20 năm, kể từ ngày ông bắt đầu bước vào con đường kinh doanh đá quý. Trải qua bao sóng gió, thăng trầm, cho đến hôm nay, nghệ nhân Đào Trọng Cường vẫn miệt mài sáng tạo vì niềm đam mê và xem đó là may mắn, phúc phận mà mình có được.

Khởi đầu từ những thất bại

Ít ai có thể ngờ rằng, trước khi trở thành nghệ nhân đá quý, Đào Trọng Cường đã từng trải qua các nghề sửa chữa đồ điện tử, thợ sửa nồi hơi trong nhà máy cơ khí, rồi làm nghề ép lốp xe đạp, công nhân nấu xà phòng… Dù nỗ lực cố gắng, nhưng cũng chỉ đủ ăn hoặc thất bại. 

Giấc mộng làm giàu để giúp mình, giúp người khiến ông khăn gói lên rừng làm “thổ phỉ” đào vàng. Ranh giới giữa sự sống và cái chết trở nên mong manh trước sự giành giật đất sống của những kẻ khát bạc, đói thuốc. Nhưng cũng nhờ đó, ông đã “bén duyên” và bị quyến rũ bởi sắc màu lung linh của những viên đá quý.

Năm 1987, khi mà người dân Việt Nam vẫn chưa thoát khỏi cái nghèo,  Đào Trọng Cường khăn gói sang Thái Lan để tìm câu trả lời mà trong những ngày làm “thổ phỉ” ông đã đặt câu hỏi trong đầu khi thấy nhiều người Thái Lan thu mua hàng trăm tấn đá để làm gì?

Thái Lan vốn có nghề làm tranh đá quý. Một nghề mang lại thu nhập cao cho hàng ngàn lao động. Và hàng trăm tấn đá thu mua được tại Việt Nam đều chuyển qua Thái Lan. Ngạc nhiên và thú vị với giải mã này, Đào Trọng Cường chợt lóe lên, người Thái làm được thì người Việt tại sao không? Thế rồi, cứ hễ dành dụm được đồng nào là ông lại sang Thái Lan và đến các làng nghề chế tác tranh đá quý, tìm gặp các nghệ nhân để xin học. Tuy nhiên, các nghệ nhân Thái Lan đều từ chối truyền nghề. Thậm chí, biết ý định học lỏm nghề tranh đá quý, họ không cho ông vào thăm xưởng chế tác. Không học được nghề, ông mua hàng loạt tranh đá quý về ngắm nghía, tìm hiểu. Ông đục những bức tranh này ra để xem người Thái dùng chất keo gì mà gắn chắc vĩnh viễn được những viên đá dù nhỏ li ti, mà vẫn giữ nguyên màu sắc tự nhiên của đá. Sau đúng 1.500 ngày đêm chong đèn đục đẽo, phân tích, lại gắn, lại phân tích… cuối cùng ông cũng biết được loại keo dính mà người Thái đã dùng.

Cẩn ngọc lên tranh

Về Việt Nam,  Đào Trọng Cường đã mua cả đống sách vở, tư liệu về đọc và tìm đến với các nghệ nhân ở các làng nghề, các họa sỹ thành danh, tìm mua các loại tranh để nghiên cứu, phân tích để tìm lối đi riêng cho mình trong lĩnh vực hội họa bằng đá quý.

Năm 2002 - sau 6 năm miệt mài dồn hết tâm sức, Đào Trọng Cường đã mở một triển lãm hoành tráng giới thiệu trưng bày 600 bức tranh được vẽ từ các loại đá quý Việt Nam. Đồng nghĩa với việc công bố một nghề thủ công mỹ thuật mới ra đời. Dấu ấn này đã để lại nhiều tự hào trong lòng những người biết và yêu dòng tranh đá quý. Họ coi đó là một sự kiện xã hội. Những tác phẩm như  “cổng làng hoang phế”, “bình minh”, chân dung Hồ Chí Minh, chân dung 19 vị lãnh đạo APEC….. được truyền tải trên chất liệu đá quý qua bàn tay thủ công người nghệ sỹ chân chính.

