Kim ngạch tăng nhưng nên cẩn trọng
Thương hiệu gạo Việt Nam ngày càng có mặt ở nhiều quốc gia (Ảnh: Minh Phượng)
Năm nay, sau khoảng thời gian 2 tháng thu hoạch lúa vụ Hè Thu, giá gạo được duy trì ở mức tương đối ổn định. Đến thời điểm hiện tại, giá gạo tăng khoảng 200-300 đồng/kg do đã thu hoạch xong vụ Hè Thu, cùng với đó là những thông tin tốt từ các thị trường nhập khẩu, trong đó đáng chú ý nhất là từ Phi-líp-pin.
Theo thống kê, xuất khẩu gạo năm 2017 đạt 5,82 triệu tấn, tăng 21% so với năm 2016 trị giá đạt khoảng 2,63 tỷ USD, tăng 22%. Bình quân xuất khẩu ở mức 452,6 USD/tấn, tăng 0,8%, tương đương mức tăng 3,7 USD/tấn so với giá xuất khẩu năm 2016.
Riêng 8 tháng đầu năm 2018, gạo trắng chất lượng thấp chỉ chiếm tỷ trọng 2,07% tổng lượng gạo xuất khẩu. Trong các kho lưu trữ gạo trắng, chất lượng cao và trung bình chiếm tổng cộng 42,46% và gạo thơm chiếm 33,24% tổng lượng gạo xuất khẩu của Việt Nam.
Đối với Việt Nam, xuất khẩu gạo trong thời gian qua đạt kết quả tích cực, cả về chất lượng và giá xuất khẩu cũng như cơ cấu chủng loại xuất khẩu. Hiện cơ cấu chủng loại gạo xuất khẩu đã chuyển dịch tích cực, tăng dần gạo trắng trung bình và cao, giảm dần gạo trắng chất lượng thấp.
Theo ông Đỗ Thắng Hải, tăng trưởng tiếp tục được duy trì trong năm 2018, tính đến hết tháng 9 xuất khẩu gao đạt 4,73 triệu tấn, tăng 9,3% so với cùng kỳ năm 2017, trị giá đạt 2,38 tỷ đô la, tăng 24,8%. Giá FOB (Free On Board – Giá gạo giao lên tầu) xuất khẩu bình quân đạt khoảng 503,3 USD/tấn, tăng 62,4 USD/tấn so với cùng kỳ năm trước.
Theo số liệu của Tổng cục Hải quan, 8 tháng đầu năm 2018, xuất khẩu gạo của Việt Nam sang nhiều thị trường đã có tăng trưởng cao, góp phần vào mức gia tăng của xuất khẩu gạo cả nước.
Cụ thể, gạo xuất sang Trung Quốc đạt 1,02 triệu tấn, trị giá 529,88 triệu USD, giảm 34,9% về lượng và giảm 24,4% về trị giá so với cùng kỳ; Indonesia đạt 770,8 nghìn tấn, gấp gần 50 lần so với cùng kỳ; Philippines đạt 610,1 nghìn tấn, trị giá đạt 280 triệu USD, tăng 44,7% về lượng và 67,8% về trị giá; Malaysia đạt 396,4 nghìn tấn, trị giá đạt 179,7 triệu USD, tăng 8,4% về lượng và tăng 26,9% về trị giá; Iraq đạt 180 nghìn tấn, tăng 164,6% so với cùng kỳ năm 2017.
Ngoài ra, các thị trường xuất khẩu mới, còn tiềm năng trong thời gian tới còn được xác định là Australia, Hongkong, UAE. Thị trường xuất khẩu gạo Việt Nam đã có mặt trên khoảng 150 quốc gia và vùng lãnh thổ.
Mặc dù vậy, theo các chuyên gia, thị trường xuất khẩu gạo của Việt Nam vẫn phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức. Thương mại toàn cầu, đặc biệt là thương mại gạo vẫn tiềm ẩn những biến động khó lường.
“Mặt hàng gạo là mặt hàng nhạy cảm, được nhiều nước chú trọng áp dụng những tiêu chuẩn an toàn thực phẩm và bảo vệ môi trường rất cao. Các thương hiệu gạo của Việt Nam vẫn chưa được người tiêu dùng cuối cùng biết đến” – Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải nhấn mạnh.
Nhiều điểm mới trong xuất khẩu
Theo các chuyên gia, thị trường xuất khẩu gạo của Việt Nam vẫn phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức (Ảnh TL)
Ông Hải cho biết, Chính phủ vừa ban hành Nghị định số 107/2018/NĐ-CP về kinh doanh xuất khẩu gạo có nhiều điểm mới thể hiện tư duy đổi mới trong quản lý của Bộ công Thương, của Chính phủ về kinh doanh xuất khẩu gạo.
Theo đó, sẽ giảm đáng kể chi phí gia nhập thị trường cho thương nhân, tạo động lực giải phóng mạnh mẽ năng lực kinh doanh thương mại, năng lực thị trường, thúc đẩy tiêu thụ xuất khẩu thóc, gạo hàng hóa cho người nông dân.
Những cải thiện này được coi là đã tạo thuận lợi khuyến khích đầu tư sản xuất, xuất khẩu sản phẩm có chất lượng, giá trị gia tăng cao, góp phần thực hiện tái cơ cấu ngành lúa gạo, xây dựng củng cố thương hiệu gạo Việt Nam trên thị trường trong nước và khu vực.
Trên cơ sở các giải pháp, định hướng lớn của Chiến lược phát triển thị trường xuất khẩu gạo của Việt Nam giai đoạn 2017-2020, định hướng đến năm 2030, Bộ Công Thương và các bộ ngành liên quan đã triển khai nhiều giải pháp phát triển sản xuất, xuất khẩu gạo. Trong đó, nhấn mạnh các nhóm giải pháp chính như: Tác động vào phía cung, phía cầu; tác động vào khâu sản xuất, kết nối giữa cung và cầu.
Minh Phượng