Tại sao lại là Nhật Bản?

Jack Ma, người đồng sáng lập Tập đoàn Alibaba, thường là trung tâm của sự chú ý trong suốt sự nghiệp nổi tiếng của mình, với việc hát cho 60.000 khán giả là nhân viên trong bộ đồ da đen, điều hành một đám cưới tập thể, sản xuất và đóng vai chính trong một bộ phim võ thuật. Nhưng sau khi phạm lỗi với các cơ quan quản lý ở Trung Quốc, tỷ phú đầy biến hoá này đã tìm nơi “trú ẩn”.

Giờ đây, sự quan tâm đổ dồn về nơi ở hiện tại của Jack Ma sau khi tờ Financial Times đưa tin rằng ông đã ở Nhật Bản 6 tháng qua, hưởng thụ trong các khu nghỉ dưỡng suối nước nóng và tại các câu lạc bộ dành cho thành viên tư nhân. Kể từ sau bài báo, Jack Ma cũng được cho là đã thôi giữ chức vụ người đứng đầu một tập đoàn kinh doanh nổi tiếng của Trung Quốc khi ông tiếp tục tránh xuất hiện trước công chúng.

Từng là biểu tượng của tham vọng ở Trung Quốc, Jack Ma – người đã từ chức Chủ tịch Alibaba vào năm 2019 và được cho là có kế hoạch từ bỏ quyền kiểm soát công ty liên kết Ant Group – đã trở thành biểu tượng cho thấy sự siết chặt của Chủ tịch Tập Cận Bình đối với ngành công nghệ.

Thông tin về việc tỷ phú Ma đang ở Nhật Bản, quốc gia không có hiệp ước dẫn độ chính thức với Trung Quốc, đã làm dấy lên suy đoán rằng ông đang trốn tránh cuộc đàn áp công nghệ của Trung Quốc. Tờ South China Morning Post - thuộc sở hữu của Alibaba - đã đưa tin rằng Jack Ma đang tạm thời ở Nhật Bản để nghiên cứu “công nghệ nông nghiệp tiên tiến”.

Nhưng Ma cũng đã có dấu ấn kinh doanh tại đất nước mặt trời mọc, khi mối liên kết kinh doanh của ông với Nhật Bản có thể bắt nguồn từ mối quan hệ cá nhân và kinh doanh thân thiết hơn 20 năm với Giám đốc điều hành Tập đoàn SoftBank – doanh nhân Masayoshi Son, một trong những nhà đầu tư sớm nhất của Alibaba.

Mối liên hệ đó dường như đã cho Jack Ma cảm hứng về Nhật Bản.

David Wei, cựu CEO của Alibaba, nói với Reuters vào năm 2014: “Jack Ma luôn yêu thích những món ăn ngon nhất của Nhật Bản, và những món ăn Nhật Bản ngon nhất ở đất nước này luôn có thể được tạo ra bởi Son”.

Trở lại năm 2008, Alibaba và SoftBank đã thành lập Alibaba.com Nhật Bản dưới hình thức liên doanh, một trong những bước đầu tiên của Alibaba để hiện thực hóa tham vọng toàn cầu của mình. Vào năm 2018, Jack Ma đã đến thăm văn phòng Nhật Bản và bị một đám đông quá khích vây quanh.

Mặc dù SoftBank đã giảm cổ phần tại Alibaba vào tháng 8 năm nay để bảo vệ mình khỏi dòng tiền chảy ra trong tương lai, nhưng trong quá khứ, Ma và Son đều có vai trò trong hội đồng quản trị của nhau và chia sẻ những mục tiêu tương tự.

Trong Diễn đàn Tokyo 2019, cả hai nhà lãnh đạo doanh nghiệp đều nói về sự ngưỡng mộ lẫn nhau và cùng hợp tác của họ.

