Theo nhận định tại bản án phúc thẩm số 735/2013/HSPT ngày 28/11/2013 của Tòa phúc thẩm – TAND tối cao tại Hà Nội, việc điều tra ở cấp sơ thẩm không đầy đủ, có dấu hiệu bỏ lọt tội phạm…

 

Cụ thể, chứng cứ để chứng minh “tính chất và mức độ thiệt hại do hành vi phạm tội gây ra” để đánh giá tính chất, hậu quả của hành vi phạm tội trong việc xác định tội phạm và quyết định hình phạt không vững chắc.

 

Theo Hội đồng xét xử (HĐXX) cấp phúc thẩm, mặc dù đã “tách số tiền nợ của Cty TNHH Thẩm Hường để giải quyết bằng một vụ án khác”, nhưng bản án cấp sơ thẩm vẫn xác định, Cty Thẩm Hường vay trái pháp luật là 12.206.000.000 đồng (Mười hai tỷ hai trăm linh sáu triệu đồng). Việc Tòa án cấp sơ thẩm không đưa Cty Thẩm Hường cùng Ngân hàng phát triển Việt Nam vào tham gia tố tụng và do việc “tách số tiền nợ của Cty TNHH Thẩm Hường để giải quyết bằng một vụ án khác”, nên hậu quả chính xác của vụ án chưa thể xác định được (kết quả tranh chấp về số tiền còn nợ của Cty Thẩm Hưởng với Vietinbank, kết quả giải quyết tranh chấp về nghĩa vụ bảo lãnh của Ngân hàng phát triển Việt Nam với Vietinbank chưa có, mà đây chính là hậu quả của vụ án hình sự này.

 

HĐXX cấp phúc thẩm cũng nhận định, có căn cứ để cho rằng vụ án có đồng phạm khác.

 

Theo đó, ngoài các bị cáo Ngô Văn Hanh (Nguyên giám đốc Vietinbank Yên Bái), Trần Sỹ Trường (nguyên trưởng phòng tín dụng), Hoàng Xuân Phong (nguyên cán bộ phòng tín dụng), chứng cứ trong hồ sơ vụ án cho thấy còn có một số đồng phạm khác trong hành vi “Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của tổ chức tín dụng”. Mặc dù xác định hậu quả của vụ án thuộc trường hợp đặc biệt nghiêm trọng và bản án sơ thẩm cũng đã xác định rõ hành vi đồng phạm của 10 người khác nữa, trong đó có một số người có vai trò tích cực như: Phó giám đốc chi nhánh Vietinbank Yên Bái – Tạ Bích Thủy, nguyên tổ trưởng tổ Quản lý rủi ro – Trịnh Thị Ngọc Hoa, nguyên Phó trưởng phòng khách hàng – Nguyễn Thành Chung và nguyên Kế toán trưởng trưởng – Nguyễn Thị Minh Thúy, nhưng Tòa án cấp sơ thẩm lại đồng tình với việc không truy cứu trách nhiệm hình sự đối với số người này của Viện kiểm sát sơ thẩm là không phù hợp với tính chất đặc biệt nghiêm trọng của vụ án, không đảm bảo sự công bằng, bình đẳng trước pháp luật giữa những người có hành vi phạm tội với nhau.

 

Ngoài ra, theo HĐXX cấp phúc thẩm, theo quy định tại Điều 179 Bộ luật hình sự thì chỉ những hành vi vi phạm quy định của pháp luật về cho vay trong hoạt động tín dụng mới bị coi là tội phạm, nhưng Cáo trạng của VKSND tỉnh Yên Bái truy tố và Tòa án cấp sơ thẩm xết xử các bị cáo chủ yêu căn cứ vào các quy định của pháp nhân Vietinbank (không phải là quy định của pháp luật) là không đúng với quy định về loại tội phạm này.

 

Gần một năm đã trôi qua, kể từ ngày 28/11/2013, sau khi HĐXX Tòa phúc thẩm – TAND tối cao tại Hà Nội quyết định hủy bản án sơ thẩm và yêu cầu Cơ quan điên tra cấp sơ thẩm tổ chức, điều tra lại, giải quyết đúng pháp luật, nhưng cho đến nay theo Cty TNHH Thẩm Hường, các cơ quan chức năng liên quan dường như vẫn “án binh bất động”, vẫn chưa hề thấy bất kỳ hoạt động điều tra, xác minh làm rõ và xét xử đúng pháp luật, khiến tội phạm vẫn đang “nhởn nhơ ngoài vòng pháp luật”.

 

Cũng theo Cty TNHH Thẩm Hường, ngay từ giai đoạn điều tra cấp sơ thẩm, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Yên Bái đã có nhiều động thái “khó hiểu” khiến doanh nghiệp hoài nghi chứ không cần phải chờ đợi đến bản án của cấp phúc thẩm mới chỉ ra được những sai sót của cấp sơ thẩm.

 

Cụ thể, tại công văn số 260/CV(PC46) của Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Yên Bái trả lời kiến nghị của Cty TNHH Thẩm Hường về việc mất tiền trong quá trình giao dịch tại Vietinbank Yên Bái, đơn vị này chỉ chỉ ra những kết luận có lợi cho Viettinbank Yên Bái, mà lờ đi kết luận gây bất lợi cho ngân hàng này.

