Báo Nhà báo và Công luận đã có cuộc trò chuyện với nhà báo Bích Yến - đại diện báo Văn nghệ (tại Áo, EU và Liên hiệp quốc tại Vienna). Câu chuyện giữa chúng tôi chỉ như một mảnh ghép nhỏ về nữ nhà báo này, vẫn mong là có dịp, sẽ được viết về chị nhiều hơn nữa.

Nữ nhà báo kết nối truyền thông giữa Việt Nam và Áo

+ Tốt nghiệp cử nhân chuyên ngành kinh tế, đâu là điều khiến chị có “ngã rẽ” đặc biệt để quyết định lựa chọn đến với nghề báo và hoạt động truyền thông báo chí?

- Tôi tốt nghiệp kinh tế và làm việc tại báo Văn nghệ năm 2005 với vị trí công việc là kế toán nhưng lạ lùng là tôi lại cứ thích viết văn, viết báo và những thành tựu bước đầu trong sự nghiệp của mình đều gắn với nghề báo. Say mê viết đến mức dần dà tôi đắm đuối với công việc như là hơi thở. Năm 2008, tôi đã nhận được học bổng hỗ trợ quốc tế DFI (thuộc Quỹ Ford) cho chương trình thạc sĩ. Vì vậy, tôi đã chọn ôn thi cao học chuyên ngành báo chí tại Học viện Báo chí và Tuyên truyền. Cũng trong năm đó, tôi đã xuất bản tập truyện ngắn “Một nửa là người” và đoạt giải thưởng “Tác giả trẻ” của Ủy ban Liên hiệp các Hội văn học nghệ thuật Việt Nam, được bình chọn “5 Gương mặt được công chúng ghi nhận năm 2008” của báo Lao động Thủ đô… Năm 2009, tôi đã có cơ duyên được Hội Hữu nghị Áo -Việt, Liên đoàn Lao động Cộng hòa Áo mời tham dự chương trình giao lưu văn hóa tại Cộng hòa Áo.

+ Được biết, sau dịp đó chị đã xin thực tập tại tờ báo Wiener Zeitung – tờ báo lâu đời nhất thế giới còn hoạt động, nay đã trở thành Tập đoàn. Ở đó có gì thú vị không, thưa nhà báo?

- Rất nhiều điều ý nghĩa với tôi! Với học bổng hỗ trợ, tôi đã mạnh dạn đặt vấn đề với ban lãnh đạo tập đoàn báo Wiener Zeitung, để thực Tập tại tòa soạn này. Ở đó, tôi đã đề xuất ý tưởng xuất bản chuyên san chung đầu tiên với họ, nhân dịp kỷ niệm 1.000 năm Thăng Long - Hà Nội. Và với sự hỗ trợ của các nhà báo, chuyên gia hai nước, những hình ảnh về thủ đô Hà Nội nghìn năm văn hiến đã lần đầu tiên xuất hiện trên Chuyên san ngoại giao “Dossier 1000 Jahre Ha noi - Chào Hà Nội 1000 năm” - tờ báo hoàng gia của Cộng hòa Áo, Wiener Zeitung. Chuyên san này đã bán được hơn 50.000 bản bằng tiếng Đức tại thị trường châu Âu; hàng nghìn bản tại thị trường Bắc Mỹ cũng như hơn 10.000 bản bằng tiếng Anh tại Việt Nam. Đây được coi là ấn phẩm xuất bản chung đầu tiên, đánh dấu mối quan hệ hợp tác trong lĩnh vực báo chí truyền thông giữa Cộng hòa Áo và Việt Nam. 

+ Bên cạnh những công trình nghiên cứu khoa học, cung cấp tài liệu tham khảo cho các hoạt động nghiên cứu và hoạt động thực tiễn của báo chí Việt Nam, chị còn tham gia tích cực vào việc kiến tạo các chương trình giao lưu trao đổi đoàn giữa các nhà báo quốc tế và nhà báo Việt Nam. Chị có thể chia sẻ thêm về điều này?

- Đúng vậy, ngay từ những năm đầu tiên định cư tại Áo, tôi đã tìm cách kết nối các cơ sở đào tạo về báo chí giữa hai nước. Bởi chỉ có bằng cách này, người Áo cũng như người châu Âu mới biết và hiểu rõ hơn về báo chí Việt Nam để qua đó có thể cùng nhau hợp tác nghiên cứu về lĩnh vực này. Chẳng hạn như từ năm 2013 đến nay, tôi đã cùng Học viện Báo chí và Tuyên truyền và Giáo sư Thomas A Bauer, đã đặt nền móng xây dựng chương trình Khóa học mùa hè tại Áo. Theo đó, hàng trăm lượt nhà báo, nghiên cứu sinh, giảng viên, nhà khoa học, lãnh đạo báo chí của Việt Nam đã sang học tập, nghiên cứu tại các trường đại học và các cơ quan báo chí lớn của Áo, EU, đồng thời, hai bên đã thực hiện một số công trình nghiên cứu khoa học chung. Đặc biệt Học viện Báo chí Tuyên truyền (AJC) và Viện Truyền thông - Đại học Tổng hợp Wien, đã hai lần thực hiện việc ký kết biên bản ghi nhớ và nâng cấp mối quan hệ hợp tác quốc tế trong đào tạo và nghiên cứu báo chí truyền thông. Tôi vẫn đang ấp ủ dự định thành lập một quỹ truyền thông để hỗ trợ những nhà báo trẻ Việt Nam sang Áo và châu Âu học tập, nghiên cứu cũng như đóng góp cho các hoạt động giao lưu, trao đổi về báo chí truyền thông của hai nước.

