Chủ trì buổi làm việc là Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển. Về phía Chính phủ có Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ, Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng, Chủ tịch Ủy ban quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp Nguyễn Hoàng Anh, lãnh đạo các bộ, ngành, các tập đoàn, tổng công ty Nhà nước.

 Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển phát biểu tại buổi làm việc

Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển cho biết, trước khi có buổi làm việc với Chính phủ ngày hôm nay, Đoàn giám sát của Quốc hội đã tổ chức 3 đoàn thực hiện giám sát việc thực hiện chính sách, pháp luật về quản lý, sử dụng vốn, tài sản của Nhà nước tại doanh nghiệp và cổ phần hoá doanh nghiệp Nhà nước giai đoạn 2011- 2016 tại các địa phương: Hà Nội, Vĩnh Phúc, Hải Phòng, Đà Nẵng, Khánh Hòa, Bình Dương, Đồng Nai và TPHCM; các Bộ: Công Thương, GTVT, Xây dựng, Lao động, Thương binh và Xã hội, Nội vụ; các Tập đoàn, Tổng công ty: Dầu khí, Điện lực, Dệt may, Hàng không Việt Nam, Cao su, Sabeco, Than- Khoáng sản, Xăng dầu Việt Nam.

Nội dung giám sát này có ý nghĩa quan trọng trong chương trình làm việc của Quốc hội nhiệm kỳ 2016- 2021. Kết quả giám sát sẽ đánh giá lại việc quản lý vốn, tài sản Nhà nước tại doanh nghiệp và công tác cổ phần hoá giai đoạn 2011- 2016, xem xét các kết quả tích cực và các tồn tại, yếu kém, nguyên nhân, trách nhiệm trong quá trình triển khai chính sách, pháp luật.

Việc Đoàn giám sát làm việc với Chính phủ sẽ giúp Đoàn bổ sung, hoàn thiện báo cáo để trình Thường vụ Quốc hội cho ý kiến vào tháng 4 tới, trước khi đưa ra Quốc hội thảo luận, ra nghị quyết giám sát vào tại kỳ họp thứ 5, diễn ra vào tháng 5.

Tại buổi làm việc, Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng, người đứng đầu cơ quan đại diện Nhà nước quản lý về tài chính, cổ phần hoá doanh nghiệp Nhà nước đã báo cáo về việc thực hiện nhiệm vụ trong giai đoạn 2011- 2016.

Theo Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng, quy mô vốn chủ sở hữu của các doanh nghiệp 100% vốn Nhà nước đều tăng. Năm 2016, tổng vốn chủ sở hữu của các doanh nghiệp Nhà nước là 1,398 triệu tỷ đồng, tăng 92,2% so với năm 2011, quy mô tổng tài sản là 3,053 triệu tỷ đồng, tăng 45,8% so với năm 2011.

Tuy nhiên, hiệu quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp Nhà nước cầm chừng, hiệu suất sử dụng vốn chưa cao do ảnh hưởng của khủng hoảng kinh tế thế giới trong giai đoạn 2011- 2013. Từ giai đoạn 2014- 2015, doanh nghiệp Nhà nước hoạt động hiệu quả hơn, nhưng tới 31/12/2016 vẫn còn doanh nghiệp Nhà nước kinh doanh thua lỗ.

Về cổ phần hoá, các bộ, ngành, doanh nghiệp Nhà nước đã chú trọng bán cổ phần cho nhà đầu tư chiến lược sau cổ phần hoá và khi trở thành công ty cổ phần, công tác quản trị điều hành quản lý thông tin sau cổ phần hoá cho nhà đầu tư chiến lược đã chuyển biến đáng kể, tác động tích cực tới sự phát triển của thị trường chứng khoán, bảo đảm quyền lợi chính đáng của người lao động, hầu hết hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp Nhà nước được nâng lên.

Tổng hợp kết quả của 350 doanh nghiệp Nhà nước sau cổ phần hoá sau năm 2015 cho thấy, bình quân lợi nhuận trước thuế tăng 49%, nộp ngân sách tăng 27%, vốn điều lệ tăng 72%, doanh thu tăng 29%, thu nhập bình quân người lao động tăng 33%... Tiền thu được từ cổ phần hoá được quản lý chặt chẽ, thực hiện các nhiệm vụ chi quan trọng của quốc gia theo quy định của luật pháp.

Tuy nhiên, Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng cho biết quản lý và sử dụng tài sản Nhà nước, cổ phần hoá doanh nghiệp Nhà nước vẫn còn nhiều hạn chế cần tiếp tục được khắc phục bằng việc sửa đổi, hoàn thiện các quy định của pháp luật.

Báo cáo về kết quả giám sát bước đầu tại các bộ, địa phương, doanh nghiệp, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh bày tỏ đánh giá cao các chỉ đạo của Chính phủ trong quản lý, sử dụng vốn, tài sản Nhà nước và cổ phần hoá doanh nghiệp Nhà nước thời gian qua đã theo đúng chủ trương của Đảng, Nhà nước.

Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách Nguyễn Đức Hải cho rằng các văn bản quy phạm pháp luật ban hành kịp thời trong giai đoạn 2011- 2016 đã khắc phục bất cập của giai đoạn trước. Nhiều bộ, địa phương và doanh nghiệp Nhà nước đã làm tốt việc xác định cổ đông chiến lược cho doanh nghiệp Nhà nước, cổ phần hoá thành công nhiều doanh nghiệp Nhà nước, từng bước khắc phục các lỗ hổng trong xác định giá trị doanh nghiệp...

Tuy nhiên, lãnh đạo các ủy ban của Quốc hội cũng chỉ ra nhiều bất cập như: Tỷ lệ nợ phải trả trên vốn chủ sở hữu và nợ quá hạn của doanh nghiệp Nhà nước còn cao, nhiều khoản đầu tư chưa mang lại hiệu quả. Nguyên nhân là kiểm soát nội bộ yếu và kiểm soát từ bên ngoài còn chưa theo kịp yêu cầu. Số lượng doanh nghiệp Nhà nước cổ phần hoá cao nhưng tỷ lệ vốn Nhà nước bán ra lại thấp, xác định giá trị doanh nghiệp còn nhiều bất cập...

Đoàn giám sát cũng ghi nhận bước đầu một số kiến nghị để làm tốt hơn việc quản lý vốn, tài sản và cổ phần hoá doanh nghiệp Nhà nước, trong đó có việc ban hành Luật về cổ phần hoá doanh nghiệp Nhà nước, hoàn thiện các văn bản pháp luật cho phù hợp với Nghị quyết Trung ương 5 khoá XII của Đảng.

PV