Theo một báo cáo mới từ Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF), thế giới việc làm sẽ trải qua những thay đổi lớn trong những năm tới với gần 1/4 số việc làm thay đổi trong 5 năm tới.

Khoảng 23% công việc sẽ bị gián đoạn, WEF cho biết trong báo cáo “Tương lai của việc làm”, với một số bị loại bỏ và một số khác được tạo ra. Điều quan trọng, WEF dự kiến ​​sẽ có ít hơn 14 triệu việc làm tổng thể trong thời gian 5 năm, vì ước tính 83 triệu việc làm sẽ biến mất, trong khi chỉ có 69 triệu việc làm mới xuất hiện.

“Nhìn chung, tốc độ thay đổi là khá cao,” Saadia Zahidi, Giám đốc điều hành của WEF, nói với Steve Sedgwick và Geoff Cutmore của CNBC hôm thứ Hai tại hội nghị thượng đỉnh về tăng trưởng của WEF ở Geneva, Thụy Sĩ.

Các phát hiện của báo cáo phần lớn dựa trên khảo sát 803 công ty sử dụng tổng cộng 11,3 triệu lao động tại 45 nền kinh tế khác nhau trên thế giới.

Công nghệ là nguyên nhân lớn dẫn đến mất việc làm

Theo WEF, một loạt các yếu tố sẽ đóng một vai trò trong sự gián đoạn, từ sự phát triển công nghệ như trí tuệ nhân tạo (AI) đến biến đổi khí hậu.

Mối lo ngại về những thay đổi công nghệ có tác động tiêu cực đến việc làm ngày càng tăng, đặc biệt là kể từ khi các công cụ AI như ChatGPT đã trở thành xu hướng chủ đạo. Và công nghệ dường như là một trong những nguyên nhân lớn nhất dẫn đến tình trạng mất việc làm, nghiên cứu cho thấy.

Báo cáo cho biết: “Những tổn thất lớn nhất được dự đoán là ở các vai trò hành chính và các vai trò an ninh, nhà máy và thương mại truyền thống”, đồng thời lưu ý rằng sự suy giảm của các vai trò hành chính nói riêng sẽ “được thúc đẩy chủ yếu bởi quá trình số hóa và tự động hóa”.

Tuy nhiên, các công ty được khảo sát không coi sự thay đổi công nghệ là tiêu cực về tổng thể.

“Tác động của hầu hết các công nghệ đối với việc làm dự kiến ​​sẽ là tích cực trong vòng 5 năm tới. Phân tích dữ liệu lớn, biến đổi khí hậu và công nghệ quản lý môi trường, cũng như mã hóa và an ninh mạng dự kiến ​​sẽ là động lực lớn nhất cho tăng trưởng việc làm,” báo cáo viết.

Zahidi giải thích, một số lĩnh vực có thể tăng cường tạo việc làm liên quan đến công nghệ là giáo dục, nông nghiệp và y tế.

“Một phần điều đó đang xảy ra không phải vì đây là những công việc không an toàn, lương thấp, kỹ năng thấp trên khắp thế giới. Đây là những công việc có kỹ năng cao hơn, giá trị gia tăng cao hơn được hỗ trợ bởi công nghệ trong các lĩnh vực nông nghiệp, y tế, giáo dục,” bà nói.

AI được mô tả là “động lực chính của sự thay thế thuật toán tiềm năng” trong báo cáo và gần 75% các công ty được khảo sát dự kiến ​​sẽ áp dụng công nghệ này. Kết quả là khoảng 50% doanh nghiệp kỳ vọng việc làm sẽ được tạo ra, trong khi 25% doanh nghiệp kỳ vọng việc làm sẽ giảm.

Công nghệ không phải nguyên nhân duy nhất

Theo WEF, công nghệ không phải là yếu tố duy nhất gây gián đoạn công việc. Trên thực tế, nó đứng thứ sáu trong danh sách các yếu tố dẫn đến việc tạo ra hoặc loại bỏ việc làm ròng.

Zahidi nói: “Đó còn là tăng trưởng kinh tế, vốn khá ảm đạm vào thời điểm hiện tại, đó cũng là sự bền vững và sự trỗi dậy của nền kinh tế xanh, đó cũng là những thay đổi trong chuỗi cung ứng và những gì đang xảy ra với kỷ nguyên 'phi toàn cầu hóa' này."

Các công ty trở nên xanh hơn và áp dụng các tiêu chuẩn môi trường, xã hội và quản trị cao hơn là hai động lực lớn nhất tạo ra việc làm, các công ty được khảo sát cho biết, trong khi tăng trưởng kinh tế chậm lại được cho là nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng mất việc làm.

Các yếu tố khác cũng có khả năng dẫn đến tình trạng sụt giảm việc làm trong những năm tới bao gồm ảnh hưởng từ đại dịch Covid-19, tình trạng thiếu nguồn cung và cuộc khủng hoảng chi phí sinh hoạt toàn cầu.