Thị trường còn biến động

Theo dự báo năm 2019 cà phê tiếp tục gặp khó (Ảnh TL)

Báo cáo mới nhất của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho biết, năm 2018 cà phê xuất khẩu ước được hơn 1,7 triệu tấn, kim ngạch khoảng 3,5 tỷ USD, tăng xấp xỉ 24% về khối lượng. Tuy nhiên xét về giá trị thì cà phê xuất khẩu chỉ tăng được vỏn vẹn 3,2% về giá trị so với cùng kỳ năm 2017. Đức và Hoa Kỳ tiếp tục là hai thị trường tiêu thụ cà phê lớn nhất của Việt Nam với thị phần lần lượt là 12,5% và 9,5%.

Cà phê là một trong những thế mạnh của xuất khẩu nông sản của Việt Nam, tuy nhiên, những diễn biến của năm 2018 cho thấy, ngành cà phê đang bộc lộ những tín hiệu không vui. Đáng chú ý, giá cà phê đã giảm khá sâu trong thời gian qua khiến cho đời sống của bà con nông dân vùng cà phê khó khăn. Mặc dù xuất khẩu cà phê vẫn tăng về sản lương, song thực chất, câu chuyện về giá cà phê của năm 2018 là một câu chuyện buồn.

Theo đó, xét trong tháng 11/2018, thị trường cà phê trong nước biến động giảm theo xu hướng thị trường thế giới. So với tháng trước đó, cà phê vối nhân xô tại các tỉnh Tây Nguyên giảm 700 – 900 đ/kg xuống còn 34.600 – 35.200 đ/kg. Theo chia sẻ của bà con nông dân vùng trồng cà phê, giá bán một kg cà phê đã có lúc giảm tới mức 30.000 - 32.000 đồng/kg, trong khi đó, chi phí sản xuất một kg cà phê đã là 35.000 đồng, như vậy bà con lỗ nặng.

Theo Hiệp hội Cà phê - Cacao Việt Nam (Vifoca), đợt khủng hoảng giá cà phê trong năm 2018 đã gây thiệt hại cho toàn ngành cà phê khoảng 2.500 - 3.000 tỷ đồng. Giá cà phê giảm sâu ngoài nguyên nhân chủ quan còn có nguyên nhân khách quan khác là do ảnh hưởng lớn của giá cà phê thế giới “lao dốc” liên tục . 

Cụ thể, theo báo cáo của Tổ chức Cà phê Quốc tế (ICO): Sản lượng cà phê toàn cầu niên vụ 2017 - 2018 ước đạt 164,81 triệu bao tăng 5,7% so với niên vụ 2016 - 2017. Trong khi đó, tiêu thụ cà phê chỉ ở 162,23 triệu bao, tăng 1,8%. Toàn niên vụ, thế giới dư thừa 2,58 triệu bao, gây áp lực lên giá cà phê. Đỉnh điểm là đầu tháng 9, giá cà phê chạm đáy 12 năm xuống còn 98,65 cent/pound. 

Tiếp tục gặp khó

Diễn biến của thị trường đang tiếp tục đưa ra thách thức cho ngành cà phê (Ảnh TL)

Hiện Việt Nam được coi là nước xuất khẩu cà phê nhân lớn thứ 2 thế giới, sau Brazil và đây cũng là một trong những ngành hàng mang lại giá trị cao nhất cho nông sản. Tuy nhiên những diễn biến đang gặp phải trên thị trường đã đưa ra một dự báo về những khó khăn không nhỏ cho ngành cà phê trong năm tới.

The Vifoca, trong niên vụ 2018-2019, sản lượng cà phê sẽ giảm khoảng 20%, xuống còn 1,2 triệu tấn. Và cà phê xuất khẩu sẽ tiếp tục gặp khó khăn do giá cà phê thế giới vẫn chưa có dấu hiệu khởi sắc. Đi sâu vào nhận định về bức tranh ngành cà phê trong năm 2019, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn cho biết, giá cà phê thời gian tới khó có thể khởi sắc do sản lượng vụ cà phê mới của Brazil quá dồi dào. Ngoài việc đáp ứng nhu cầu trong nước, Brazil còn dự định sẽ xuất khẩu một sản lượng khá lớn, do đó, giá cà phê sẽ không có chiều hướng tăng.

Để  tránh những tác động từ giá cà phê thế giới, giảm thiểu rủi ro cho ngành cà phê thời gian tới, giới chuyên gia khuyến cáo: Mấu chốt vẫn là cần đẩy mạnh hơn nữa khâu chế biến cà phê, xuất khẩu cà phê rang xay thay vì chủ yếu xuất khẩu cà phê thô như hiện tại. Theo Vifoca, cà phê chế biến sâu là khâu có giá trị gia tăng cao, có thể tăng từ 70 đến 100 triệu đồng/tấn so với giá bán cà phê nhân chỉ 32-36 triệu đồng/tấn.

Tuy nhiên, hiện cà phê chế biến sâu ở nước ta mới chiếm khoảng 10% tổng sản lượng cà phê nhân trong cả nước. Được biết, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn đã định hướng đến năm 2020, có từ 25% sản lượng cà phê nhân trở lên được chế biến thành các sản phẩm cà phê rang xay và hòa tan. Đây là một tín hiệu tốt để nâng giá trị cho cà phê xuất khẩu.

Bên cạnh đó, một trong những việc các DN xuất khẩu cà phê cần phải chú trọng đó là  đẩy mạnh dựng xây thương hiệu một cách hiệu quả cho cà phê Việt Nam. Thời gian qua, câu chuyện nông sản trong đó có cà phê Việt bị DN ngoại lấy mất thương hiệu đã là những bài học, do đó DN không thể chủ quan với yếu tố này.

Duy Hưng