Hai mặt

Liu Qin, giáo sư tại Viện Kế toán Quốc gia Thượng Hải, đã viết trong một bài báo trên tạp chí Friends of Accounting.

Liu nói: “Các kế toán viên nên nắm bắt các công nghệ mới và nâng cao hiệu quả công việc của họ bằng các hệ thống AI đồng thời trau dồi khả năng sáng tạo. Đây là cách họ có thể giữ vị trí bất khả chiến bại tại nơi làm việc”.

Trong khi một số ngành nghề hào hứng với việc sử dụng AI sẽ nâng cao hiệu quả công việc như thế nào, thì một số ngành có thể gặp rủi ro khi AI ngày càng phát triển. Một nghiên cứu được công bố vào tháng 3 vừa qua cho thấy 54% công việc ở Trung Quốc có nguy cơ cao bị thay thế bởi AI trong những thập kỷ tới.

Các nhà nghiên cứu tại Đại học Tài chính và Kinh tế Trung ương ở Bắc Kinh và Đại học Hull ở Anh cho rằng: “Nói một cách tương đối, trưởng phòng là công việc an toàn nhất ở Trung Quốc, trong khi những công việc chuyên sâu về các nhiệm vụ rất dễ bị thay thế”.

Nhưng nhóm nghiên cứu cho biết những người lao động trong lĩnh vực sản xuất sản phẩm và dịch vụ kinh doanh có nhiều khả năng bị ảnh hưởng hơn. Họ nói: “Khi công việc phát triển cùng với sự phát triển của AI, người lao động sẽ cần phải thích nghi với các hoạt động đòi hỏi sự sáng tạo và trí thông minh xã hội nhiều hơn. Các nhà hoạch định chính sách sẽ cần cung cấp thêm đào tạo nghề và hỗ trợ thu nhập cho những người lao động bị cuốn vào cơn lũ AI để hoàn thành quá trình chuyển đổi công việc”.

Cuộc chạy đua cho vị trí dẫn đầu

Bà Julia Chen, một cộng sự tại Concordia - một công ty tư vấn có trụ sở tại Bắc Kinh tập trung vào việc hỗ trợ sự phát triển an toàn và có lợi của AI, cho biết AI sáng tạo sẽ đóng một vai trò quan trọng trong tương lai việc làm ở hai nền kinh tế lớn nhất thế giới.

Bà cho biết một lĩnh vực cần theo dõi là mức độ can thiệp của Chính phủ sẽ làm giảm tác động đối với thị trường việc làm.

“Các nhà quản lý Trung Quốc đã đề xuất các quy định nghiêm ngặt đối với các mô hình AI tổng quát, trong đó có một số biện pháp hợp lý, nhưng có thể làm chậm quá trình đầu tư và triển khai ở dạng hiện tại. Những lời kêu gọi về quy định tại Hoa Kỳ từ các chuyên gia và công chúng đang gia tăng, nhưng có vẻ như việc xây dựng sự đồng thuận chính trị về những gì sẽ diễn ra là một thách thức”, bà nói.

Đầu tháng 4, cơ quan giám sát internet của Trung Quốc đã đưa ra các quy tắc dự thảo cho các dịch vụ giống như ChatGPT, yêu cầu các nhà phát triển ngăn chặn nội dung phân biệt đối xử, thông tin sai lệch và nội dung vi phạm quyền riêng tư cá nhân hoặc sở hữu trí tuệ. Tất cả các sản phẩm AI tổng quát cũng phải vượt qua đánh giá bảo mật của Chính phủ trước khi được phát hành ra công chúng.

Kể từ khi OpenAI do Microsoft hậu thuẫn ra mắt ChatGPT, các công ty công nghệ lớn của Trung Quốc đã gấp rút tung ra công nghệ cạnh tranh cho thị trường nội địa. Các công ty hàng đầu bao gồm Baidu, Tencent, SenseTime, iFlyTek, Huawei và Alibaba.

Mặc dù sản phẩm của Mỹ không có mặt chính thức ở Trung Quốc, nhưng người dùng internet đã tìm mọi cách để truy cập nó và nhiều lĩnh vực đã bày tỏ sự quan tâm đến việc sử dụng các công nghệ tương tự.

Khi cả hai quốc gia cạnh tranh để dẫn đầu trong cuộc đua AI, bà Chen cho biết cô lo lắng rằng nỗi sợ hãi về việc “bắt kịp” hoặc “chạy trước” của một trong hai quốc gia có thể bị lợi dụng để đẩy nhanh đầu tư và tiến bộ trong các hệ thống AI tổng quát mà không cân nhắc kỹ lưỡng về quản trị tốt.

