Mảnh đất lịch sử oai hùng

Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, Ngã ba Đồng Lộc có vị trí chiến lược đặc biệt quan trọng trên tuyến đường 15A nối với đường Trường Sơn khi tuyến đường quốc lộ 1A đi qua địa bàn Hà Tĩnh bị địch đánh phá và chia cắt hoàn toàn. Ngã ba Đồng Lộc trở thành yết hầu của tuyến giao thông vận tải Bắc - Nam, mọi sự chi viện cho chiến trường miền Nam phải đi qua Ngã ba Đồng Lộc.

Vì vậy, địch tập trung đánh phá để hòng cắt đứt mạch máu giao thông nối liền hậu phương lớn miền Bắc với tuyền tuyến lớn miền Nam. Với diện tích khoảng 0,6 km2, chỉ tính riêng từ tháng 3 đến tháng 10/1968, không quân Mỹ đã trút xuống mảnh đất nhỏ bé này trên 48.600 quả bom các loại, chưa kể bom bi, rocket và đạn 25mm, bình quân mỗi 1m² đất phải gánh chịu 3 quả bom, đất đá bị đào đi xới lại nhiều lần, hố bọm chồng lên hố bom.

Những quả bom còn sót lại ở chiến trường Đồng Lộc được gắn lại thành hình một chiếc máy bay lao tư trên bầu trời xuống. Ảnh: PV 

Làm việc và chiến đấu tại chiến trường Ngã ba Đồng Lộc lúc bấy giờ có nhiều lực lượng như: Bộ đội, Thanh niên xung phong, Công nhân giao thông, Công an, Dân quân du kích… làm nhiệm vụ cảnh giới, giải tỏa giao thông, san lấp hố bom, phá bom nổ chậm đảm bảo an toàn cho những đoàn xe chi viện vào chiến trường miền Nam. Nhiều làng quê Hà Tĩnh đã nhường nhà, nhường vườn làm bãi dấu xe, giấu hàng, sẵn sàng dỡ nhà để lót đường chống lầy cho xe qua.

Để giữ cho mạch máu giao thông từ Bắc vào Nam được thông suốt, các lực lượng tham gia chiến đấu tại chiến trường Ngã ba Đồng Lộc ngày đêm bám trụ mặt đường, sống và làm việc dưới làn mưa bom bão đạn của kẻ thù để phá bom, mở đường.

Tiểu đội 4, Đại đội 552, Tổng đội TNXP 55 Hà Tĩnh, do chị Võ Thị Tần làm tiểu đội trưởng làm việc thường trực tại Ngã ba Đồng Lộc. Trưa ngày 24/7/1968, Tiểu đội 4 gồm 10 cô gái trẻ được lệnh san lấp hố bom ở khu vực địch vừa thả bom để nhanh chóng thông đường cho xe qua.

Nhận nhiệm vụ xong, các cô đến hiện trường gấp rút triển khai công việc với niềm vui được gửi gắm trên từng chiếc xe đi qua. Họ làm việc không ngơi tay, vừa cười, vừa nói và đã ba lần các cô bị vùi lấp nhưng đều rũ đất đá đứng dậy tiếp tục làm việc. Đến 16 giờ 30 phút, trận bom thứ 15 trong ngày dội xuống Đồng Lộc. Một quả bom nổ gần căn hầm chữ A, nơi 10 cô đang tránh bom. Một, hai phút, rồi 5 phút trôi qua. Mặt đất mịt mù, cả trận địa lặng đi rồi tiếng khóc vỡ òa. Các cô đã hy sinh, người trẻ nhất mới 17, ba chị lớn nhất cùng 24 tuổi.

 

Tượng đài chiến thắng Ngã ba Đồng Lộc. Ảnh: PV

Ngã ba Đồng Lộc được xếp hạng Khu di tích lịch sử cấp Quốc gia vào năm 1989; được Đảng, Nhà nước, Trung ương đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Đảng bộ và nhân dân tỉnh Hà Tĩnh đầu tư xây dựng thành Khu tưởng niệm các liệt sỹ Thanh niên xung phong toàn quốc. Ngày 9/12/2013, Ngã ba Đồng Lộc được Nhà nước xếp hạng di tích Quốc gia đặc biệt trong hệ thống các di tích trên tuyến đường Trường Sơn - đường Hồ Chí Minh.

Vùng đất lửa hồi sinh

50 năm đã trôi qua, những dấu tích tàn phá của chiến tranh đã dần lùi vào quá khứ, mảnh đất huyền thoại Đồng Lộc (Can Lộc, Hà Tĩnh) “bom cày, đạn xới” năm xưa đang “thay da đổi thịt” từng ngày, vươn lên mạnh mẽ với khát vọng, ý chí và sức sống bất diệt của bao thế hệ người dân nơi đây. Những ngày tháng Bảy rực rỡ nắng vàng, đi dọc cung đường 15A mọc lên những đồi cam trĩu quả, những cánh đồng sản xuất thâm canh cho năng suất cao và những con đường rải nhựa thênh thang trải dài gắn kết các trung tâm thương mại, dịch vụ ở miền Trà Sơn như tô thêm vẻ sầm uất, vững chãi cho đô thị mới Đồng Lộc.

