Lãnh đạo nhà nước Nga đã khéo léo duy trì nền kinh tế của đất nước, dù phải đối mặt với các lệnh trừng phạt khắc nghiệt từ phương Tây sau cuộc xung đột tại Ukraine. Nhưng một mối đe dọa mới đang xuất hiện, không đến từ Mỹ hay châu Âu, mà từ Ả Rập Saudi. Những quyết định gần đây của vương quốc này về sản lượng dầu có thể gây thiệt hại nặng nề cho nền kinh tế Nga.

Chiến lược dầu mỏ của Ả Rập Saudi

Là một trong những nhà sản xuất dầu lớn nhất thế giới, Ả Rập Saudi đã cố gắng giữ giá dầu toàn cầu ổn định bằng cách hạn chế nguồn cung dầu trong suốt năm qua. Điều này giúp giá dầu duy trì ở mức cao, mang lại lợi ích cho các quốc gia sản xuất dầu, trong đó có Nga. Giá dầu cao đồng nghĩa với nguồn thu cao hơn, điều đặc biệt quan trọng đối với Nga khi nước này cần tài trợ cho các nỗ lực chiến tranh tại Ukraine.

Tuy nhiên, có tin tức gần đây cho thấy Ả Rập Saudi đang thay đổi chiến lược dầu mỏ của mình. Quốc gia này đã từ bỏ mục tiêu không chính thức là giữ giá dầu ở mức 100 USD/thùng. Thay vào đó, Ả Rập Saudi đang lên kế hoạch tăng sản lượng dầu cung ứng ra thị trường toàn cầu.

Từ tháng 12, Ả Rập Saudi cùng các thành viên khác của nhóm OPEC+ sẽ bổ sung thêm 180.000 thùng dầu mỗi ngày (BPD) vào thị trường, và con số này sẽ tiếp tục tăng dần cho đến năm 2025, đảo ngược các biện pháp cắt giảm sản lượng trước đây.

Việc tăng nguồn cung dầu có thể làm giảm giá dầu toàn cầu. Dù điều này có vẻ mâu thuẫn, nhưng Ả Rập Saudi có thể đang làm vậy để giành thêm thị phần, ngay cả khi phải đối mặt với mất mát thu nhập ngắn hạn. Trước đây, Ả Rập Saudi từng tham gia vào các cuộc chiến giá dầu, bao gồm một cuộc tranh chấp với Nga vào năm 2020, khiến giá dầu lao dốc.

Nếu Ả Rập Saudi tiếp tục bơm thêm dầu ra thị trường, giá dầu toàn cầu có thể giảm. Điều này sẽ gây ra vấn đề tài chính nghiêm trọng cho Nga, vốn phụ thuộc lớn vào nguồn thu từ dầu khí để duy trì nền kinh tế.

Tại sao kinh tế Nga phụ thuộc vào dầu mỏ?

Kinh tế Nga phụ thuộc rất nhiều vào xuất khẩu dầu khí. Thực tế, khoảng 30% ngân sách chính phủ Nga đến từ việc bán dầu và khí đốt. Khi giá dầu cao, Nga kiếm được nhiều tiền hơn, giúp nước này trang trải các chi phí, bao gồm cả chi phí chiến tranh. Nhưng khi giá dầu giảm, thu nhập của chính phủ Nga cũng giảm, tạo áp lực lớn lên nền kinh tế.

Sau các lệnh trừng phạt của phương Tây liên quan đến cuộc chiến Ukraine, Nga đã tìm cách né tránh các biện pháp cấm vận. Một ví dụ là việc Nga sử dụng các tàu chở dầu “ma” – các tàu đã bị liệt vào danh sách đen bởi các biện pháp trừng phạt – để lén lút vận chuyển dầu thô cho các khách hàng trên toàn thế giới.

Trong số 72 tàu chở dầu bị cấm, 21 chiếc đã được sử dụng để vận chuyển dầu Nga kể từ khi lệnh trừng phạt được áp đặt. Điều này giúp Nga tiếp tục bán dầu của mình và duy trì nền kinh tế khỏi sụp đổ.

Tuy nhiên, dù Nga có cố gắng tránh trừng phạt đến đâu, họ vẫn không thể kiểm soát được thị trường dầu toàn cầu. Nếu giá dầu giảm mạnh do Ả Rập Saudi tăng nguồn cung, doanh thu của Nga sẽ giảm. Điều này sẽ ảnh hưởng đến khả năng tài trợ cho các nỗ lực chiến tranh, trả nợ và duy trì nền kinh tế của Nga.

Cuộc chiến giá dầu trong quá khứ giữa Ẩ Rập Saudi và Nga

Đây không phải là lần đầu tiên chiến lược dầu mỏ của Ả Rập Saudi ảnh hưởng đến Nga. Vào năm 2020, Ả Rập Saudi và Nga đã tham gia vào một cuộc chiến giá dầu. Khi đó, cả hai nước đều sản xuất lượng dầu lớn, trong khi nhu cầu toàn cầu lại thấp do đại dịch COVID-19.

Kết quả là giá dầu sụt giảm, có lúc xuống dưới 20 USD/thùng. Đây là một đòn giáng mạnh vào các nền kinh tế phụ thuộc vào dầu mỏ như Nga, vốn gặp khó khăn khi đối mặt với giá dầu thấp.

Quyết định của Ả Rập Saudi về việc tăng sản lượng dầu từ tháng 12 tới có thể kích hoạt một tình huống tương tự. Trong khi vương quốc này có thể chấp nhận mất mát ngắn hạn bằng cách bán dầu với giá thấp hơn, họ có thể sẵn sàng đánh đổi để giành thêm thị phần và tăng cường ảnh hưởng dài hạn trên thị trường dầu mỏ. Điều này có thể là tin xấu cho Nga, đặc biệt nếu giá dầu giảm đến mức nước này không còn đủ khả năng chi trả cho các chi phí chiến tranh.

Nền kinh tế Nga đã dễ bị tổn thương do cuộc chiến kéo dài tại Ukraine. Chính phủ Nga đang chi hàng tỷ đô la để tài trợ cho các hoạt động quân sự, hỗ trợ các khu vực của Nga, và đối phó với tác động từ các lệnh trừng phạt quốc tế. Nếu giá dầu giảm, tình hình sẽ càng trở nên khó khăn hơn, có thể tạo ra áp lực tài chính lớn cho Nga.

Tệ hơn nữa, tình hình kinh tế của Nga có thể càng phức tạp nếu các quốc gia khác trong nhóm OPEC+, bao gồm những nhà sản xuất dầu lớn như Ả Rập Saudi và Nga, cũng bắt đầu tăng nguồn cung dầu. Điều này sẽ làm ngập thị trường với lượng dầu thừa, kéo giá xuống và làm giảm thêm doanh thu dầu mỏ của Nga.

Dũng Phan (Theo Regtechtimes)