+ Để tạo dựng được chỗ đứng trong làng báo chí của Áo, EU cũng như gây dựng được tên tuổi của mình trong giới nghiên cứu khoa học báo chí truyền thông tại Áo, hẳn là không ít thách thức, thưa chị?

- Thực ra, đã có những lúc tôi nghĩ sẽ bỏ cuộc. Nếu tôi làm ở Việt Nam thì sẽ dễ dàng hơn nhiều ở nơi đất khách quê người này. Nhưng vì đam mê và thấy những công việc đang làm thật nhiều ý nghĩa, mang giá trị của sự kết nối báo chí truyền thông giữa Việt Nam và Áo, EU nên những tâm huyết cho công việc dường như cứ “níu kéo” tôi hằng ngày. Không những thế, tôi cập nhật các thông tin diễn ra tại Áo, EU, Liên hiệp quốc tại Vienna, đồng thời tích cực truyền tải các thông tin về đời sống của người Việt tại châu Âu tới bà con ở những nước sở tại. Những chuyến đi thực tế đến Hungary, Séc, Slovakia và nhiều quốc gia châu Âu khác giúp tôi hiểu hơn về cuộc sống của bà con người Việt tại châu Âu, đưa thông tin về các hoạt động, về cuộc sống của cộng đồng người Việt Nam tại châu Âu đến với người dân trong nước, đến với kênh truyền hình đối ngoại trong nước... Và cuộc sống sôi động ấy cho tôi rất nhiều cảm xúc, giúp tôi không dừng lại.

Hãy sống một cách hiền lương và có ý nghĩa

+ Có người nhận định về chị: Có một Bích Yến nồng ấm, khiêm nhường! Tôi thì  thích điều mà chị từng tâm niệm: “Hãy sống một cách hiền lương và có ý nghĩa”. Tôi thấy điều ấy có trong từng tác phẩm báo chí của chị?

- Tôi nghĩ mình cũng có nhiều may mắn để có một cuộc sống tinh thần phong phú, an nhiên. Những con người tôi gặp, những nhân vật trong tác phẩm của tôi đã giúp tôi hiểu được điều ấy. Chẳng hạn như trong cuốn sách “Những mảnh ghép Quân vương” của tôi có 86 câu chuyện - nhân vật đã tận hiến cho các lĩnh vực văn hóa - nghệ thuật bao gồm điện ảnh, âm nhạc, hội họa, văn chương; các học giả, chính khách, các nguyên thủ quốc gia - những nhà hoạt động chính trị, xã hội; các nhà hoạt động trên lĩnh vực báo chí - truyền thông; hơn chục doanh nhân người Việt ở trong và ngoài nước, người nước ngoài ở Việt Nam. Tất cả những gương mặt ấy mang đến một thông điệp: Muốn tỏa sáng thì hãy cháy lên niềm đam mê và khát vọng, để đi đến thành công trong sự nghiệp, bắt đầu từ những công việc thường ngày, những phận sự dù nhỏ nhất. Và với tôi, mỗi công việc mình làm, tôi đều nghĩ sẽ có ý nghĩa cho cuộc sống, chí ít thì sẽ chắc chắn rằng, cho ai đó đang cần.

+ Ý nghĩa như là Dự án “Ngày Quốc tổ Việt Nam toàn cầu” mà cách đây vài ngày chị cùng cộng sự vừa tổ chức lần thứ 2 tại Lào phải không chị?

- Thực sự tôi vẫn còn cảm xúc lâng lâng khi sự kiện vừa khép lại. Với mong muốn thông qua sự kiện này, nền văn hóa Việt Nam có thể đối thoại được với nền văn hóa của các nước trên thế giới. Tư thế của kiều bào Việt ở nước ngoài sẽ ngày càng có điều kiện nâng cao và đối thoại được với người bản xứ. Họ sẽ ngày càng hiểu nhau hơn, xích lại gần nhau hơn trong sự tôn trọng và tôn vinh lẫn nhau. Dự án đã nhận được sự ủng hộ nhiệt tình của bà con kiều bào, bởi những ai xa quê đều mang trong mình nỗi niềm đau đáu được duy trì và gìn giữ văn hóa Việt ngay tại nước sở tại, nhân lên lòng tự hào dân tộc. Và là một nhà báo, tôi muốn mình góp một chút sức lực nhỏ bé vào niềm kiêu hãnh, tự cường của người Việt Nam ở nước ngoài.

+ Vâng, xin cảm ơn chị!

Hà Vân (Thực hiện)