Đó là những câu hỏi buộc phải có câu trả lời thỏa đáng, bởi báo chí là nghề đòi hỏi phải xây dựng được một đội ngũ người làm báo, không những tinh thông về nghiệp vụ mà còn đủ tâm, đủ đức, xứng đáng là những người cung cấp, định hướng thông tin cho dư luận.  

Chiều 8/10, Công an tỉnh Nghệ An đã phát hiện, bắt giữ đối tượng Vũ Thái Quảng (SN 1974), trú tại xã Hưng Xá, huyện Hưng Nguyên (Nghệ An). Ông Quảng bị Cơ quan CSĐT CATP Hồ Chí Minh truy nã từ năm 1999.

Đáng nói là tại thời điểm bị bắt, ông Vũ Thái Quảng đang là phóng viên thường trú của báo Kinh doanh và Pháp luật (KD&PL) tại Nghệ An.

Vụ việc của ông Quảng đã nhắc công luận nhớ lại một số vụ việc cũng của tòa soạn báo KD&PL: Năm 2016, tại Thái Bình, hai trong ba người bị cơ quan công an triệu tập để làm rõ việc tống tiền một bệnh viện là phóng viên báo KD&PL, một người về báo được 3 tháng, một người mới về báo được 4 ngày.

Gần đây, vào tháng 3/2017, Công an quận Hồng Bàng, Hải Phòng đã tạm giữ hình sự 3 cán bộ, phóng viên của Văn phòng đại diện báo KD&PL tại Hải Phòng để điều tra về hành vi cưỡng đoạt tài sản.

Các tòa soạn cần phải quan tâm xây dựng đội ngũ người làm báo vừa tinh thông về nghiệp vụ vừa đủ tâm, đủ đức.

 

Thực tế, không chỉ báo KD&PL mà còn nhiều cơ quan báo chí khác cũng từng có phóng viên bị bắt do liên quan tới các hành vi vi phạm pháp luật.

Cơ quan báo chí- nơi cung cấp và định hướng thông tin đúng đắn cho dư luận- lẽ ra không có chỗ cho những đối tượng như thế này.

Vậy đâu là nguyên do dẫn đến thực trạng đáng lo ngại này?

Nói về ông Quảng, bài báo “Đi tìm sự thật về một phóng viên có lệnh truy nã” đăng trên báo KD&PL có đoạn: “Cách nay 2 năm, trước khi tiếp nhận Vũ Thái Quảng về đầu quân cho báo KD&PL, Ban Biên tập cử người về địa phương xác minh thẩm định hồ sơ”.

Trừ khi ông Quảng là trường hợp cá biệt cần phải về tận địa phương xác minh hồ sơ cá nhân, nếu không có thể hiểu: Việc về địa phương xác minh này được áp dụng cho mọi trường hợp phóng viên của tòa soạn này.

Cơ quan nào khi tuyển dụng lao động đều phải xác minh con người. Tất nhiên, phải khẳng định rằng, cơ quan báo chí không phải là cơ quan điều tra, vì thế, không thể đòi hỏi mọi sự xác minh phải đạt được sự chuẩn xác 100%. Nhưng, cũng phải nói ngay rằng, đối với các cơ quan báo chí, việc xác minh con người trước khi tuyển dụng vào vị trí nhà báo, phóng viên lại càng quan trọng bởi, mỗi khi thực hiện chức trách, nhiệm vụ, người phóng viên ấy không phải là một cá nhân đơn lẻ, còn là đại diện cho cơ quan báo chí của mình đến trao đổi thông tin với các cá nhân, tổ chức khác. Vì thế, việc xác minh nhân thân nhân sự của mỗi cơ quan báo chí là hết sức cần thiết và phải tường minh hết mức có thể, không thể chỉ từ vài dòng qua loa trên lý lịch.

Tất nhiên, tình trạng hàng năm cử nhân báo chí tốt nghiệp đông đảo nhưng nhiều tòa soạn vẫn “kêu” thiếu phóng viên là có thật. Bởi tuyển được người có bản lĩnh vững vàng, có chuyên môn nghiệp vụ và trình độ nhận thức về chính trị tốt chưa bao giờ là điều dễ dàng với mỗi tòa soạn. Tuyển chọn là một chuyện, đào tạo và bồi dưỡng, “đào tạo lại” tại mỗi tòa soạn cũng là câu chuyện cần thiết không kém. Nhiều cơ quan báo chí như Thông tấn xã Việt Nam, Tuổi trẻ, Pháp luật TP. Hồ Chí Minh… sau một thời gian thử thách, tuyển dụng được người, còn phải tự mở lớp để đào tạo bổ sung các kỹ năng cho phóng viên để phù hợp nhất với đặc thù riêng của từng cơ quan.

Trong khi đó, nhiều tòa soạn, vì nhiều lý do, thường thả nổi việc tuyển dụng đầu vào, bắt phóng viên phải tự “bơi” để vừa hoàn thành nhiệm vụ bài vở, vừa kiếm tiền về cho cơ quan.

Với những phóng viên trẻ thiếu kinh nghiệm, không được sự quan tâm của ban biên tập, lại bị áp lực về kinh tế, rất dễ dẫn đến việc sa ngã vào việc kiếm tiền bằng mọi giá.

Nghề báo là nghề đặc thù dễ dàng tiếp cận với nhiều thông tin, nhất là thông tin về mâu thuẫn, tiêu cực trong đời sống. Nếu không đủ bản lĩnh vững vàng sẽ rất dễ dẫn đến con đường đánh đổi “im lặng trước tiêu cực” để lấy tiền. Và đây là con đường tha hóa ngắn nhất.

Lương thiện là một sự lựa chọn không dễ dàng, nhất là trong hoàn cảnh nghề báo luôn đứng trước nhiều cám dỗ. Tờ báo nào cũng cần những nhà báo có tâm, có nghề. Mỗi tờ báo trước hết phải làm lành mạnh chính mình trước, thận trọng từ khâu chọn người đến các quy định tác nghiệp. Các cơ quan quản lý báo chí cũng cần siết chặt các chế tài để mỗi tòa soạn đều đi đúng hướng, đúng tôn chỉ, mục đích. Có như vậy mới tạo ra được môi trường báo chí lành mạnh.❏

Tử Hưng