(CLO) Sa sút văn hóa đọc của người Việt nói chung, đối tượng học sinh, sinh viên nói riêng ngày càng đáng lo ngại. Theo một thống kê của  Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, nhân Ngày hội Sách và Văn hóa đọc thì bình quân mỗi năm, một người Việt Nam chỉ đọc 0,8 quyển sách, thấp nhiều so với các nước trong khu vực.

Văn hóa đọc

Có nhiều người cho rằng, giá sách hiện nay còn cao so với mức thu nhập của số đông người dân, chất lượng sách chưa tốt, với cộng số sách ít ỏi được phân bổ tại các thư viện  bình quân chỉ đạt 0,35 bản/người là những nguyên nhân chính  gây ảnh hưởng lớn tới việc tiếp cận sách của học sinh, sinh viên . Lý lẽ như vậy chỉ đúng một phần. Theo chúng tôi thì nguyên nhân chính nằm có phía chủ quan của giới học sinh, sinh viên chúng ta, ở chỗ là  ý thức đọc sách để tích lũy tri thức vẫn còn rất hạn chế. Thực tế cho thấy, ngay cả nhiều học sinh, sinh viên ngày nay, lứa tuổi thích khám phá, tìm tòi kiến thức từ sách, cũng rất lười nhác đọc sách, suốt ngày mải mê với game, Face book, tụ tập, quán xá…

Nhiều trường đại học, cao đẳng đã đầu tư hàng chục, hàng trăm tỉ đồng cho việc xây dựng hệ thống thư viện hiện đại, khang trang, như Thư viện đại học quốc gia thành phố Hồ Chí Minh, Trung tâm thư viện Đại học Bách Khoa, Kinh tế quốc dân ở Hà Nội… Đầu tư thì lớn nhưng tính hiệu quả của nó còn thấp, vẫn chưa "hút" được nhiều sinh viên, khi mà ý thức sử dụng thư viện, đọc sách, tìm kiếm tư liệu phục vụ cho công việc học tập của họ còn  hạn chế. Thời gian sinh viên chỉ chăm chỉ tới thư viện nhất tập trung vào các mùa thi cuối kỳ tháng 12 và tháng 6. Còn thời điểm khác, những ngày thường, các thư viện phần lớn rơi vào tình cảnh thưa thớt sinh viên.

Đến  thư viện lớn của Đại học khoa học xã hội và nhân văn, thư viện Tạ Quang Bửu của đại học Bách Khoa ( Hà Nội), nhiều người nhận thấy ngay tình trạng ghế trống bỏ không ở đây khá nhiều, chỉ một số ít sinh viên đến tìm kiếm tài liệu làm tiểu luận, đề án hoặc nghiên cứu khoa học. Chỉ có các phòng Internet ở thư viện các trường đại học luôn là điểm thu hút, đông đảo sinh viên tới lui nhất. Song cũng thật đáng buồn, nhiều cô cậu sinh viên đến đây, với mục đích học tập thì ít, chủ yếu là  say sưa với  sử dụng internet miễn phí thì nhiều.

Cần giải pháp căn cơ, lâu dài    

Mới đây, Bộ Giáo dục và Đào tạo có Công văn số 6841/BGDĐT-GDTX gửi đến các Sở trực thuộc nhằm thúc đẩy phong trào đọc, hình thành thói quen đọc trong nhà trường và cộng đồng. Theo đó, các trường tổ chức thảo luận trong trường, trao đổi với cha mẹ học sinh để thống nhất áp dụng quy định về thời gian đọc sách tại thư viện trường, ở nhà, trong đó có thời gian cha mẹ đọc sách cùng con.

Nhà trường lựa chọn, giới thiệu những cuốn sách thiết thực, phù hợp với tâm lý lứa tuổi, phù hợp với mục tiêu giáo dục. Mặt khác, Bộ yêu cầu các Sở đổi mới hình thức và phương pháp dạy học, kiểm tra, đánh giá theo hướng tận dụng các nguồn thông tin ngoài sách giáo khoa, nhất là thông tin từ thư viện.

Theo Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Vinh Hiển, một trong những mục tiêu của đổi mới chương trình giáo dục phổ thông là giúp học sinh phát triển năng lực tự học, biết thu thập và xử lý thông tin từ các nguồn khác nhau để có năng lực học tập suốt đời. Hệ thống thư viện trường học sẽ góp phần tích cực đáp ứng yêu cầu đó.

Theo chúng tôi, việc Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành Công văn thúc đẩy phong trào đọc, thói quen đọc sách trong nhà trường và cộng đồng là rất cần thiết, góp phần khơi dậy, đánh thức vai trò, ý thức trách nhiệm của nhà trường, phụ huynh, học sinh trong bối cảnh văn hóa đọc ở giới trẻ đang bị lãng quên, có chiều hướng suy giảm nghiêm trọng. Nhưng để nó thật sự bền vững, thật sự đạt hiệu quả, mục đích đề ra lại là một vấn đề vô cùng nan giải, đòi hỏi một quá trình dài hơi, có sự phối kết hợp, trách nhiệm từ nhiều phía.

Ngày Hội đọc sách, tuần lễ hội sách cần được tổ chức đều đặn, quy mô, bài bản hằng năm ở tất cả tỉnh, thành trong cả nước để thu hút, nâng cao ý thức thường xuyên ham thích đọc sách của người Việt ta, nhất là giới trí thức trẻ. Đó sẽ là những nguồn động lực giúp giới trẻ, học sinh, sinh viên có không gian tốt, môi trường thuận lợi để dấy lên phong trào, thói quen đọc sách.

Đỗ Tấn Ngọc