(NBCL) Khu đô thị mới (KĐTM) Thủ Thiêm được xác định là dự án trọng điểm của TP. Hồ Chí Minh, nhận được sự đồng thuận cao trong nhân dân nên cho đến hiện tại gần như dự án chưa gặp phải sự phản ứng nào. Ngược lại, dự án được cho là “ăn theo” lại đẩy mấy chục hộ dân vào khốn khó, đang gây nhiều bức xúc trong dư luận…

Từ phản ánh của 27 hộ dân

Dường như bức xúc đã tới đỉnh điểm khi 27 hộ dân vừa đồng loạt ký tên phản ánh về việc bị thu hồi hơn 90 ha đất ở P.An Phú, Q.2 thiếu căn cứ, sai quy định, sai quy trình và vi phạm Luật Đất đai... đến nhiều cơ quan ngôn luận.

Trong đơn người dân cho biết, trong suốt 13 năm qua (từ năm 2002 đến nay), hàng chục hộ dân bị thu hồi phần đất trong tổng số 90 ha đất kể trên liên tiếp gửi đơn khiếu nại, tố cáo đến các cấp từ địa phương đến Trung ương nhưng vẫn chưa được giải quyết.

Đại diện một trong số 27 hộ dân ấm ức: “Suốt 13 năm nay, hàng chục hộ gia đình chúng tôi liên tiếp gửi đơn tố cáo và khiếu nại theo thứ tự từ cấp phường đến quận rồi thành phố và Trung ương. Vậy mà nỗi đau mất đất của chúng tôi vẫn chưa được xem xét. Những khiếu nại của người dân đều dừng lại ở việc cán bộ không đủ thẩm quyền giải quyết đến tiếp xúc với dân, ghi biên bản rồi ngâm hồ sơ. Thậm chí, gửi đơn xin được đối thoại trực tiếp với Chủ tịch UBND TP.HCM cũng không được chấp nhận?”

Theo nội dung đơn, ngày 4/6/1996 Thủ tướng Chính phủ ban hành quyết định số 367/TTg phê duyệt quy hoạch KĐTM Thủ Thiêm với tổng diện tích 930 ha, trong đó gồm khu đô thị mới (770 ha) và khu tái định cư (160 ha). Trong bản đồ quy hoạch chính thức của Sở Quy hoạch – Kiến trúc TP.HCM, KĐTM Thủ Thiêm được định rõ ranh giới bằng nhiều quyết định kèm theo. Theo đó, 4 hướng giáp ranh của ĐTM Thủ Thiêm: Phía bắc giáp sông Sài Gòn (Q.Bình Thạnh và Xa lộ Hà Nội); phía Nam giáp sông Sài Gòn (ranh giới quận 7); phía Đông giáp phần còn lại của phường An Khánh, Q.2; phía Tây giáp sông Sài Gòn (Q.1). Và căn cứ theo bản đồ quy hoạch này, 90ha đất thuộc phường An Phú hoàn toàn không nằm trong quy hoạch của dự án.

Ngày 22/2/2002 Thủ tướng Chính phủ ký văn bản “hỏa tốc” số 190/CP-NN cho phép UBND TP.HCM căn cứ vào quyết định 367/TTg ngày 4/6/1996 cho phép thành phố thu hồi 930 ha đất quy hoạch dự án. Ngày 4/9/2002, căn cứ quyết định số 367 và công văn số 190, UBND TP.HCM đã ban hành quyết định 3617/QĐ-UB về việc thu hồi đất tái định cư tại phường An Phú, Q.2 phục vụ bồi thường, giải phóng mặt bằng ĐTM Thủ Thiêm.

Căn cứ quyết định 3617/QĐ-UB, UBND Q.2 đã ban hành một loạt các quyết định thu hồi sổ đỏ, rồi tiến hành cưỡng chế lấy đất giao cho Ban Quản lý ĐTM Thủ Thiêm. Trước những bức xúc của người dân bị quy hoạch...oan, ngày 17/8/2015, Thanh tra Chính phủ yêu cầu TP.HCM thanh tra và giải quyết các khiếu nại, tố cáo đông người liên quan đến công tác bồi thường, thu hồi và quản lý, sử dụng 90 ha đất tái định cư kể trên.