“Cả hai chúng tôi đều hơi điên rồ”, ông Son nói và mô tả Jack Ma là người đầy nhiệt huyết với tương lai của internet.

“Jack Ma không quan tâm đến tiền nhiều như vậy đâu”, ông Son nói trước tiếng cười của khán giả.

Về phần mình, Jack Ma nói: “20 năm qua chúng tôi là bạn bè, là đối tác và là tri kỷ trong mục tiêu của chúng tôi là biến internet thành hiện thực”.

Nhưng trong sự kiện năm 2019, gã khổng lồ công nghệ Trung Quốc cũng đưa ra một gợi ý về tinh thần chiến đấu, độc lập mà Jack Ma sử dụng trong phương pháp lãnh đạo của mình – phẩm chất cuối cùng khiến tỷ phú này gặp khó khăn với các cơ quan quản lý nhà nước.

“Tôi yêu những câu chuyện kung fu, tôi yêu những con người võ thuật, họ luôn chiến đấu vì công lý, họ luôn chiến đấu vì người khác. Đây là điều tôi yêu thích”, Jack Ma nói.

Các đế chế kinh doanh trước đây và hiện tại của Ma đã bén rễ tại Nhật Bản — Alipay đã tạo được dấu ấn vững chắc nhờ sự tăng trưởng trước đại dịch của khách du lịch Trung Quốc đến nước này. Tính đến tháng 10, các cơ sở hỗ trợ dịch vụ thanh toán toàn cầu Alipay+ đã vượt quá 1 triệu. Jack Ma, người đã giảm cổ phần của mình tại Alibaba xuống 4,8% vào năm 2020, vẫn là cổ đông thiểu số của công ty.

Không chỉ riêng Jack Ma

Jack Ma không phải là người Trung Quốc giàu có duy nhất coi Nhật Bản là nơi trú ẩn an toàn. Với việc các nhân tài ngày càng bị “ra rìa” ở Trung Quốc đại lục và Hong Kong sau những hạn chế khắc nghiệt của Covid-19, các trung tâm châu Á khác đã tìm cách tận dụng cuộc di cư, vốn đã thúc đẩy sự bùng nổ trường quốc tế ở Nhật Bản.

Người đứng đầu Alibaba đã trở thành mục tiêu trong cuộc đàn áp công nghệ của Trung Quốc sau khi chỉ trích các cơ quan quản lý của quốc gia trong một bài phát biểu vào tháng 10/2020 tại Thượng Hải, và Jack Ma nhanh chóng bị “thất sủng”.

Trong khoảng thời gian vài tháng, các nhà chức trách đã hủy bỏ kế hoạch chào bán lần đầu ra công chúng trị giá 37 tỷ USD của Tập đoàn Ant Group, triệu tập Jack Ma đến Bắc Kinh để “phỏng vấn theo quy định” và yêu cầu chấn chỉnh diện rộng các hoạt động kinh doanh. Sau đó, các nhà chức trách đã mở một cuộc điều tra về “các hoạt động độc quyền” bị cáo buộc của Alibaba và ra lệnh cho Ant Group thu hẹp quy mô hoạt động – yêu cầu mà Ma bắt buộc phải tuân theo.

Trong thời gian này, giới truyền thông và khán giả đã giải thích một bài đăng trên tài khoản WeChat của hãng truyền thông nhà nước Tân Hoa Xã với tiêu đề “Đừng nói thiếu suy nghĩ, đừng làm theo ý mình, mọi người không thể hành động theo ý muốn của họ” như một thông điệp từ trên xuống rằng Jack Ma đã bị quản lý.

Năm ngoái, với giọng điệu nhẹ nhàng, Jack Ma đã xuất hiện trực tuyến trong một tin nhắn video dài 48 giây gửi cho các giáo viên nông thôn được phát trên phương tiện truyền thông nhà nước. Rất ít lần Jack Ma quay video kể từ sau lần đó.

Hồng Vân (Theo The Japan Times)