Mất cân bằng dinh dưỡng- khái niệm còn mơ hồ với nhiều người

Cụm từ “Mất cân bằng dinh dưỡng” thời gian gần đây được nhắc đến ngày càng nhiều trên các phương tiện truyền thông. Tuy nhiên, không ít người vẫn chưa hiểu đúng, hiểu tường tận về khái niệm này.

Để hiểu đúng về mất cân bằng dinh dưỡng, trước hết, phải hiểu cân bằng dinh dưỡng là gì? Theo PGS.TS. Trần Đình Toán, Trưởng khoa dinh dưỡng, BV Hữu Nghị, chế độ dinh dưỡng cân bằng là chế độ ăn bao gồm đầy đủ 4 nhóm chất cần thiết bao gồm: đạm, tinh bột, chất béo, vitamin và khoáng chất. Trong số đó, nhóm đường bột, chất béo, chất đạm được coi là nhóm sinh năng lượng, còn chất xơ và khoáng chất là những dưỡng chất thiết yếu giúp các chức năng cơ thể hoạt động hiệu quả và ngăn ngừa bệnh tật. Cơ thể được dinh dưỡng cân bằng được hiểu đơn giản là cung cấp cho cơ thể vừa đủ các chất dinh dưỡng có lợi và chúng tương hỗ lẫn nhau, từ đó đảm bảo được năng lượng đầu vào cần thiết để duy trì sự sống cùng các hoạt động thể chất và trí não hằng ngày.

Hiểu theo nghĩa ngược lại, mất cân bằng dinh dưỡng là khi cơ thể dung nạp không đầy đủ, theo tỷ lệ không thích hợp, không cân đối 4 nhóm chất cần thiết: đạm, tinh bột, chất béo, vitamin và khoáng chất. Nhiều người thường mặc định bữa ăn có nhiều thịt, cá, trứng, sữa… là bữa ăn dinh dưỡng nhất. Tuy nhiên, trong khoa học dinh dưỡng, đó là bữa ăn không đảm bảo tính đa dạng của thực phẩm và thường thiếu cân bằng trong tương quan giữa các chất dinh dưỡng.

 

Mất cân bằng dinh dưỡng: Hậu quả khó lường

Tình trạng mất cân bằng dinh dưỡng có thể xảy ra ở mọi giới tính và lứa tuổi. Một khi cơ thể mất cân bằng dinh dưỡng nghiêm trọng, sẽ có những dấu hiệu rất điển hình. Đơn cử như:  Mệt mỏi thường xuyên cho thấy cơ thể thiếu hụt nhiều dưỡng chất khác nhau, như máu, sắt, vitamin B12 và kali; rụng tóc, tóc khô và gãy nhiều là dấu hiệu của thiếu vitamin B6, vitamin A; tê bì chân tay là triệu chứng thiếu các vitamin B như B6 và B12 cùng với a xít folic; da rất dễ bị những vết thâm tím là dấu hiệu thiếu canxi, vitamin C, axit folic, vitamin K và vitamin B12; hay bị viêm lợi, chảy máu chân răng, tụ máu dưới màng xương, đốm xuất huyết, tăng sừng hóa ở nang lông có thể do thiếu vitamin C trầm trọng; hay bị tiêu chảy không rõ nguyên nhân rất có thể cho cơ thể có hàm lượng vitamin B12 thấp, thiếu kẽm, vitamin D, vitamin C…

