Những ngôi nhà bỏ hoang ở Nhật Bản được biết đến với tên gọi "akiya" – một thuật ngữ thường dùng để chỉ những ngôi nhà dân cư vô chủ nằm ở khu vực nông thôn.

Nhưng ngày càng có nhiều akiya xuất hiện ở các thành phố lớn như Tokyo và Kyoto. Đó là vấn đề đối lớn đối với một quốc gia đang phải vật lộn với tình trạng già hóa dân số và số trẻ em sinh ra mỗi năm giảm một cách đáng báo động.

Giảng viên Jeffrey Hall tại Đại học Nghiên cứu Quốc tế Kanda ở tỉnh Chiba, cho biết: "Đây là dấu hiệu của sự suy giảm dân số Nhật Bản. Đây không phải vấn đề xây quá nhiều nhà mà là vấn đề không có đủ người".

Theo số liệu do Bộ Nội vụ và Truyền thông Nhật Bản tổng hợp, 14% tổng số nhà ở của nước này hiện bị bỏ hoang. Những con số này bao gồm cả những ngôi nhà tạm thời bị bỏ trống vì chủ sở hữu làm việc ở nước ngoài.

Quá nhiều nhà

Nhà ở tại Nhật Bản thường được truyền qua nhiều thế hệ. Tuy nhiên, với tỷ lệ sinh giảm mạnh, nhiều nhà không có người thừa kế hoặc không được thế hệ trẻ thừa kế vì họ chuyển đến thành phố sinh sống.

Một số ngôi nhà cũng bị bỏ ngỏ vì chính quyền địa phương không biết chủ sở hữu là ai do việc lưu trữ hồ sơ kém. Điều này gây khó khăn cho chính quyền trong việc trẻ hóa các cộng đồng nông thôn đang già đi nhanh chóng.

Hall cho biết rằng theo chính sách thuế của Nhật Bản, một số chủ sở hữu thường thấy việc giữ lại ngôi nhà rẻ hơn so với việc phá bỏ để tái phát triển. Ngay cả khi chủ sở hữu muốn bán, họ có thể gặp khó khăn trong việc tìm người mua.

Ông nói: "Nhiều ngôi nhà trong số này không thuận tiện giao thông, khó tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe và thậm chí cả các cửa hàng tiện lợi".

Những năm gần đây, mạng xã hội phổ biến các video chiếu cảnh mọi người - chủ yếu là người nước ngoài - mua những ngôi nhà giá rẻ ở Nhật Bản và biến chúng thành nhà nghỉ và quán cà phê đầy phong cách. Tuy nhiên, Hall cảnh báo việc này không dễ dàng như người ta tưởng.

"Sự thật là hầu hết những ngôi nhà này sẽ không được bán cho người nước ngoài, hoặc nhiều thủ tục hành chính và các quy định đằng sau không phải là điều dễ dàng đối với người không thông thạo tiếng Nhật", ông nói. "Họ sẽ không thể mua được những ngôi nhà này với giá rẻ".

Quá ít người

Dân số Nhật Bản đã giảm trong vài năm. Ở lần thống kê cuối cùng vào năm 2022, dân số đã giảm hơn 800.000 người kể từ năm trước đó, xuống còn 125,4 triệu người. Theo số liệu chính thức, vào năm 2023, số ca sinh mới tại Nhật giảm năm thứ 8 liên tiếp, đạt mức thấp kỷ lục.

Tỷ lệ sinh của Nhật Bản đã dao động quanh mức 1,3 trong nhiều năm, thấp hơn nhiều so với mức 2,1 cần thiết để duy trì dân số ổn định. Tuần trước, Bộ Nội vụ và Truyền thông Nhật Bản cho biết số trẻ em dưới 15 tuổi đã giảm năm thứ 43 liên tiếp xuống mức thấp kỷ lục khoảng 14 triệu, tính đến ngày 1/4.

Tất cả những số liệu này nhấn mạnh rằng vấn đề thừa nhà - thiếu người ở dường như sẽ tiếp tục kéo dài trong một thời gian.

Giáo sư khoa kiến ​​trúc và thiết kế đô thị Yuki Akiyama tại Đại học Thành phố Tokyo cho biết những ngôi nhà bỏ hoang đã gây ra nhiều vấn đề trong quá khứ, chẳng hạn như sau trận động đất mạnh 7,5 độ richter tấn công Bán đảo Noto ở quận trung tâm Ishikawa vào tháng 1.

Ông nói, khu vực xảy ra trận động đất có rất nhiều nhà bỏ hoang và chúng gây nguy hiểm cho người dân trong thảm họa cũng như khó khăn cho việc tái thiết sau trận động đất.

"Khi một trận động đất hoặc sóng thần xảy ra, có khả năng những ngôi nhà bỏ trống sẽ chặn đường di tản khi chúng bị phá hủy", ông Akiyama cho biết.

Giáo sư cho biết, ở những vùng nông thôn khác có mật độ nhà trống cao, những ngôi nhà bỏ hoang đã khiến quá trình phát triển bị đình trệ. Khi những bất động sản này còn nguyên, "giá trị của khu vực sẽ giảm đi vì đây là nơi bạn không thể mua bán hợp lý và không thể phát triển quy mô lớn".

"Mọi người sẽ cho rằng nơi này không có giá trị và giá trị bất động sản của toàn khu vực sẽ giảm dần", ông giải thích. "Ở Nhật Bản, nhà càng mới thì giá bán càng cao".

Hoài Phương (theo CNN)