Lạm phát lương thực đã đẩy hàng triệu người tiêu dùng trên khắp thế giới vào cảnh lầm than, được gây ra bởi sự gián đoạn chuỗi cung ứng và cuộc chiến giữa các nhà xuất khẩu lúa mì lớn là Nga và Ukraine. Nhưng hàng triệu người Afghanistan đã rơi vào cảnh nghèo đói do chiến tranh, hạn hán và suy giảm kinh tế kể từ khi Taliban tiếp quản vào tháng 8 năm ngoái.

Khi giá lương thực tăng, ước tính có khoảng 22,8 triệu người Afghanistan bị thiếu ăn. Theo báo cáo gần đây nhất từ Sáng kiến Phân loại Giai đoạn An ninh Lương thực Tích hợp (IPC), bao gồm các cơ quan của Liên hợp quốc và các bên liên quan khác, "giá hàng hóa cao ở người dân, cộng với việc giảm 97% thu nhập của dân số nói chung." Nó làm giảm sức mua.

Galver, 25 tuổi, bà mẹ của năm đứa con thơ đến từ Herat, Afghanistan, trải lòng cô sẵn sàng bán đứa con gái mới sinh của mình vì không đủ tiền nuôi cô bé.

“Chồng tôi chỉ là một người lao động bình thường, một tháng bươn chải kiếm được 1.000 afghani (11 đô la). Ngày nay mọi thứ đều rất đắt đỏ. Làm thế nào để chúng tôi nuôi năm đứa con? Tôi rất đói, tệ hơn không còn sữa để cho con ăn. Nếu có ai muốn mua đứa con gái còn đỏ hỏn này, tôi sẽ bán” cô ngậm ngùi nói.

Trong tháng thứ hai liên tiếp trong tháng 5, chỉ số giá lương thực của Tổ chức Nông lương đã giảm vừa phải, mặc dù nó vẫn tăng 22,8% so với cùng kỳ năm ngoái. Theo một bản tin của Liên Hợp Quốc, hơn một triệu trẻ em Afghanistan đang bị suy dinh dưỡng nghiêm trọng trong năm nay, tăng gần gấp đôi so với năm 2018.

“Giá cả đang tăng hàng tuần” một giáo viên 34 tuổi tại Trường tư thục Kabul cho biết. Anh là trụ cột duy nhất trong một gia đình 5 người, kiếm được 10.000 afghans mỗi tháng, thế nhưng vẫn không đủ sống. “Không thể nuôi sông một gia đình, sống trong căn nhà cho thuê ọp ẹp với ba đứa con. Vào những ngày không mua được gì, tôi để bụng đói đi ngủ hoặc ăn bánh mì với trà ”- anh bày tỏ.

Bên cạnh đó, hãng thông tấn địa phương Khama Press đưa tin giá lương thực ở Afghanistan đã tăng gần gấp đôi trong ba tháng qua. Một túi bột mì, trước đây có giá khoảng 1.400 afghani, bây giờ có giá hơn 2.800 afghani.

Fawad, chủ một cửa hàng tạp hóa ở quận Kotesangi của Kabul cho hay: “Doanh số bán lẻ của chúng tôi đã giảm vì người dân không có tiền để mua những món hàng tạp hóa đắt tiền này”.

Theo người bán, lạm phát thực phẩm là do thị trường thiếu điều tiết giá cả. Các nhà chức trách ở phương Tây đã đổ lỗi như vậy.

"Vấn đề lạm phát lương thực là do những khó khăn kinh tế mà phương Tây áp đặt lên chúng tôi bằng cách đóng băng tài sản của chúng tôi và áp dụng các biện pháp trừng phạt", Abdul Latif Nazari, Thứ trưởng Bộ Kinh tế của Taliban tuyên bố.

Sau khi Taliban tiếp quản Afghanistan vào tháng 8 năm ngoái, Mỹ đã đóng băng khoảng 10 tỷ USD tài sản của Afghanistan, ngừng hỗ trợ phát triển và góp phần vào sự sụp đổ kinh tế của đất nước. Chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden đã thông báo vào tháng 2 rằng họ sẽ dỡ bỏ lệnh đóng băng trị giá 7 tỷ đô la, với khoảng một nửa sẽ dành cho các gói cứu trợ trong nước và phần còn lại được giữ cho các hành động liên quan đến ngày 9/11.

Trong khi đó, Liên Hợp Quốc đã khởi động một chiến dịch nhằm cứu trợ nạn đói vào năm ngoái, triển khai một chương trình lương thực khẩn cấp được tăng tốc đã cung cấp lương thực cho hàng triệu người kể từ cuộc chính biến của nước này. Mặt khác, các cơ quan chính phủ đang phải căng thẳng để theo kịp với tình hình ngày càng xấu đi và giá lương thực toàn cầu tăng cao.

Farid Senzai, giáo sư khoa học chính trị và khoa học chính trị Trung Đông tại Đại học Santa Clara, cho biết vấn đề nằm ngoài nguồn tài chính cạn kiệt, bao gồm cả khủng hoảng thanh khoản.

Ông nói: “Các hạn chế nghiêm ngặt áp đặt đối với Afghanistan đã ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận tiền mặt của Afghanistan và 3,5 tỷ USD Mỹ thu giữ từ các ngân hàng trung ương đã khiến việc tiếp cận tiền mặt càng trở nên khó khăn hơn. Ông nói thêm: "Do đó, nó làm phức tạp nền kinh tế của đất nước và ảnh hưởng đến khả năng hoạt động hiệu quả hơn."

Khi được hỏi về giải pháp, Thứ trưởng Bộ Kinh tế Nazari cho biết Taliban có một kế hoạch ba bước.

“Đầu tiên, chúng tôi muốn thu hút đầu tư trong nước và quốc tế”- ông nói: “Đầu tư nhiều hơn sẽ tạo ra nhiều việc làm hơn, giúp cải thiện điều kiện kinh tế của mọi người dân”. “Thứ hai, chúng tôi muốn xây dựng cơ sở hạ tầng tự cung tự cấp, tăng cường sản xuất, củng cố nền kinh tế trong nước và tránh phải phụ thuộc vào cơ quan, tổ chức khác. Thứ ba, chúng tôi muốn tăng viện trợ nhân đạo như một giải pháp ngắn hạn”.

Hiện tại, người dân Afghanistan đang lo sợ điều tồi tệ nhất sẽ xảy đến cho bản thân và gia đình họ.

"Mỗi đêm, bọn trẻ con không có gì để ăn," giáo viên Kabul nói. “Là bậc làm cha làm mẹ, tôi cảm thấy bất lực, đau đớn đến mất ngủ khi nghĩ về những gì sẽ xảy ra với gia đình mình”.

Lê Na (Theo Asia Nikkei)