Theo công văn số 260, Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Yên Bái kết luận: kết quả giám định số 93/KLGĐ ngày 24/11/2011 của Phòng kỹ thuật hình sự - Công an tỉnh Yên Bái về Quyết định trưng cầu về giám định chữ ký số 56 ngày 9/11/2011 của Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Yên Bái, khẳng định “toàn bộ chữ ký Nguyễn Văn Thẩm trên các phiếu lĩnh tiền mặt, giấy nhận nợ, giấy nộp tiền và lệnh chi tiền đều là của ông Nguyễn Văn Thẩm”.

 

Đối chiếu với kết luận giám định số 93 ngày 24/11/2011 của Phòng Kỹ thuật hình sự Công an tỉnh Yên Bái, sẽ thấy Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Yên Bái dường như không hiểu cố tình hay vô ý Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Yên Bái lại quên mất một đoạn kết luận không kém phần quan trọng khác: “Chữ viết Nguyễn Văn Thẩm tại mục: chủ tài khoản và người lĩnh/đã nhận đủ tiền của Phiếu lĩnh tiền mặt (ký hiệu A28) với chữ viết của Nguyễn Văn Thẩm trên các tài liệu mẫu so sánh ký hiệu (ký hiệu M1, M3, M4, M5, M6, M7, M8, M9) không phải là chữ viết cuả cùng một người”. 

 

Phiếu lĩnh tiền mặt ký hiệu A28 là phiếu lĩnh tiền mặt số tiền 800.000.000 đồng (Tám trăm triệu đồng) của ông Nguyễn Văn Thẩm tại Vietinbank Yên Bái ngày 10/7/2010 mà ông Thẩm cùng Cty Thẩm Hường tố cáo là giả mạo để rút tiền của Cty Thẩm Hường. Kết luận giám định chữ ký của Phòng kỹ thuật hình sự - Công an tỉnh Yên Bái đã chỉ rõ chữ ký đó “không phải là của cùng một người”, đồng nghĩa những tố cáo của Cty Thẩm Hường về việc mất tiền trong giao dịch tại Vietinbank Yên Bái là có cơ sở. Không biết vì lý do gì mà Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Yên Bái lại quên đi chi tiết này, khẳng định như “đinh đóng cột” bằng công văn số 260 với Cty Thẩm Hường: “Chưa đủ căn cứ xác định cán bộ Vietinbank Yên Bái lấy tiền và làm thất thoát tiền của Cty TNHH Thẩm Hường và cá nhân ông Nguyễn Văn Thẩm”.

 

Cũng theo tố cáo của Cty Thẩm Hường, trong quá trình lấy lời khai bà Lê Thị Anh Đào (nguyên Phó giám đốc Cty Thẩm Hưởng), các điều tra viên của Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Yên Bái đã vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng.

 

Về việc này, ngày 27/9/2011, bà Lê Thị Ánh Đào đã có bản tường trình gửi tới Ban giám đốc, Phòng CSĐT tội phạm về quản lý kinh tế Công an tỉnh Yên Bái nhưng đến nay vẫn chưa thấy hồi âm giải quyết.

 

Theo tường trình của bà Đào, liên quan đến khoản tiền nộp vào tài khoản của Cty Thẩm Hường tại Vietinbank Yên Bái, bà Đào đã khai nhận toàn bộ sự thật khách quan trong bản khai ngày 22/7/2011 tại Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Yên Bái do Điều tra viên tên Hân lập và lấy lời khai. Nhưng bất ngờ, ngày 25/09/2011, các điều tra viên của Công an tỉnh Yên Bái đến nhà bà Đào, yêu cầu lên cơ quan CSĐT để làm việc (mặc dù không có giấy triệu tập).

 

Tại Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Yên Bái, có 3 điều tra viên của đơn vị này đã thay nhau đe dọa, mớm cung bà Đào thay đổi lại lời khai ngày 22/7/2011 theo nội dung mới như sau: “Số tiền một tỷ đồng tôi nộp ngày 25/12/2009 vào tài khoản của Cty TNHH Thẩm Hường tại Vietinbank Yên Bái là tiền giải ngân từ khoản vay của cá nhân ông Thẩm. Việc ký giấy tờ là do ông Thẩm, bà Hường bảo tôi ký”. Thậm chí, có điều tra viên còn nói với bà Đào là: “khai lại xong thì mới được về nhà còn nếu không thì ở lại công an luôn cho đến khi nào viết xong thì thôi”.

 

Trong hoàn cảnh cực chẳng đã, thân gái một mình giữa các điều tra viên đầy “kinh nghiệm” của Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Yên Bái, bà Đào đã thay đổi lại lời khai của mình ngày 22/7/2011 theo nội dung mới mà các điều tra viên này đã “mớm” sẵn như đã đề cập ở trên.

 

Với những sai phạm tố tụng đã được chỉ rõ trong bản án của Tòa phúc thẩm, cũng như những tố cáo của các đương sự có liên quan xung quanh vụ án kinh tế “gây chấn động ở tình miền núi nghèo Yên Bái”, nhưng không hiểu sao cho đến lúc này “sự thật khách quan” của vụ án theo yêu cầu của Tòa phúc thẩm vẫn chưa được Cơ quan điều tra cấp sơ thẩm trả lời. Đề nghị các cơ quan chức năng tỉnh Yên Bái nhanh chóng vào cuộc quyết liệt, xử lý dứt điểm vụ án, sớm trả lại tính nghiêm minh và thượng tôn của pháp luật.