Theo dõi báo trên:
Thời khắc lịch sử
60 năm trước, tại sa mạc Lop Nur xa xôi ở khu tự trị Duy Ngô Nhĩ Tân Cương, Trung Quốc đã kích nổ thành công quả bom nguyên tử đầu tiên, có mật danh là “Miss Qiu” (cô Khâu).
Cuộc thử nghiệm được tiến hành vào ngày 16/10/1964 và phản ứng dây chuyền phân hạch mà nó gây ra đã làm tan chảy nửa trên của một tòa tháp sắt cao 120 mét. Đó là một thời điểm mang tính bước ngoặt trong quá trình theo đuổi vũ khí hạt nhân của Trung Quốc.
Một bức ảnh lưu trữ không ghi ngày tháng cho thấy mọi người đang ăn mừng cuộc thử nghiệm thành công bom nguyên tử ở Trung Quốc. Ảnh: SCMP
Vụ thử được tiến hành vào thời điểm Trung Quốc đang gặp phải những thách thức chính trị to lớn: liên minh với Liên Xô tan vỡ và Moscow đã rút lại sự hỗ trợ về công nghệ với Bắc Kinh vào cuối những năm 1950, Trung Quốc đang rơi vào một cuộc khủng hoảng kinh tế sâu sắc.
Nhưng vụ nổ đã đẩy nhanh quá trình phát triển sức mạnh hạt nhân của Trung Quốc trước thời hạn quan trọng do Mỹ, Liên Xô và Vương quốc Anh đưa ra cho Hiệp ước Không phổ biến vũ khí hạt nhân (NPT).
Hiệp ước này xác định rằng đầu năm 1967 sẽ là thời hạn cuối cùng để xác định và công nhận các quốc gia có vũ khí hạt nhân là "quốc gia sở hữu vũ khí hạt nhân" hợp pháp, có đặc quyền sở hữu loại vũ khí hủy diệt hàng loạt này một cách hợp pháp.
Đồng thời với việc phát triển chương trình vũ khí hạt nhân, Trung Quốc cũng phát triển công nghệ tên lửa của mình. Vào ngày 27/10 năm 1966, Trung Quốc đã phóng một tên lửa đạn đạo tầm trung Dong Feng-2 (DF-2) có gắn đầu đạn hạt nhân. Cuộc thử nghiệm đã mang lại cho nước này khả năng phóng bom hạt nhân bằng tên lửa thay vì bằng máy bay.
Vào ngày 17/6 năm sau tại Lop Nur, Trung Quốc đã thử nghiệm thiết bị nhiệt hạch đầu tiên của mình: một quả bom khinh khí – loại vũ khí hạt nhân tiên tiến hơn, mạnh hơn so với bom nguyên tử.
Nhà sử học Zhang Jing của Đại học Bắc Kinh cho rằng những động thái thách thức "chiến thuật" này nhằm mục đích nâng cao tinh thần của Trung Quốc trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị gia tăng.
Những vụ thử bom nguyên tử đầu tiên của các cường quốc cũng như sức công phá so với hai quả bom nguyên tử thả xuống Hiroshima và Nagasaki (đơn vị triệu tấn thuốc nổ TNT). Đồ họa: SMCP
Chủ tịch Mao Trạch Đông từng tuyên bố trong một bài phát biểu vào năm 1956 rằng Trung Quốc sẽ theo đuổi các công nghệ quốc phòng tiên tiến, bao gồm cả vũ khí hạt nhân. “Chúng ta không chỉ cần nhiều máy bay và pháo binh hơn, mà còn cần cả bom nguyên tử. Trong thế giới ngày nay, chúng ta không thể thiếu thứ này nếu không muốn bị người khác bắt nạt”, ông nói trong một cuộc họp của Bộ Chính trị Đảng Cộng sản Trung Quốc năm 1956.