“Thay vào đó, điều tôi thực sự muốn thấy là một cuộc chạy đua đến đỉnh cao, về cách quản lý trí tuệ nhân tạo một cách thông minh. Lợi ích chung của cả hai quốc gia là khai thác lợi ích năng suất của các hệ thống này đồng thời quản lý rủi ro gián đoạn kinh tế và xã hội,” bà nói.

Trước đó, các nhà nghiên cứu tại OpenAI đã phát hiện ra rằng những công việc phụ thuộc nhiều vào khoa học và kỹ năng tư duy phản biện ít gặp rủi ro tự động hóa hơn so với kỹ năng lập trình và viết nội dung. Nhóm nghiên cứu nhận thấy rằng khoảng 80% lực lượng lao động Hoa Kỳ có thể thấy ít nhất 10% công việc chuyên môn của họ bị ảnh hưởng.

Nghiên cứu đã liệt kê các công việc mà các mô hình ngôn ngữ AI có thể làm thay người lao động “một lượng thời gian đáng kể để hoàn thành phần lớn nhiệm vụ của họ”, bao gồm các nhà toán học, kế toán, nhà báo, thư ký, kỹ sư blockchain, nhà phân tích chính sách biến đổi khí hậu và nhà quản lý dữ liệu lâm sàng.

“Với khả năng tiếp cận mô hình ngôn ngữ lớn (LLM), khoảng 15% tất cả các nhiệm vụ của người lao động ở Hoa Kỳ có thể được hoàn thành nhanh hơn đáng kể, đi cùng với mức chất lượng cao hơn”, nhóm nghiên cứu viết, đồng thời cho biết thêm rằng tỷ lệ đó tăng lên 56% tất cả các nhiệm vụ khi sử dụng phần mềm và công cụ được xây dựng trên LLM.

Trong một phân tích toàn cầu được công bố vào cuối tháng 3, Goldman Sachs ước tính rằng AI tổng quát có thể tự động hóa tới 300 triệu công việc toàn thời gian.

Ngân hàng đầu tư Hoa Kỳ nhận thấy rằng 1/4 công việc hiện tại có thể được tự động hóa bằng AI ở Hoa Kỳ và Châu Âu, thuộc các lĩnh vực như hỗ trợ hành chính văn phòng, pháp lý, kiến trúc và kỹ thuật.

Ngân hàng này cho biết: “Tin tốt là sự dịch chuyển của công nhân khỏi tự động hóa trước đây đã được bù đắp bằng việc tạo ra các công việc mới và sự xuất hiện của các công việc mới sau những đổi mới công nghệ chiếm phần lớn trong tăng trưởng việc làm trong dài hạn”.

Công việc mới: “Giáo viên” dạy AI

Ở Trung Quốc, tỷ lệ sinh thấp kết hợp với dân số già đi nhanh chóng đang dẫn đến tình trạng mất cân bằng nhân khẩu học ngày càng gia tăng. Mặc dù trí tuệ nhân tạo AI có thể tự động hóa một số nhiệm vụ nhất định và thay thế con người trong một số công việc, nhưng nó cũng có thể giúp giảm bớt áp lực do lực lượng lao động trẻ trong nước ngày càng thu hẹp.

Tại Diễn đàn Phát triển Trung Quốc vào tháng trước, một sự kiện cấp cao có sự tham dự của các nhà lãnh đạo Trung Quốc và hàng chục CEO nước ngoài, Zhou Hongyi, người sáng lập công ty an ninh mạng Trung Quốc 360 Security Technology, đã dự đoán rằng nghề đào tạo AI mới sẽ xuất hiện ở Trung Quốc.

Ông nói: “Chỉ với những giáo viên giỏi, AI mới có thể nghe một hiểu mười”, đồng thời cho biết thêm rằng công ty của ông đã bắt đầu mời người dùng đăng ký thử nghiệm nội bộ đối thủ của ChatGPT là “360 Smart Brain”.

“Những người trẻ tuổi sẽ không trở nên lỗi thời. Chính những người chưa sử dụng GPT, chưa biết sử dụng GPT hay chưa biết cách đặt câu hỏi với GPT sẽ là những người bị tụt lại phía sau”, ông Zhou nhận định.

Ở Mỹ, vai trò giáo viên AI đã xuất hiện. Anthropic, một công ty của Mỹ được hỗ trợ bởi công ty mẹ của Google là Alphabet để tạo ra các hệ thống AI, đang tìm cách thuê một “kỹ sư gợi ý”.

“Họ sẽ tìm ra các phương pháp tốt nhất để thúc đẩy AI hoàn thành nhiều nhiệm vụ khác nhau, sau đó ghi lại các phương pháp này để xây dựng một thư viện công cụ và một bộ hướng dẫn”, một quảng cáo việc làm mô tả công việc này và trả tới 375.000 USD/năm.

Hồng Vân (Theo SCMP)