Tuy nhiên, đáng quan ngại nhất, theo TS sinh học - thực phẩm Lê Đoàn Thanh Lâm - Chuyên gia trong lĩnh vực chuyển hóa và kiểm soát cân nặng, mất cân bằng dinh dưỡng sẽ khiến cơ thể không hoạt động bình thường, dẫn đến mất cân bằng chuyển hóa, mất cân bằng hóc-môn. Những rối loạn chuyển hóa này sẽ ảnh hưởng đến sắc đẹp của chị em như da xấu đi, mọc mụn, rụng tóc, gãy móng… Quan trọng hơn, nó ảnh hưởng đến sức khỏe của mọi người. Bởi vì, rối loạn chuyển hóa là yếu tố nguy cơ sinh học của thừa cân, béo phì, về lâu dài có thể dẫn tới các bệnh mãn tính như rối loạn mỡ máu, tiểu đường, cao huyết áp, ung thư...  Nhiều chị em phụ nữ ghi bị tăng cân quá mức thường “điên cuồng”  tìm kiếm mọi cách để kéo giảm cân nặng, từ nhịn ăn, áp dụng chế độ ăn kiêng hà khắc, sử dụng viên uống giảm cân - đốt mỡ, trà giảm cân, tự thanh lọc - giải độc... Tuy nhiên, họ không hiểu được rằng béo phì còn là hệ quả trực tiếp và thường gặp nhất của chứng rối loạn chuyển hóa do cơ thể mất cân bằng dinh dưỡng. Vì thế, theo TS sinh học - thực phẩm Lê Đoàn Thanh Lâm, muốn kiểm soát cân nặng một cách chuẩn nhất thì phải chú ý đến dinh dưỡng và tập luyện. Và muốn có chế độ ăn uống, tập luyện hiệu quả phải dựa trên hiểu biết về các quy luật chuyển hóa trong cơ thể.

                                       

MỘT BỮA ĂN ĐÁP ỨNG TỐT QUY LUẬT CHUYỂN HÓA TRONG CƠ THỂ PHẢI ĐẢM BẢO AN TOÀN, KHÔNG CHỨA CHẤT ĐỘC HẠI, CHẤT BẢO QUẢN; ĐẦY ĐỦ CHẤT DINH DƯỠNG MANG NĂNG LƯỢNG VÀ VI CHẤT. CÂN BẰNG DINH DƯỠNG ĐỂ KIỂM SOÁT CẤN ĐỀ CÂN NẶNG CÙNG CÁC CHỈ SỐ SỨC KHỎE NHƯ MỠ MÁU, ĐƯỜNG HUYẾT, HUYẾT ÁP... HIỆN TẠI, HỘI ĐỒNG KHOA HỌC CỦA ỦY BAN AN TOÀN THỰC PHẨM CHÂU ÂU ĐÃ CÔNG NHẬN MỘT LOẠI SẢN PHẨM CÓ THỂ ĐÁP ỨNG CÁC TIÊU CHÍ TRÊN VÀ CÓ TÁC DỤNG TRONG VIỆC GIẢM CÂN CŨNG NHƯ DUY TRÌ CÂN NẶNG SAU ĐÓ. ĐÓ LÀ BỮA ĂN THAY THẾ. QUA NGHIÊN CỨU, TỔNG HỢP CÁC THỬ NGHIỆM LÂM SÀNG, HỘI ĐỒNG KHOA HỌC ĐÃ CHO PHÉP VÀ RA QUY CHUẨN THÀNH PHẦN CHO BỮA ĂN THAY THẾ ĐỂ CÓ THỂ THAY THẾ TOÀN BỘ BỮA ĂN TRONG NGÀY CỦA MỘT CHẾ ĐỘ ĂN KIỂM SOÁT CÂN NẶNG. ĐÂY CÓ THỂ LÀ MỘT GIẢI PHÁP AN TOÀN, CÂN BẰNG VÀ PHÙ HỢP VỚI NGƯỜI VIỆT NAM. TUY NHIÊN, CŨNG CẦN CÓ SỰ HƯỚNG DẪN, THEO DÕI CỦA BÁC SĨ HAY CHUYÊN GIA DINH DƯỠNG ĐỂ ĐẢM BẢO HIỆU QUẢ SỨC KHỎE TỐT NHẤT.