Căn cứ vào các văn bản có liên quan, dự án ĐTM Thủ Thiêm tọa lạc ở các phường gồm An Khánh, Bình An, Bình Khánh, An Lợi Đông và Thủ Thiêm thuộc địa bàn Q.2.

Theo trình bày của ông Hà Vĩnh Hùng, trong tất cả các văn bản có liên quan “không hề có cụm từ nào đề cập đến việc thu hồi thêm 90 ha đất tại P.An Phú để thực hiện xây dựng Khu tái định cư cho ĐTM Thủ Thiêm”. 90 ha đất mà UBND Q.2 cưỡng chế thu hồi hiện đang giao cho một doanh nghiệp tư nhân kinh doanh suốt 13 năm qua, không giao cho Ban quản lý dự án ĐTM Thủ Thiêm như lý do thu hồi.

Dẫu biết rằng trong khi các văn bản có liên quan đều đang chống lại việc thu hồi đất này của chính quyền địa phương. Nhưng dư luận vẫn đặt ra nhiều câu hỏi: Việc thu hồi phần đất này có đúng thẩm quyền, có phê duyệt của Thủ tướng Chính phủ hay chưa? 90ha này nằm trong dự án ĐTM Thủ Thiêm hay chỉ là dự án “ăn theo” quy hoạch?

Trao đổi với các cơ quan ngôn luận gần đây, các hộ dân mong muốn được trả lại nguyên trạng đất cho dân sử dụng hoặc đền bù với giá thỏa đáng theo quy định hiện hành. Việc khiếu kiện tập thể kéo dài suốt 12 năm nay thật ra cũng vì bức xúc với giá bồi thường rẻ mạt (150.000 đồng/m2 theo Nghị định 22/1998/NĐ-CP đã hết hiệu lực, trong khi giá thị trường hiện lên đến cả chục triệu đồng/m2).

Dư luận còn đặt nghi vấn, việc UBND TP.HCM ban hành quyết định số 3617/QĐ-UB thu hồi 90 ha đất tại P.An Phú, tiếp theo là quyết định số 6876/QĐ-UB của UBND Q.2 ký ngày 29/10/2004, theo ông Hùng là để…kịp thời trước khi Nghị định 22/1998/NĐ-CP ngày 24/4/1998 của Chính phủ hết hiệu lực, tránh phải đền bù giá cao theo Nghị định số 197 ngày 4/9/2002?

Thu hồi đất từ năm 2002 nhưng UBND quận 2 không ra quyết định thu hồi đối với từng hộ dân mà ra quyết định đền bù và đến năm 2004 thì ra quyết định cưỡng chế hành chính hàng loạt để thu hồi đất. Ai không có mặt, không nhận tiền bồi thường thì Ban Giải tỏa đền bù chuyển thẳng tiền đền bù vào ngân hàng. Nhiều hộ phản đối không nhận tiền thì đến năm 2013 UBND quận 12 ra quyết định thu hồi và hủy bỏ sổ đỏ của những hộ này.

Trong văn bản số 130/TB-UBND ngày 8/12/2014 thông báo kết quả giải quyết tố cáo, Phó Chủ tịch UBND TP.HCM Nguyễn Hữu Tín, cho rằng khu đất 90 ha thuộc phường An Phú không nằm trong 5 phường như chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ. Tuy nhiên, thực tế 5 phường không còn đất để bố trí khu tái định cư có quy mô lớn khoảng 104 ha.

“Việc chọn khu đất 90 ha phường An Phú để làm khu tái định cư Thủ Thiêm được xem xét trên tổng thể tình hình quỹ đất, hạ tầng giao thông, đảm bảo diện tích đủ 160 ha theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ đã ký nhằm tạo lập môi trường sống tốt hơn cho người dân bị giải tỏa trong ĐTM Thủ Thiêm” - Kết luận văn bản số 130 của UBND TP.HCM.

Vậy, cách lý giải của UBND TP.HCM cho việc cưỡng chế thu hồi 90 ha đất không nằm trong phạm vi quy hoạch để giao cho nhà đầu tư tư nhân sử dụng liệu đã thấu tình đạt lý? Và cách bù đắp những thiệt thòi cho người dân có đất bị đưa...thêm vào quy hoạch liệu đã thỏa đáng?

Nhóm PVPL