Theo ông Trương Hùng Long - Cục trưởng Cục Quản lý Nợ và Tài chính đối ngoại Bộ Tài chính, quản lý nợ chính quyền địa phương đã được đưa vào trong Luật Quản lý nợ công năm 2017 và các Nghị định hướng dẫn. Trong bối cảnh hiện nay, các khoản nợ của địa phương nói riêng, các khoản nợ công nói chung có điều kiện vay sát với thị trường, nhiều khoản vay có lãi suất thả nổi. Do vậy, việc giảm thiểu rủi ro bằng công cụ kiểm soát đang là vấn đề đặt ra đối với các địa phương.

 Hội nghị Phổ biến Luật Quản lý nợ công và các văn bản hướng dẫn tổ chức tại TP Đà Lạt sáng 2/8. Ảnh: Cổng TTĐT Bộ Tài chính

"Trách nhiệm của địa phương là phải kiểm soát rủi ro ngay từ khâu lập kế hoạch đầu tư công, về bội chi ngân sách, hạn mức nợ; vấn đề đánh giá tác động khoản vay, đánh giá thành tố ưu đãi, tức là phải nghiên cứu các khoản vay đó trước khi đặt vấn đề vay, phải đánh giá hiệu quả dự án; đã được đặt ra tại Nghị quyết của Bộ Chính trị: kiên quyết không đi vay nợ cho các dự án không rõ ràng về hiệu quả sử dụng vốn; đảm bảo khả thi các dự án", ông Long nói.

Theo Luật Quản lý nợ công mới, bội chi ngân sách địa phương có nhiều nguồn, trong đó có nguồn ODA, mà đối với mỗi dự án ODA khi bắt đầu triển khai thì phải được bắt đầu từ 3 đến 5 năm trước mới đi đến giai đoạn ký kết. Tức là khi thực hiện đã phải chuẩn bị để đi đàm phán vay nợ, khi đó có thể rơi vào kế hoạch trung hạn ở giai đoạn sau, có thể rơi vào kế hoạch của năm đó.

Do đó, các địa phương làm sao phải khớp nối được vấn đề đầu tư xây dựng cơ bản với vấn đề ngân sách và khớp nối được với Trung ương về vấn đề đàm phán đi vay nợ. Các địa phương cần phải có kế hoạch triển khai, phối hợp với Bộ Tài chính, đặc biệt liên quan tới đánh giá thành tố ưu đãi, cũng như đánh giá tác động của nợ công đối với các khoản vay, mà khi xây dựng kế hoạch các địa phương cần phải tính đến.

Làm rõ hơn về vấn đề này, ông Võ Hữu Hiển - Phó Cục trưởng Cục Quản lý Nợ và Tài chính đối ngoại cho biết: Nguyên tắc cơ bản trong Luật Quản lý nợ công lần này là không chuyển tài khoản vay lại thành cấp phát ngân sách nhà nước nhằm đảm bảo thông điệp khi địa phương vay lại phải chủ động tính toán, đảm bảo tính hiệu quả của dự án, gắn trách nhiệm giải trình của các địa phương đối với các khoản vay lại.

Ông Võ Hữu Hiển cũng lưu ý: Các khoản vay mới khi có nhu cầu, địa phương phải gửi Bộ Tài chính kế hoạch chi tiết về tỷ lệ xin cấp phát vốn, tỷ lệ vay lại, nguồn trả nợ và lộ trình giải ngân hàng năm. Trên cơ sở đó, Bộ Tài chính đánh giá tác động lên nợ công, mức bội chi của địa phương, quản lý rủi ro và các quy định về phí dự phòng rủi ro... rồi mới trình Chính phủ phê duyệt, quyết định đầu tư và tiến hành đàm phán ký kết các khoản vay.

Tại Hội nghị, Giám đốc Sở Tài chính tỉnh Gia Lai Nguyễn Dũng nêu vấn đề: Các địa phương đang rất quan tâm tới các điều kiện cho vay lại, nhưng chưa có thông tin, hướng dẫn thủ tục đầy đủ để xây dựng danh mục dự án đầu tư công trung hạn trình HĐND tỉnh phê duyệt để đưa kế hoạch ngân sách trong trung hạn.

Về vấn đề này, ông Trương Hùng Long cho biết, bên cạnh việc tổ chức các Hội nghị phổ biến, tập huấn; hướng dẫn, giải thích theo nhiều phương thức khác nhau cho các địa phương, Bộ Tài chính sẵn sàng đối thoại trực tiếp với các địa phương nhằm tháo gỡ khó khăn trong quá trình triển khai thực hiện.

Theo ông Long, việc triển khai thực tế sẽ có nhiều vướng mắc, có nhiều tình huống phát sinh, động chạm tới nhiều vấn đề về ngân sách, đầu tư công; do đó với những dự án cụ thể sẽ phải có các hướng dẫn, tháo gỡ cụ thể.

PV