Quyết định này một phần xuất phát từ những thiếu sót về công nghệ của quân đội Trung Quốc trong chiến tranh Triều Tiên, cuộc khủng hoảng eo biển Đài Loan lần thứ nhất bắt đầu vào năm 1954. Nhưng theo giáo sư Zhang, lời cam kết của Moscow trong việc giúp Bắc Kinh phát triển công nghệ hạt nhân cũng đóng một vai trò đáng kể.
Với chiến lược và chính sách quốc gia được thiết lập, việc tuyển dụng các nhà vật lý hạt nhân như Đặng Gia Tiên và các nhà khoa học khác đã sớm được tiến hành. Các viện nghiên cứu được thành lập và các cơ sở được xây dựng, bao gồm lò phản ứng nước nặng và máy gia tốc cyclotron đầu tiên của đất nước. Các mỏ uranium ở các tỉnh Giang Tây và Hồ Nam cũng đã đi vào hoạt động.
Nhưng trong vòng vài năm, quan hệ giữa Bắc Kinh và Moscow đã trở nên xấu đi và Liên Xô đã dừng viện trợ, rút các chuyên gia hạt nhân của họ khỏi Trung Quốc. Đó là tháng 6/1959, và đột nhiên người Trung Quốc phải tự mình tiếp tục. Họ đặt tên cho chương trình bom nguyên tử độc lập của mình là “Dự án 596 ”.
Cam kết “không sử dụng trước”
Vài giờ sau khi thiết bị nguyên tử được thử nghiệm vào ngày 16/10/1964, Chính phủ Trung Quốc ngay lập tức tuyên bố chính sách "không sử dụng vũ khí hạt nhân trước", rằng "sẽ không bao giờ, bất cứ lúc nào hoặc trong bất kỳ hoàn cảnh nào, là nước đầu tiên sử dụng vũ khí hạt nhân".
Một tên lửa hạt nhân liên lục địa của Trung Quốc được phóng lên từ tàu ngầm. Ảnh: Global Times
Bắc Kinh sau đó nói thêm rằng họ đã cam kết "vô điều kiện không sử dụng hoặc đe dọa sử dụng vũ khí hạt nhân chống lại các quốc gia không có vũ khí hạt nhân hoặc các khu vực không có vũ khí hạt nhân" và bắt đầu thúc giục 4 cường quốc hạt nhân khác vào thời điểm đó cam kết "không sử dụng vũ khí hạt nhân trước".
Bất chấp những thách thức, các nhà nghiên cứu Trung Quốc vẫn tiếp tục. Cuộc thử nghiệm bay đầy đủ đầu tiên của tên lửa đạn đạo xuyên lục địa DF-5 được tiến hành vào tháng 5/1980. Cuộc thử nghiệm hạt nhân trong khí quyển cuối cùng được thực hiện vào tháng 10 năm đó.
Tên lửa đạn đạo phóng từ tàu ngầm (SLBM) JL-1 được thử nghiệm vào năm 1982; và vào năm 1983, Type 092 SSBN - tàu ngầm tên lửa đạn đạo chạy bằng năng lượng hạt nhân đầu tiên và duy nhất của Trung Quốc có khả năng bắn SLBM vào thời điểm đó - đã được đưa vào biên chế.
Tên lửa đạn đạo xuyên lục địa DF-41 của Trung Quốc trong cuộc diễu binh năm 2019. Ảnh: Reuters
Sau đó, vào năm 1985, người kế nhiệm Chủ tịch Mao Trạch Đông là ông Đặng Tiểu Bình đã cắt giảm một triệu quân của Quân đội Giải phóng Nhân dân, trong một động thái chuyển hướng lớn sang phát triển kinh tế.
Nhà sử học Zhang Jing cho biết: “Một trong những lý do quan trọng khiến chính sách cải cách và mở cửa của Trung Quốc thành công là sự đảm bảo an ninh và sự tự tin mà năng lực hạt nhân mang lại cho Trung Quốc với tư cách là một cường quốc có trách nhiệm”.