(TS sinh học - thực phẩm Lê Đoàn Thanh Lâm - Chuyên gia trong lĩnh vực chuyển hóa và kiểm soát cân nặng)

Cân bằng dinh dưỡng bằng bữa ăn hàng ngày

Theo các chuyên gia dinh dưỡng, cách tốt nhất để cân bằng dinh dưỡng là tạo ra những bữa ăn đảm bảo tốt quá trình chuyển hóa trong cơ thể. Theo TS sinh học - thực phẩm Lê Đoàn Thanh Lâm, một bữa ăn đáp ứng tốt quy luật chuyển hóa trong cơ thể phải đảm bảo an toàn, không chứa chất độc hại, chất bảo quản; đầy đủ chất dinh dưỡng mang năng lượng và vi chất, cân bằng dinh dưỡng để kiểm soát cấn đề cân nặng cùng các chỉ số sức khỏe như mỡ máu, đường huyết, huyết áp... “Bữa ăn hợp lý là bữa ăn có đủ năng lượng, đủ chất dinh dưỡng Protid, lipid, Glucid, Vitamin và các chất dinh dưỡng phải ở một tỷ lệ cân đối, thích hợp với từng loại đối tượng”, PGS.TS Trần Đình Toán, Trưởng khoa dinh dưỡng, Bệnh viện Hữu Nghị nhấn mạnh. Các nghiên cứu dinh dưỡng đã chỉ ra, mỗi ngày, một người cần lượng dinh dưỡng tối thiểu khoảng 20 chất để có thể ngăn chặn cơ thể mắc các bệnh do thiếu vi chất dinh dưỡng, tối đa khoảng 90 chất mới có thể cải thiện và nâng cao sức khỏe. Dù chỉ chiếm tỷ trọng rất nhỏ nhưng các loại khoáng chất, vitamin vô cùng quan trọng với cơ thể.

 

Tuy nhiên, áp lực của cuộc sống hiện đại đang mất cân bằng dinh dưỡng ngay từ những bữa ăn hàng ngày, nhiều người hình thành thói quen ăn các loại thức ăn nhanh, chế biến công nghiệp, bỏ bữa, ăn quá bữa… Hậu quả của việc ăn uống không điều độ, không đủ cả 4 nhóm thực phẩm cơ bản là cơ thể thiếu những chất cần thiết như vitamin, khoáng chất, chất xơ, trong khi lại thừa quá nhiều các chất gây hại như muối, đường, chất béo bão hòa, phụ gia thực phẩm… Điều này dẫn đến tình trạng thiếu dinh dưỡng vẫn cao trong khi tỷ lệ thừa cân và béo phì cũng tăng rất nhanh.

Vì vậy, các chuyên gia dinh dưỡng khuyến cáo, thay vì phó mặc sức khỏe cho các bữa ăn không đảm bảo ngoài hàng quán hay quá bận rộn không thể tự nấu nướng, hãy sử dụng các giải pháp cân bằng dinh dưỡng khác. Đơn cử như  bữa ăn cân bằng VSanté để cân bằng dinh dưỡng toàn diện và kiểm soát cân nặng cũng như cải thiện sức khỏe cho mình! Sử dụng bữa ăn cân bằng, bạn không cần mất nhiều thời gian để chuẩn bị nấu nướng, chỉ với 10s thôi là bạn đã chuẩn bị xong một bữa ăn tiện lợi, đủ dinh dưỡng. Đáng chú ý là sử dụng bữa ăn cân bằng rất an toàn, không những giúp bạn kiếm soát cân nặng, kiếm soát các chỉ số sức khỏe. Bên cạnh đó, bạn sẽ không còn phải đối mặt với tình trạng thực phẩm bẩn hay thực phẩm nhiễm hóa chất. Đặc biệt, các thành phần nguyên liệu trong bữa ăn được lên công thức bởi đội ngũ chuyên gia Pháp Việt, phù hợp với nhu cầu khuyến nghị dành cho người Việt của Viện dinh dưỡng quốc gia, nhờ vậy mà các chất dinh dưỡng cũng được cân bằng để phòng tránh các rối loạn chuyển hóa.

P.V