Phát biểu khai mạc diễn đàn, PGS.TS Bùi Quang Tuấn, Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam cho biết, trong bối cảnh nhiều đổi thay của kinh tế thế giới, đặc biệt là trước cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đang hiện hữu và nhiều tác động mạnh mẽ tới các khu vực kinh tế như hiện nay, các doanh nghiệp tư nhân nói riêng và khu vực kinh tế tư nhân nói chung đang đứng trước rất nhiều áp lực cạnh tranh và những vấn đề khó khăn nội tại.

Vậy làm sao để khuyến khích khu vực kinh tế tư nhân phát triển; trong đó, nhất là các doanh nghiệp vừa, nhỏ và siêu nhỏ, nhiều đại biểu đã bày tỏ quan điểm và ý kiến đề xuất nhiều giải pháp liên quan tới tín dụng, chính sách hỗ trợ về vốn, thuế, đất đai, thủ tục hành chính...

Tại diễn đàn, TS. Lê Xuân Sang, Phó viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam cho biết, nền kinh tế đã đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận với nhiều chỉ tiêu đạt và vượt kế hoạch. Môi trường kinh doanh, lòng tin trong nước được phục hồi và cải thiện. Tuy nhiên, có nhiều vấn đề đặt ra như nhiều chỉ số giá xuất khẩu hàng hoá chủ yếu tăng trưởng về lượng, không đi liền với tăng trưởng về chất. Không ít DN phải ngừng hoạt động, đóng cửa. Chỉ số sử dụng lao động DN công nghiệp giảm...

Ông Sang cũng nhận định về triển vọng kinh tế Việt Nam năm 2019 – 2020. Theo đó, mặc dù 2 tháng đầu năm 2019, thể hiện rõ hơn sự bi quan về tăng trưởng toàn cầu. WB điều chỉnh 1/2019 về tăng trưởng toàn cầu 2019, năm 2020 giảm chỉ còn 3,5% và 3,6% từ mức 3,7% vào tháng 10/2018. Dự báo tăng trưởng GDP là 6,6-6,8%.

TS. Võ Trí Thành, Viện trưởng Viện Nghiên cứu chiến lược thương hiệu và cạnh tranh cho rằng, kinh tế tư nhân mới đây mới được cho là động lực phát triển. Kinh tế tư nhân, bao gồm rất nhiều hộ gia đình, hàng ngàn start-up... Có 4 thay đổi gắn với DN đó là hội nhập và toàn cầu hoá, công nghệ và sáng tạo, cách mạng tiêu dùng do tầng lớp trung lưu tạo ra, bất định/rủi ro gia tăng.

Theo PGS. TS. Trần Đình Thiên, đóng góp GDP chủ yếu vẫn là thành phần kinh tế Nhà nước (28%) và kinh tế hộ gia đình (32%), nhưng đây lại là 2 lực lượng “có vấn đề” nhất về năng lực. Thực lực của nền kinh tế cải thiện chậm, hiện tại rất yếu.

Khu vực hộ gia đình là lực lượng nhỏ bé, manh mún, trong khi kinh tế Nhà nước hoạt động kém hiệu quả, thua lỗ lớn, nợ xấu nhiều, tiêu phí nhiều tài nguyên và nguồn lực quốc gia.

Số doanh nghiệp “nhỏ và siêu nhỏ” vẫn chiếm 95-96% tổng số doanh nghiệp, số doanh nghiệp “vừa” chỉ chiếm khoảng 1,7% tạo thành chỗ khuyết thiếu cơ cấu quan trọng.  

“Tỷ trọng quá nhỏ bé của nhóm doanh nghiệp vừa chứng tỏ doanh nghiệp tư nhân Việt Nam rất khó lớn, chậm lớn và cũng khó có lực lượng tốt để phát triển thành doanh nghiệp lớn.

Trong khi đó số doanh nghiệp lớn - chiếm khoảng 2% tổng số doanh nghiệp – chủ yếu lớn nhờ kinh doanh bất động sản và đang phải đối mặt với một môi trường kinh doanh nhiều rủi ro, bởi lớn lên nhờ đầu cơ là chính.

Tài năng của doanh nhân Việt Nam tập trung vào đầu cơ chứ không phải cho đầu tư và cạnh tranh quốc tế, trong khi nguy cơ phạm luật mang tính hiện thực rất cao”- ông Trần Đình Thiên cho hay.

Để kinh tế tư nhân bứt phá, các chuyên gia kinh tế cho rằng, cần có những giải pháp để phát triển khu vực kinh tế tư nhân, trong đó tập trung giải tỏa các vấn đề căn bản – dài hạn: cơ cấu và cơ chế. Theo đó, cần tập trung tối đa cho tái cơ cấu và đổi mới mô hình tăng trưởng.

Phương Thảo