Thành tựu kinh tế giúp nâng cao năng lực hạt nhân
Khi cuộc cắt giảm hàng loạt đang diễn ra, Chủ tịch Đặng Tiểu Bình đã nhắn nhủ quân đội nên "kiên nhẫn trong vài năm".
“Tôi thấy rằng vào cuối thế kỷ này, chúng ta chắc chắn sẽ vượt qua mục tiêu tăng gấp bốn lần [GDP] và đến lúc đó, chúng ta sẽ mạnh hơn về mặt tài chính và có thể chi một khoản tiền tương đối lớn để hiện đại hóa trang thiết bị quân sự của mình”, ông Đặng Tiểu Bình hứa.
Trong những “năm kiên nhẫn”, nhiều chương trình quốc phòng lớn đã bị hủy bỏ hoặc đình chỉ. Nhưng vào thời điểm Trung Quốc tham gia Hiệp ước cấm thử hạt nhân toàn diện năm 1996, quốc gia này đã tiến hành tổng cộng 45 cuộc thử hạt nhân vật lý.
Dựa trên các thí nghiệm đó, các nhà khoa học Trung Quốc đã hoàn thành việc chế tạo vũ khí neutron vào năm 1988, xác nhận sở hữu một quả bom khinh khí thu nhỏ vào năm 1999, chế tạo tên lửa đạn đạo có khả năng mang đầu đạn hạt nhân bằng nhiên liệu rắn - DF-21 và DF-31 - cũng như SLBM JL-2, và cuối cùng đã triển khai năng lực hạt nhân trên biển với tên lửa JL-1A trên tàu ngầm Type 092.
Đến năm 1999, như ông Đặng Tiểu Bình đã dự đoán, nền kinh tế Trung Quốc đã bùng nổ và ngân sách quân sự bắt đầu tăng vọt. Phần lớn số tiền đã được chi cho các năng lực vũ trang thông thường.
Trung Quốc duy trì "chính sách hạt nhân tối thiểu", nhưng kho vũ khí hạt nhân của nước này đã được tăng cường đáng kể nhờ vào việc đưa vào sử dụng tàu ngầm hạt nhân tấn công Type 094 mới, tên lửa đạn đạo phóng từ tàu ngầm JL-3 mới, tên lửa DF-5C, tên lửa đạn đạo xuyên lục địa cơ động trên đường DF-31AG và DF-41, tên lửa đạn đạo tầm trung - xa có khả năng mang vũ khí hạt nhân DF-21D/26 và tên lửa siêu thanh DF-17, cũng như máy bay ném bom chiến lược có khả năng mang vũ khí hạt nhân được cải tiến từ nền tảng H-6.
So sánh tầm bắn, số đầu đạn và độ dài của ccá tên lửa đạn đạo xuyên lục địa DF-41 (Trung Quốc), RT-2PM2 Topol-M (Nga) và LGM-30G Minuteman III (Mỹ). Đồ họa: SMCP
Theo ước tính của Lầu Năm Góc vào năm ngoái, tính đến tháng 5 năm 2023, Trung Quốc sở hữu hơn 500 đầu đạn hạt nhân đang hoạt động, có thể sẽ có hơn 1.000 đầu đạn hạt nhân đang hoạt động vào năm 2030 và sẽ tiếp tục gia tăng con số đó cho đến năm 2035, tạo nên kho vũ khí hạt nhân tương đương với Mỹ và Nga.
Báo cáo Sức mạnh Quân sự Trung Quốc năm 2023 cho biết: "So với những nỗ lực hiện đại hóa hạt nhân của quân đội Trung Quốc một thập kỷ trước, những nỗ lực hiện tại đã vượt trội những nỗ lực trước đây về cả quy mô và độ phức tạp".