Bắt tay vào thực hiện Chương trình xây dựng NTM, Đồng Lộc thuộc nhóm xã điểm được tỉnh lựa chọn để triển khai chương trình và đã cơ bản hoàn thành 19 tiêu chí xây dựng NTM trong năm 2014. Xuất phát từ vai trò, vị trí và tiềm năng của xã Đồng Lộc, đầu năm 2015, UBND tỉnh và sau đó, đại hội Đảng bộ huyện và Đảng bộ xã Đồng Lộc nhiệm kỳ 2015 – 2020 đã đưa ra mục tiêu xây dựng Đồng Lộc trở thành đô thị loại 5 vào năm 2018.

Ngã ba Đồng Lộc luôn là địa chỉ đỏ cho hàng triệu con người tìm về địa danh anh hùng. Ảnh: PV 

Bí thư Đảng ủy xã Đồng Lộc (Can Lộc) Trần Đình Vương cho biết: “Theo nguyên lý, sau khi cơ bản đạt chuẩn các tiêu chí xây dựng NTM, quá trình xây dựng đô thi sẽ thuận lợi hơn. Tuy vậy, do những hạn chế, bỡ ngỡ trong nhận thức, phương pháp tổ chức, thực hiện nên suốt hai năm đầu tiến độ xây dựng đô thị bị chững lại”.

Nhận thấy những khó khăn trong quá trình thực hiện, cùng với việc ưu tiên, kêu gọi nguồn lực hỗ trợ  Đồng Lộc xây dựng các công trình hạ tầng thiết yếu, UBND huyện Can Lộc đã cử một Phó Chủ tịch UBND huyện về trực tiếp chỉ đạo, bám nắm địa bàn, cùng với địa phương tìm cách tháo gỡ vướng mắc, đẩy nhanh tiến độ thực hiện nhiệm vụ.

Phó Chủ tịch UBND huyện Can Lộc – Bùi Huy Cường cho biết: Đồng Lộc hội tụ rất nhiều yếu tố thuận lợi cơ bản: người dân luôn có khát vọng vươn lên, sẵn sàng hy sinh lợi ích cá nhân cho tập thể; mảnh đất Đồng Lộc từng chịu nhiều mất mát, tổn thương trong chiến tranh nên các tổ chức, cá nhân luôn hướng về nơi đây với nhiều hoạt động tri ân thiết thực. Vì vậy, nhiệm vụ vận động người dân hiến đất, giải phóng mặt bằng, tạo quỹ đất sạch sẵn sàng đón các dự án lớn về triển khai trên địa bàn được tập trung thực hiện quyết liệt”.

Theo ông Nguyễn Công Bình – Bí thư Chi bộ Tùng Liên (Đồng Lộc): Khi xây dựng NTM, bà con đã sẵn sàng hiến đất, hiến tài sản mở đường rộng từ 3m lên 5m rồi 7m. Nay, địa phương xây dựng đô thị, người dân chẳng nề hà, nô nức hiến đất mở đường.

Ngã ba Đồng Lộc trở thành địa chỉ đỏ giáo dục truyền thống cách mạng. Ảnh: PV 

Số liệu từ UBND xã Đồng Lộc cho thấy, chỉ riêng năm 2017, địa phương này đã tiến hành GPMB 3,5 ha đất sản xuất nông nghiệp, hơn 12.000m2 diện tích đất ở và công trình phụ trợ của gần 300 hộ dân để triển khai xây dựng trung tâm thương mại, nâng cấp, mở rộng các tuyến đường quốc lộ, tỉnh lộ, xây dựng hệ thống điện chiếu sáng với tổng mức đầu tư hơn 90 tỷ đồng. Các công trình hạ tầng đô thị được đầu tư, xây dựng không chỉ góp phần mở rộng không gian đô thị mà còn tạo ra sự chuyển dịch trong cơ cấu kinh tế theo hướng tăng tỷ trọng công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, dịch vụ, thương mại. Tính đến nay, toàn xã có 215 hộ kinh doanh ở tất cả các lĩnh vực; có 9 tổ hợp tác, 9 doanh nghiệp, 9 hợp tác xã, nâng tổng số lao động tham gia sản xuất ở lĩnh vực phi nông nghiệp chiếm trên 60%.

Về Đồng Lộc hôm nay, tận mắt chứng kiến những ngôi nhà cao tầng mọc lên san sát bên những con đường nhựa rộng thênh thang, phẳng lỳ, xe cộ tấp nập và sự hiếu khách của người dân nơi đây giúp ta cảm nhận rõ hơn sự đổi thay nơi ngã ba Anh hùng.

 

Theo Phó Chủ tịch UBND huyện Can Lộc Bùi Huy Cường, với sự nỗ lực của cả hệ thống chính trị và sự chung sức của người dân, tháng 10/2017, Đồng Lộc được công nhận đạt tiêu chí đô thị loại V trước một năm so với kế hoạch. Trên cơ sở những kết quả đạt được, hướng đến kỷ niệm 50 năm chiến thắng Ngã ba Đồng Lộc, tháng 4/2018, HĐND tỉnh đã thông qua nghị quyết quy hoạch xây dựng thị trấn Đồng Lộc. Dịp kỷ niệm 50 năm chiến thắng Đồng Lộc năm nay, Đảng bộ, nhân dân xã Đồng Lộc đón nhận thêm tin vui khi ngày 11/7 vừa qua, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã thông qua đề án thành lập thị trấn Đồng Lộc.

Trần Phong