu chí này… Còn với độc giả, không phải là cách tiếp cận ồ ạt, sock… mà ngấm dần, thu hút một cách bền vững. Đây đều là những điều anh và ê kíp dự tính được từ đầu?

- Cảm ơn chị đã ghi nhận những nỗ lực của tập thể anh chị em Gia Đình Mới trong thời gian đầu. Như đã nói ở trên, lan toả những điều tốt đẹp rất khó khăn. Tuy nhiên, nếu chạm được vào xúc cảm của độc giả thì sự đón nhận của độc giả là vô cùng lớn.

Điều mà những người làm Gia Đình Mới cảm thấy ấm áp là mới chỉ 4 tháng ra mắt mà khi chúng tôi kêu gọi quyên góp số tiền 230 triệu đồng để làm đôi chân cho một nhân vật thì đã nhận được sự ủng hộ nhiệt thành của bạn đọc. Nhân vật được bạn đọc giúp đỡ rất đặc biệt, chị ấy bị tật khuyết  2 chân đến gần đầu gối, đang phải lê lết chăm sóc người chồng bị cắt cụt 2 chân sau 1 vụ tai nạn giao thông. Nhiều bạn đọc đã bỏ tiền tiết kiệm của mình, có bạn thì đi bán hàng online để quyên tiền giúp người phụ nữ không may mắn này...

Chúng tôi vẫn đang đi khá chậm...

+ Đi chậm nhưng có chiều sâu… thực ra lại thành đi nhanh trong xu thế làm báo hiện nay?

- Tôi cũng hy vọng là như vậy. Tuy nhiên, hiện chúng tôi vẫn đang đi khá chậm...

NB Trọng An trong một lần tác nghiệp 

+ Sau một thời gian thử nghiệm cách làm mới, anh thấy những gì mình dự định có đúng hoàn toàn không, hay cũng có lệch đôi chút? Sự hài lòng của anh về diện mạo của Gia Đình Mới?

- Cho đến thời điểm hiện nay, Gia Đình Mới đang đi đúng quỹ đạo mà tôi cùng các cộng sự tính toán. Tờ tạp chí đã thực sự lan toả tốt trên mạng xã hội. Có những nội dung xoay quanh câu chuyện tình cảm gia đình đã lan toả tới hàng chục triệu người. Riêng độc giả trung thành của tạp chí đang tăng lên từng ngày. Tuy nhiên, chúng tôi chưa hài lòng với kết quả này. Chúng tôi coi đó là những khởi đầu thuận lợi. Lãnh đạo của chúng tôi thường nói, nếu thuận lợi quá lại là điều đáng lo bởi đến khi gặp khó khăn sẽ thiếu kinh nghiệm xoay xở...

Xu thế đang không phải “chọn làm” mà là “chọn không làm” cái gì

+ Anh đã từng nói: “Những đề tài về “Cướp - Giết - Hiếp” hay giật tít câu view có vỏ không có ruột sẽ không có trên Gia Đình Mới”. Vậy khi đi vào thực tế liệu các anh có tuyệt đối hơn trong nhiều tiêu chí sạch, tiêu chí bài viết vì cộng đồng?

- Gia Đình Mới là tạp chí điện tử của Viện Nghiên cứu Giới và Phát triển. Chúng tôi xác định, tạp chí sẽ bám sát tôn chỉ mục đích và trở thành tạp chí chuyên biệt trong các lĩnh vực, gia đình, sức khoẻ, phụ nữ, giáo dục.

Như chị thấy đấy, trong biển thông tin hiện nay, điều quan trọng nhất không phải “chọn làm” mà là “chọn không làm” cái gì. Chúng tôi có xây dựng bộ lọc riêng cho mình để từ phóng viên, biên tập viên, thư ký toà soạn và lãnh đạo cơ quan tuỳ theo phân cấp sẽ tự biết đề tài nào không nên làm.

Gia Đình Mới không có tiêu chí sạch hay không sạch mà ngay từ đầu, chúng tôi đã chọn slogan “hiểu biết hơn, hạnh phúc hơn” và coi đây là một bộ lọc nội dung. Nếu không đảm bảo ít nhất một trong hai tiêu chí của slogan thì nội dung ấy sẽ không được đăng tải trên Gia Đình Mới.

Không tăng traffic bằng mọi giá

+ “Chúng tôi không tăng traffic bằng mọi giá mà hướng tới những bạn đọc trung thành”. Để tuyệt đối theo định hướng này, các anh phải loại bỏ khá nhiều cách tiếp cận độc giả. Vậy các anh tăng lượng bạn đọc dựa trên những yếu tố chính nào?

- Tiếp cận độc giả của một tờ báo điện tử có 3 yếu tố quan trọng là: Chất lượng nội dung, trải nghiệm người dùng và kênh phân phối.
Về chất lượng nội dung thì ngoài xây dựng bộ lọc, chúng tôi còn luôn coi trọng chất lượng nguồn nhân lực. Về trải nghiệm người dùng thì chúng tôi có một team kỹ thuật đủ mạnh để liên tục điều chỉnh, tuỳ biến giao diện, code dựa trên hành vi của độc giả. Còn kênh phân phối thì cũng đã được các chuyên gia, là nhân sự hoặc cộng tác viên của Gia Đình Mới chuẩn bị từ rất sớm.

+ Khi phải đối diện với vấn đề tài chính để “nuôi” tạp chí, trong khi lại lựa chọn để không nhận tiền - một số quảng cáo nhất định… các anh có phải đắn đo lắm không? Nhiều người vẫn tò mò, các anh lấy kinh phí từ những nguồn nào?

- Tài chính là vấn đề khó khăn nhất mà lãnh đạo Gia Đình Mới phải vượt qua trước khi bắt tay vào kiến trúc tờ tạp chí. Như chị biết đấy, năm nay Google và Facebook chiếm khoảng 80% thị phần quảng cáo trực tuyến của Việt Nam. 20% còn lại thì các ông lớn như VCcorp, FPT Online, 24h, VNG... chiếm tuyệt đại đa số. Miếng bánh, đúng hơn là hạt vụn bánh còn lại sẽ chia cho hàng trăm, hàng ngàn webiste khác.

Với một tờ tạp chí 4 tháng tuổi như Gia Đình Mới, hiện nói về nguồn thu là quá sớm. Vì thế, tôi xin phép chia sẻ thế này: Gia Đình Mới có các nguồn thu tương ứng với cách thức làm nội dung mà chúng tôi lựa chọn. Dĩ nhiên, chúng tôi không từ chối bất kỳ nguồn quảng cáo, tài trợ mang tính truyền thống nào miễn là nó phù hợp với tiêu chí cũng như định vị nội dung mà chúng tôi đã xác lập.

+ Cảm ơn anh. Mong rằng hành trình “Lan tỏa những điều tốt đẹp” của anh và đồng nghiệp sẽ ngày càng được nhân rộng và thu hút đông đảo cộng đồng.

Hằng Nga (Thực hiện)