Quang Anh (theo SCMP)
Thích
(CLO) Do có mâu thuẫn với hàng xóm nên Triệu Thị Ton đã đổ thuốc trừ sâu vào đầu nguồn nước được gia đình anh N dẫn về nhà để sử dụng trong sinh hoạt nhằm mục đích đầu độc các thành viên trong gia đình anh N.
(CLO) Một ngọn núi lửa gần thủ đô Reykjavik của Iceland đã phun trào vào cuối ngày thứ Tư vừa qua, đánh dấu lần thứ mười trong vòng ba năm qua.
(CLO) Tại phòng khám đầu tiên chuyên điều trị các bệnh do ô nhiễm ở Delhi (Ấn Độ), ông Deepak Rajak 64 tuổi đang vật lộn với cơn hen suyễn ngày càng nặng. Con gái ông đã đưa ông đến đây trong tình trạng vô cùng lo lắng khi thấy sức khỏe của cha mình xấu đi nhanh chóng.
(CLO) Quốc hội Ukraine đã hoãn phiên họp dự kiến diễn ra vào ngày 22/11 và có thể sẽ kéo dài vì lo ngại về an ninh, trong bối cảnh chiến sự với Nga đang leo thang nguy hiểm.
(CLO) Các cuộc không kích của Israel đã khiến 82 chiến binh thiệt mạng tại thành phố Palmyra, Syria, bao gồm các tay súng đến từ Iraq và Lebanon, theo Tổ chức Giám sát Nhân quyền Syria (SOHR) thông báo vào thứ Năm (21/11).
Sáng 22/11, Bộ Tư pháp tổ chức Lễ phát động Giải báo chí toàn quốc về ngành Tư pháp lần thứ nhất nhằm góp phần tích cực xây dựng Bộ, ngành Tư pháp ngày càng phát triển. Thứ trưởng Nguyễn Thanh Tịnh, Trưởng Ban Tổ chức Giải chủ trì buổi lễ.
(CLO) Giới chức Hồng Kông (Trung Quốc) mới đây cho biết, một tổ chức ở đặc khu này đã điều hành đường dây mại dâm thông qua các nền tảng mạng xã hội, quảng bá các diễn viên phim người lớn Nhật Bản để thu hút khách hàng.
(CLO) Nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Un đã chỉ trích Mỹ vì làm gia tăng căng thẳng, cho rằng Bán đảo Triều Tiên đang đối mặt với nguy cơ chiến tranh hạt nhân cao chưa từng có khi đến thăm triển lãm quốc phòng Triều Tiên.
(CLO) Tổng kim ngạch nhập khẩu ô tô nguyên chiếc lũy kế 10 tháng năm 2024 đạt xấp xỉ 3 tỷ USD. Trong đó, xe nhập khẩu từ Trung Quốc tăng bằng lần, xe Thái Lan và Indonesia nhích nhẹ.
(CLO) Còn hơn 1 tháng nữa mới tới giáng sinh, nhưng những ngày này phố Hàng Mã đã “thay áo mới” lung linh sắc màu của những đồ chơi, phụ kiện trang trí bắt mắt
(CLO) CTCP Kỹ thuật và Ô tô Trường Long (Mã: HTL) ghi nhận doanh thu sụt giảm 7,8% so với cùng kỳ năm trước nhưng lợi nhuận vẫn được cải thiện do cắt giảm các chi phí. Công ty vừa chốt tạm ứng cổ tức tiền mặt tỷ lệ 35% cho cổ đông.
(CLO) Mới đây, Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng huyện Đan Phượng (TP Hà Nội) đã mở thầu gói thầu số 07: Thi công xây dựng công trình và đảm bảo an toàn giao thông, thuộc Dự án "Xây dựng tuyến đường Tây Thăng Long".
(CLO) Theo thông báo của công tố viên Mỹ, tỷ phú Ấn Độ Gautam Adani, một trong những người giàu nhất thế giới, bị truy tố ở New York với cáo buộc hối lộ hơn 250 triệu USD cho giới chức Ấn Độ.