Bằng việc vẽ 19 chân dung các vị lãnh đạo APEC, nghệ nhân Đào Trọng Cường đã được thế giới biết đến và khâm phục tài năng của ông cũng như nghề vẽ tranh đá quý ở Việt Nam. Ông được Chính phủ phong tặng danh hiệu “Nghệ nhân bàn tay vàng” năm 2003. Một con người tài hoa và thành công trong lĩnh vực kinh doanh như thế nhưng lại hết sức khiêm tốn dung dị.

Ghi nhận tấm lòng và những cố gắng không mệt mỏi của nghệ nhân Đào Trọng Cường, trong những dòng lưu bút đề tặng của các nguyên thủ khi cảm nhận về bức tranh, Tổng thống Hàn Quốc Roh Moo-hyun đã viết: “Tôi sẽ giữ mãi tấm lòng và tình cảm tốt đẹp của các bạn gửi gắm trong bức chân dung rất đẹp này”. Thủ tướng Malaysia Abdullah Ahmad Badawi thổ lộ: “Tôi rất vui mừng khi được tặng chân dung của mình. Bức chân dung này được làm bằng trình độ thủ công có một không hai tại Việt Nam và giống như bản sao của tôi”.Còn Tổng thống Indonesia cũng thể hiện sự vui mừng và đánh giá cao trình độ tay nghề của các nghệ nhân: “Tôi rất vinh dự và hạnh phúc khi nhận được chân dung của mình bằng đá quý. Đó không chỉ là bức chân dung rất đẹp mà còn thể hiện trình độ thủ công mỹ nghệ cao. Tôi chúc các bạn tiếp tục thành công trong công việc và chuyên môn”.

Nghệ nhân Đào Trọng Cường đã được ghi nhận là người khai sáng ra nghề cẩn ngọc lên tranh ở Việt Nam. Ông đã được  Đảng, Nhà nước và các tổ chức xã hội ghi nhận bằng các danh hiệu: Nghệ nhân Quốc gia, Nghệ nhân Bàn tay vàng; Giải thưởng Sao vàng đất Việt; Giải Ngôi sao Việt Nam; Giải thưởng Chất lượng cao; Giải thưởng Doanh nghiệp Việt Nam tiêu biểu; Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ; Vinh danh “Nhà Công thương Việt Nam xuất sắc”… Ông còn được biết đến qua các hoạt động văn hóa, xã hội, ngoại giao. Tiêu biểu là việc tặng những bức tranh được cẩn nạm bằng đá quý chân dung các vị Nguyên thủ các quốc gia dự Hội nghị thượng đỉnh APEC tại Việt Nam 2006; Chân dung các vị lãnh tụ, các đồng chí lãnh đạo Đảng và Nhà nước; Chủ tịch Cuba Phidel Casstro; Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton đến Việt nam dự diễn đàn an ninh khu vực Asean (ARF) năm 2010, Chủ tịch tập đoàn Microsoft Bill Gate cùng nhiều doanh nhân lịch sử trong và ngoài nước.

Hai mươi năm qua, Thần Châu Ngọc Việt luôn giữ được lối đi riêng bằng chữ tín, chữ tâm, bằng bản lĩnh, trí tuệ, sự chịu đựng, quyết tâm học hỏi và trau dồi tri thức của người chủ thương hiệu - Đào Trọng Cường. Giờ đây mọi người đã, đang biết và rất yêu thích dòng tranh đá quý cũng như các trang sức kim hoàn do công ty Thần Châu Ngọc Việt làm ra. Ông tâm sự: “Mọi người đã tin tưởng và yêu quý thương hiệu của mình rồi thì mình càng phải hoàn thiện và làm tốt hơn nữa bởi thương hiệu trong lòng công chúng không chỉ ngày một ngày hai mà có được mà nó là cả một quá trình chịu đựng gian khổ, hy sinh. Nó là tài sản của một con người được cộng lại từ đam mê, tâm huyết, trí lực và bản lĩnh vì thế mình phải trân trọng và giữ gìn. Sự hoàn thiện của Thần Châu Ngọc Việt chính là làm ra những bức tranh đá quý hội tụ đầy đủ các yếu tố về mỹ thuật và hội họa và luôn khẳng định với người yêu tranh: Thần Châu Ngọc Việt làm tranh bằng đá quý thật 100%”.❏

Sơn Nam