(CLO) Lực lượng Hệ thống Không người lái của Ukraine vào ngày 21/11 đã công bố đoạn video cho thấy một cuộc tấn công vào một sở chỉ huy của Nga gần làng Maryino ở Tỉnh Kursk.
(CLO) Liên hoan ca múa nhạc toàn quốc được tổ chức định kỳ 3 năm một lần đã khẳng định là một thương hiệu quốc gia trong các liên hoan về nghệ thuật ca múa nhạc ở Việt Nam.
(CLO) HLV tuyển futsal nữ Thái Lan xin lỗi người hâm mộ và chỉ ra lý do khiến các học trò nhận thất bại trước tuyển futsal nữ Việt Nam.
(CLO) Trung Quốc đã phô trương công nghệ quân sự tiên tiến bằng cách trình làng một loạt thiết bị quân sự hiện đại tại triển lãm hàng không lớn nhất đất nước.
(CLO) Một ngày sau khi có thông tin Tổng thống Mỹ Joe Biden cho phép, Ukraine đã bắn tên lửa tầm xa ATACMS vào khu vực Bryansk, nằm cách 379 km về phía tây nam Moscow.
(CLO) Hội nghị Thượng đỉnh G20 tại Brazil đã ra tuyên bố của các nhà lãnh đạo vào thứ Hai (18/11), kêu gọi "hành động" giải quyết nhiều cuộc khủng hoảng mà toàn cầu đang phải đối mặt, như xung đột vũ trang, biến đổi khí hậu và các vấn đề lớn khác.
(CLO) Theo số liệu thống kê chính thức của Chính phủ Indonesia, gần 10 triệu người đã rời khỏi tầng lớp trung lưu của nước này kể từ năm 2019 cho đến nay.
(CLO) Trong nhiều năm, con người đã suy ngẫm về viễn cảnh tận thế của thế giới, gồm cả các nhà tiên tri, nhà khoa học vĩ đại cho đến các tổ chức nghiên cứu vũ trụ như NASA. Và không thể không lo lắng khi những nguy cơ mà họ đưa ra đều đang dần hiện hữu.
(CLO) Phó Tổng thống đắc cử JD Vance được coi là ứng cử viên sáng giá nhất để kế nhiệm ông Donald Trump với tư cách là ứng cử viên của Đảng Cộng hòa vào năm 2028.
(CLO) Trong chiến dịch vận động tranh cử của mình, Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump nhiều lần cam kết sẵn sàng đàm phán với Nga nhằm hạ nhiệt những căng thẳng giữa hai quốc gia. Vậy quan hệ Nga - Mỹ sẽ có những thay đổi đáng kể dưới thời ông Trump tới đây?
(CLO) Có thể khẳng định rằng chưa bao giờ mối quan hệ Việt Nam - Mỹ tốt đẹp như hiện tại. Điều đó cho thấy tầm quan trọng của Việt Nam trong chính sách Châu Á - Thái Bình Dương của Hoa Kỳ. Vì thế, ngay cả với sự trở lại Nhà Trắng của Tổng thống đắc cử Donald Trump cùng khẩu hiệu “nước Mỹ trên hết”, thì bên cạnh những thách thức, một thời cơ lớn cho Việt Nam cũng sẽ được gợi mở.
(CLO) Từ chỗ thất bại trong cuộc đua vào Nhà Trắng năm 2020 và hứng chịu vô số hậu quả, ông Donald Trump đã trở lại đỉnh cao quyền lực một cách ngoạn mục khi đánh bại bà Kamala Harris trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ năm nay.
(CLO) Quyết định của Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu khi sa thải Bộ trưởng Quốc phòng Yoav Galant và bổ nhiệm cựu Ngoại trưởng Israel Katz thay thế ông đã đánh dấu một bước ngoặt bất ngờ trong nền chính trị nước này.
